uoop, skrypty 3 [ Pobierz całość w formacie PDF ]
1. Pojęcie ochrony prawnej
Stała i zorganizowana działalność podejmowana w celu ochrony porządku prawnego oraz praw
podmiotowych.
2. Rodzaje ochrony prawnej
1. ze względu na cele i funkcję
- represja- przywrócenie stanu sprzed naruszenia
- prewencja- na zapobieganiu naruszenia pr
2. ze względu na treść ochrony prawnej
- działalność rozstrzygającą,
- pojednawczą,
- kontrole przestrzegania prawa,
- pomoc prawną
3.Klasyfikacja organów ochrony prawnej
I. rozstrzygające:
1) sądowe
a) sądy : - powszechne (rejonowy okręgowy, apelacyjny)
- specjalne : * administracyjne (wojewódzkie sądy administracyjne, NSA)
* wojskowe (garnizonowe, okręgowe)
- Sąd Najwyższy (poza sądownictwem powszechnym i szczególnym, sprawuje nadzór
judykacyjny nad pozostałymi sądami)
b) Trybunały: -Trybunał Konstytucyjny
- Trybunał Stanu
- Trybunały międzynarodowe: * Europejski Trybunał Praw Człowieka
* Europejski Trybunał Sprawiedliwości
* Sąd Pierwszej Instancji WE
* Międzynarodowy Trybunał Karny
2) quasi-sądowe: - Izba Morska
- sąd polubowny i międzynarodowy arbitraż handlowy
- Arbitraż społeczny
- Samorządowe kolegia odwoławcze
- Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
- Komisja Prawa Autorskiego
3) pozasądowe (powołane przede wszystkim do realizacji innych działań a jedynie dodatkowo
wyposażonych w zakresie rozstrzygania)
II. pojednawcze:
1) Mediator
2) Zakładowa komisja pojednawcza
III. Organy kontroli legalności:
1) sensu stricto
a) Prokuratura
b) Prokurator Biura Lustracyjnego
c) Lustrator spółdzielni
2) Sensu Largo (w tym pozasądowe)
a) Najwyższa Izba Kontroli
b) Generalny Inspektor Danych Osobowych
Skrypt by Kamyk Buczo Papież UooP
 c) Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
d) Policja
e) Centralne Biuro Antykorupcyjne
f) Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencja Wywiadu
g) Straż Graniczna
h) Straż gminna(miejska)
i) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
j) Państwowa Inspekcja Pracy
k) Inspekcja Handlowa
l) Państwowa inspekcja Sanitarna
m) Organy kontroli skarbowej
IV Organy pomocy prawnej
1) Korporacje ochrony prawa
a) Adowkatura
b) Radcowie prawni
c) Prawnicy zagraniczni
d) Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa
e) Rzecznicy patentowi
f) Doradcy podatkowi
g) Notariat
h) Komornicy sądowi
2) Rzecznicy praw i wolności
:
a) Rzecznik Praw Obywatelskich
b) Rzecznik Praw Dziecka
3) Pozostałe organy pomocy prawnej
4.Pojęcie wymiaru sprawiedliwości
- szczególny sposób rozstrzygania
- def. mieszana: działalność niezależnych sądów, polegająca na rozpatrywaniu spraw cywilnych,
karnych i admin.
- to także wykonywanie cz. jurysdykcyjnych, czyli rozpoznanie sprawy i wydawanie orzeczeń
- postępowanie to ogół czynności jurysdykcyjnych
5.Pojęcie i źródła prawa do sądu
Zawarte w art. 45u1, 77u2 Konstytucji
Triada praw Habshaida:
- do uzyskania od sądu niezbędnej informacji
- do zajęcia stanowiska wobec kwestii rozpoznawanych przez sąd
- do rozważenia faktycznych twierdzeń i prawnych roszczeń
6.Konstytucyjne i gwarantowane prawem międzynarodowym cechy sądu i sędziego
- zasada władzy sądowniczej (art 10 Konstytucji - niezależność),
- zwiazania sądziego ustawą,
- niezależności sądów (względna- wpływ ma władza ustawodawcz (budżet) i wykonawcza-
mianowanie),
- niezawisłości sądziów (art. 178u1 Konstytucji),
Skrypt by Kamyk Buczo Papież UooP
 - nieusuwalności sądziów,
- udziału ławników w sadownictwie(art.182 Konstytucji),
- jawności,
- prawa oskarżonego do obrony,
- nadzory judykacyjnego SN
7.Gwarancje niezawisłości sędziego
1. konstytucyjne i ustrojowe:
- odp. poziom moralno etyczny sędziego i jego kwalifikacje zawodowe,
- nieusuwalność sędziego,
- materialna niezależność,
- niepołączoność z innymi zawodami,
- immunitety,
- apolityczność,
- odp. dyscyplinarna
2. procesowe:
- kolegialność składu orzekającego,
- jawność rozprawy,
- tajność narady i głosowania,
- zas. swobodnej oceny dowodów,
- mozliwość wyłączenia sędziego
8.Sądy powszechne w RP
Rejonowy
:
Wydziały:
1) cywilny
2) karny
3) rodzinny i nieletnich
4) pracy
5) ksiąg wieczystych
6) sądy grodzkie
W sądzie rejonowym mającym siedzibę w mieście, gdzie działa sąd okręgowy można ponadto
utworzyć wydziały:
7) ubezpieczeń społecznych
8) gospodarczy
Organy:
1) prezes sądu ( powoływany przez Min Sprawiedliwości spośród sędziów sądu rejonowego lub
okręgowego na 4 lata najwyżej na 2 kolejne kadencje)
2) kierownik finansowy (powoływany przez Ministra Sprawiedliwości na wniosek prezesa sądu
rejonowego)
Okręgowy:
Wydziały
1) cywilny
2) Karny
3) penitencjarny i nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń karnych
4) pracy
5) gospodarczy
Ponadto w Warszawie odrębne jednostki organizacyjna do spraw:
6) z zakresu ochrony konkurencji, regulacji energetyki, telekomunikacji i transportu kolejowego
Skrypt by Kamyk Buczo Papież UooP
 7) rejestrowych powierzonych temu sądowi na podst. odrębnych przepisów
8) z zakresu ochrony wspólnotowych znaków towarowych i wspólnotowych wzorów przemysłowych
Organy:
1)prezes sądu ( powoływany przez Min Sprawiedliwości spośród sędziów sądu okręgowego lub
apelacyjnego po zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego sędziów okręgu i prezesa przełożonego
sądu apelacyjnego na 6 lat)
2) kolegium sądu okręgowego ( 4 do 8 członków wybieranych przez ZOSO spośród jego członków
będących sędziami s. okręgowego oraz z prezesa sądu okręgowego)
3) dyrektor sądu okręgowego (powoływany przez Ministra Sprawiedliwości na wniosek prezesa sądu
okręgowego)
Apelacyjny:
Wydziały:
1) cywilny
2) karny
3) pracy i ubezpieczeń społecznych
Organy:
1)prezes sądu (powoływany przez Min Sprawiedliwości spośród sędziów sądu apelacyjnego po
zasięgnięciu opinii zgromadzenia sędziów sądu apelacyjnego na 6 lat)
2) kolegium sądu apelacyjnego ( 3 do 5 członków wybieranych przez ZOSSA spośród sędziów tego
sądu oraz z prezesa apelacyjnego)
3) dyrektor sądu apelacyjnego (powoływany przez Ministra Sprawiedliwości na wniosek prezesa sądu
apelacyjnego)
9.Podział sądów powszechnych na wydziały
Patrz pyt. 8
10. Organy sądów powszechnych a samorząd sędziowski
Patrz pyt. 8 +
Samorząd sędziowski
-zgromadzenie ogólne sędziów okręgu (zadania: przedstawianie KRS kandydatów na sędziów,
wybieranie przedstawicieli na zebranie przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów, wyrażanie opini
o kandydatach na prezesa SO, ustalanie i wybieranie członków kolegium sadu okręgowego,
wysłuchiwanie opinii prezesa o działalności sądów okręgowych, rozpatrywanie sprawozdań z
działalności kolegiów SO oraz omawianie kierunków jego pracy)
- zgromadzenie ogólne sędziów sądu apelacyjnego (analogicznie j/w plus wybieranie kandydatów na
rzecznika dyscyplinarnego)
Organy sądów:
- rejonowy- prezes i kierownik finansowy sądu
- okręgowy- prezes, kolegium sadu okręgowego, dyrektor sądu okręgowego
- apelacyjny- analogicznie j/w
Prezes
- kieruje sądem, reprezentuje na zewnatrz, czynności z zakresu admin. Sądowej, jest
zwieżchnikiem służbowym śędziów danego sądu, powierza i zwalnia sędziów, podlego Ministrowi lub
prezesowi sadu przełożonego, powołuje Minister na 4 (rejonowego) lub 6 lat spośród sędziów danego
sądu i „wyższego”.
Kolegium sądu okręgowego
- 4-8 członków wybieranych przez zgr. ogólne;
zadania
: ustalanie
podziału czynności, spraw zastępst, zasad przydziału prac, opiniowanie kandydatów na stanowiska
sędziów rejonowych, prezesa i vice SR, przewodniczących wydziałów, zastępców wydziałów,
Skrypt by Kamyk Buczo Papież UooP
 wizytatorów, kierowników szkoleń, rzecznika prasowego, asesora sądowego, wyrażanie zgody na
delegowanie sędziego, wypowiadanie się w przypadku naruszeń etyki sędziowskiej.
Kolegium sądu apelacyjnego
- 3-5 członków, wybierani przez zgr. ogólne, spśród sędziów tego sadu i
prezesa na 2 lata, przewodniczącym jest prezes SA;
zadania
: ustalanie podziału czynności, spraw
zastępst, opiniowanie kandydatów na stanowiska sędziów SA, prezesa i vice SA, przewodniczących
wydziałów, wizytatorów, rzecznika prasowego, wypowiadanie się w przypadku naruszeń etyki
sędziowskiej.
Kierownik finansowy i dyrektor
- org. Finansowe, powołuwane i odwoływane przez Ministra na
wniosek prezesa, dysponują budżetem sądów, sprawują kontrolę gospodarki finansowej i mienia
Skarbu państwa, wykonuj zadania zwiazane z infrastrukturą sądów
11.Czynności z zakresu nadzoru nad działalnością administracyjną sądów powszechnych
Nadzór nad działalnością administracyjną sądów obejmuje zagadnienia związane z zapewnieniem
sprawnego rozpoznawania spraw, prawidłowego wykonywania orzeczeń sądowych oraz
podejmowania czynności zapobiegawczych należących do kompetencji sądu.
Nadzór ten wykonywany jest w następujących formach:
1) wizytacji obejmujących pełny zakres działalności administracyjnej sądu lub wybranego wydziału
(wydziałów), a także ocenę kultury pracy sądów,
2) lustracji obejmujących określoną problematykę,
3) dokonywanie ocen działalności administracyjnej sądów w szczególności na podstawie analiz
danych statystycznych, wykazu spraw starych (nie rozpoznanych mimo upływu 3 miesięcy od wpływu
sprawy), postępowania odwoławczego oraz badania skarg,
4) wizytacji i lustracji obejmujących wykonywanie orzeczeń sądowych,
5) kontroli organizacji pracy sekretariatów i biurowości sądowej,
6) narad powizytacyjnych oraz konferencji szkoleniowych sędziów i innych pracowników sądów.
12.Modele nadzoru judykacyjnego
Nadzór judykacyjny nad sądami powszechnymi i wojskowymi sprawuje SN. Nadzór ten funkcjonuje
jako:
a) nadzór instancyjny – rozpoznawanie środków odwoławczych (skargi kasacyjny i kasacji) od
orzeczeń sądów niższej instancji
b) nadzór pozainstancyjny – podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne
13.Powołanie na stanowisko sędziego sądu powszechnego
Na stanowisko sędziego sądu rejonowego może być powołany ten, kto:
1) posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich
2) jest nieskazitelnego charakteru
3) ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w
Polsce
4) jest zdolny ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków sędziego
5) ukończył 29 lat
6) złożył egzamin sędziowski lub prokuratorski
7) pracował w charakterze asesora sądowego lub prokuratorskiego co najmniej 3 lata lub referendarza
sądowego przez okres 5 lat
Punkty 6 i 7 nie dotyczą tego, kto przed powołaniem: (w okresie 3 lat przed powołaniem)
a) zajmował stanowisko sędziego sądu administracyjnego lub wojskowego
b) zajmował stanowisko prokuratora
c) pracował w polskiej szkole wyższej, w PAN, w instytucie naukowo-badwczym lub innej placówce
naukowej, mając tytuł naukowy profesora lub stopień doktora habilitowanego nauk prawnych
d) wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego, notariusza co najmniej 3 lata
e) zajmował stanowisko radcy w Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa
Skrypt by Kamyk Buczo Papież UooP
[ Pobierz całość w formacie PDF ]