utylizacja, WYKŁADY, TECHNIK INFORMATYK - GRAFIKA I MULTIMEDIA [ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zużyta elektronika komputerowa jest odpadem, który może i powinien podlegać takim samym zabiegom majšcym na celu eliminację zagrożenia i ewentualne powtórne wykorzystanie, jak inne odpady. Ten sposób postępowania jest wymogiem, nie tyle mody, ale przede wszystkim koniecznoci. Niebezpieczeństwa dla rodowiska i człowieka powodowane przez wycofany z użytkowania sprzęt komputerowy zostały przedstawione w ubiegłym miesišcu na łamach naszego miesięcznika. Zagrożenia te dotyczš przede wszystkim metali ciężkich wchodzšcych w skład elementów tworzšcych sprzęt komputerowy.Jaki jest więc los odpadu, którym jest sprzęt komputerowy? Do niedawna normalnym" sposobem postępowania było wysłanie starego komputera wraz z urzšdzeniami peryferyjnymi na wysypisko. Sposób ten, jak w przypadku większoci odpadów, wydawał się oczywisty, gdyż poza niewielkš częciš zawierajšcš ladowe iloci metali szlachetnych, całoć była praktycznie bezwartociowa. Regulacje prawne oraz wzrost wiadomoci dotyczšcej zawartoci szkodliwych substancji w wycofanej z eksploatacji elektronice może być czynnikiem ograniczajšcym jej składowanie na wysypisku.DemontażZużyty sprzęt komputerowy jest niejednorodny pod względem surowców, z których został wykonany. Dlatego też istniejš różne drogi jego recyklingu. Podstawowym działaniem jest demontaż sprzętu, z uwzględnieniem selekcji na tworzywa sztuczne* częci metalowe, częci szklane (kineskopy monitorów) i inne. W zależnoci od przyjętej technologii, wyposażenia technicznego oraz przyjętej strategii recyklingowej stopień odzysku jest różny. Firmy polskie deklarujš nawet do 100%, odzysku i wprowadzenia do ponownej produkcji materiałów wchodzšcych w skład poddawanych recyklingowi komputerów. Nie do końca wiadomo, czy te deklaracje sš prawdziwe, czy też pozostajš w sferze pobożnych życzeń. Nie jest wiadome również, czy działania firm nie sprowadzajš się wyłšcznie do pełnego odzysku materiałów, które sš wartociowe (metale szlachetne, mied, itp.), przy jednoczesnym pominięciu odzysku mniej dochodowych surowców. Praktyka amerykańska wykazała, że tamtejsze firmy działajš włanie w ten sposób, jednoczenie szukajšc okazji na pozbycie się tych elementów i surowców, które sš nieprzydatne do dalszego użytku, bšd też kłopotliwe w składowaniu.Recykling, utylizacja, nowe produktyWłaciwy recykling odbywa się na specjalistycznych liniach technologicznych, umożliwiajšcych rozdrabnianie i sortowanie powstałej masy według materiału i wielkoci powstałych czšstek. W efekcie uzyskuje się złom żelazny, złom metali kolorowych, tworzywa sztuczne różnego rodzaju, szkło kineskopowe oraz materiał odpadowy nie nadajšcy się do powtórnego użycia.Odzyskany metal, w postaci złomu żelaznego i złomu metali kolorowych, jest pełnowartociowym surowcem, wykorzystanym m.in. do produkcji nowych elementów budujšcych częci komputera.Kolejnym istotnym materiałem mogšcym podlegać recyklingowi sš tworzywa sztuczne. Wykorzystuje się tu.: polistyren (PS), kopolimery akrylonitrylu, butadienu i styrenu (ABS), poliamid (PA), polichlorek winylu (PCV), polietylen (PE), tworzywa termoutwardzalne , poliuretany (PUR) i elastomery. Wszystkie wyżej wymienione tworzywa sš wydzielane z powstałej mieszaniny po rozdrobnieniu. Sposobów na wysortowanie poszczególnych rodzajów tworzyw jest kilka. Najprostszš, chociaż niezbyt efektywnš metodš jest sortowanie ręczne. Ponadto stosuje się automatyczne linie sortownicze wykorzystujšce spektroskopię NIR (bliska podczerwień). Następnym sposobem, wykorzystujšcym różnice w gęstoci właciwej poszczególnych polimerów, jest rozdział bezporednio w cieczy lub w cieczy przy użyciu hydrocyklonów oraz wirówek.Wysortowane tworzywa znajdujš szerokie zastosowanie w produkcji elementów elektroniki, bšd też innego asortymentu, pod warunkiem, że nie zawierajš domieszek innych polimerów. Z odzyskiwanego PS wytwarzane sš m.in. folie elektroizolacyjne, układy scalone, puszki gniazd wtykowych, obudowy odbiorników radiowych. Z kolei obudowy komputerów, klawiatur, dyskietek i wiele innych produktów można wytwarzać z pochodzšcego z recyklingu ABS. Także pozostałe tworzywa po procesie odzysku można wykorzystać ponownie, w celu wytwarzania m.in. klejów i spoiw, laminatów do produkcji płytek układów scalonych, częci do zmywarek i pralek automatycznych, osłon kablowych, rurek, folii i tam izolacyjnych, słupków drogowych i wielu innych produktów.Zobacz takżeW jaki sposób unikać i ograniczać produkcję odpadówLogistyczne aspekty transportu stałych odpadów komunalnychMetody wykorzystania odpadówRecykling odpadów opakowaniowychNowelizacja ustaw o opakowaniach i odpadach opakowaniowychJeżeli przetwarzanie tworzyw sztucznych budujšcych struktury częci komputerowych nie sprawia większego problemu, to w przypadku szkła tworzšcego monitory komputerowe sprawa nie jest już tak prosta. Utrudnienie stanowi duża zawartoć ołowiu, sięgajšca nawet około 30%. Powszechnym sposobem na utylizację szkła monitorowego jest wykorzystywanie go w postaci stłuczki jako warstwy spodniej do budowy dróg i autostrad. Można także mielić kineskopy na proszek, który może być następnie wykorzystywany do wytopu szkła ołowiowego w hutach.Zielony znaczy przyjazny rodowiskuJedno z najciekawszych rozwišzań problemu zużytego sprzętu komputerowego zaproponowała ostatnio firma Fujitsu Siemens Computers. Najnowszy produkt tej firmy to komputer SCENIC S 2 Green PC, którego wprowadzenie na rynek może być punktem zwrotnym w zagospodarowaniu i recyklingu zużytej elektroniki. Założeniem konstruktorów było stworzenie komputera, którego utylizacja i recykling nie sprawiałyby trudnoci, ze względu na wysokš zawartoć halogenków i ołowiu. Zastosowana bezołowiowa metoda lutowania płyty głównej pozwala na wyeliminowanie z produkcji rocznej ponad 25 ton tego pierwiastka. Z kolei produkcja elementów elektronicznych bez użycia halogenków umożliwia termicznš utylizację bez groby powstania bardzo toksycznych dioksyn i furanów. Ponadto częć surowców służšcych do konstrukcji Green PC pochodzi z recyklingu zużytych pecetów".Na naszym podwórkuCo w takim razie można zrobić w naszych polskich warunkach ze zużytym sprzętem elektronicznym? Sprawa jest bardzo prosta w przypadku zużytych tonerów i zasobników z tuszem. Tego typu akcesoria chętnie odbierze większoć sklepów prowadzšcych sprzedaż takiego asortymentu. W pewnych przypadkach można liczyć nawet na rabat przy zakupie nowego tonera lub zasobnika. Coraz częstsze sš także ogłoszenia firm skupujšcych każdš iloć ww. akcesoriów za dobrš cenę. Niektóre duże firmy produkujšce akcesoria komputerowe w trosce o swój wizerunek firmy przyjaznej rodowisku organizujš bezpłatny odbiór zużytych akcesoriów od klienta. Za recykling i utylizację samego komputera, monitora lub drukarki trzeba jednak zapłacić. Ceny oferowane przez wyspecjalizowane w tej branży firmy sš porównywalne i wynoszš 3-4 PLN/kg za monitor i od 2 do 4 PLN/kg w przypadku komputerów. Za oddanie do punktu przyjęć drukarki należy zapłacić przeciętnie 3 PLN/kg. Z kolei najbardziej kosztowne jest przekazanie do recyklingu i utylizacji baterii i akumulatorów, gdyż w zależnoci od ich rodzaju trzeba zapłacić 3,5-6 PLN/kg.Potrzeba nowych rozwišzańW chwili obecnej brakuje prawa, które nakładałoby obowišzek odbioru wyeksploatowanego sprzętu przez jego producentów. Nadal więc składowanie bogatych w ołów i inne niebezpieczne substancje elementów pochodzšcych ze zużytej elektroniki na składowiskach komunalnych jest zgodne z prawem. Tylko od wiadomoci ekologicznej i dobrej woli użytkowników zależy, czy punktem docelowym dla opisywanych urzšdzeń będzie wysypisko czy przedsiębiorstwo, które w większym, bšd mniejszym stopniu zapewni utylizację lub recykling. Nie jest to sprawa wyłšcznie wyboru, gdyż szacunkowa cena przekazania komputera, monitora i drukarki wynosi co najmniej kilkadziesišt złotych i w przypadku zmiany wyposażenia kilku stanowisk w firmie sumy te znacznie wzrastajš. Niestety, może to stać się czynnikiem ograniczajšcym rozwój systemu gwarantujšcego bezpieczeństwo dla rodowiska i ewentualne ponowne użycie surowców tworzšcych hardware". Należałoby zatem wypracować rozwišzanie, które, jak w przypadku innych odpadów, pozwoliłoby na nałożenie obowišzku odbioru zużytego komputera przez sprzedawcę bšd też producenta.Odpady - to wszystkie przedmioty oraz substancje stałe, również te nie będšce ciekami substancje ciekłe, powstałe w wyniku działalnoci przemysłowej, gospodarczej lub bytowania człowieka i nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały.W celu uporzšdkowania gospodarki zasobami i ochrony rodowiska niezbędna jest klasyfikacja odzwierciedlajšca genezę odpadów, ich właciwoci, ekologicznš szkodliwoć, użytecznoć i masowoć ich wytwarzania.Podstawš każdej klasyfikacji sš odpowiednio dobrane kryteria o charakterze fizykochemicznym, biologicznym, technologicznym, ekonomicznym np.:* ródło pochodzenia sfera powstawania,* kryterium surowcowe,* stan skupienia,* skład chemiczny,* toksycznoć,* stopień zagrożenia dla rodowiska,* stopień przydatnoci (branżowej) do dalszego wykorzystania.Odpady klasyfikuje się w zależnoci od ródeł powstawania, stopnia ucišżliwoci bšd stwarzania zagrożeń dla życia lub zdrowia ludzi oraz dla rodowiska. W problematyce dotyczšcej ochrony rodowiska rozpatruje się i klasyfikuje odpady, jako substancje pochodzšce z produkcji lub konsumpcji, które zanieczyszczajš rodowisko.Przy klasyfikacji odpadów w oparciu o kryterium toksycznoci i zagrożenia dla rodowiska przyjmuje się, że o ich szkodliwoci decyduje:... [ Pobierz całość w formacie PDF ]