ustawa o rachunkowosci, [ Pobierz całość w formacie PDF ]
©Kancelaria Sejmu
s. 1/1
Dz.U. 1994 Nr 121 poz. 591
USTAWA
z dnia 29 września 1994 r.
o rachunkowości
1)
Opracowano na pod-
stawie: tj. Dz.U. z
2002 r. Nr 76, poz.
694, z 2003 r. Nr 60,
poz. 535, Nr 124, poz.
1152, Nr 139, poz.
1324, Nr 229, poz.
2276, z 2004 r. Nr 96,
poz. 959, Nr 145, poz.
1535, Nr 146, poz.
1546, Nr 213, poz.
2155, z 2005 r. Nr 10,
poz. 66, Nr 184, poz.
1539, Nr 267, poz.
2252, z 2006 r. Nr
157, poz. 1119, Nr
208, poz. 1540.
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa określa zasady rachunkowości oraz tryb badania sprawozdań finansowych
przez biegłych rewidentów.
Art. 2.
1. Przepisy ustawy o rachunkowości, zwanej dalej „ustawą”, stosuje się, z zastrze-
żeniem ust. 3, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na teryto-
rium Rzeczypospolitej Polskiej:
1)
spółek handlowych (osobowych i kapitałowych, w tym również w organiza-
cji) oraz spółek cywilnych, z zastrzeżeniem pkt 2, a także innych osób
prawnych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego,
2) osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób
fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzeda-
ży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy
wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 000 EURO,
1)
Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Wspól-
not Europejskich:
1) dyrektywy 2001/65/WE z dnia 27 września 2001 r. zmieniającej dyrektywy 78/660/EWG,
83/349/EWG oraz 86/635/EWG w zakresie zasad oceny rocznych i skonsolidowanych sprawoz-
dań finansowych niektórych rodzajów spółek a także banków oraz innych instytucji finanso-
wych (Dz.Urz. WE L 283 z 27.10.2001),
2) dyrektywy 2003/38/WE z dnia 13 maja 2003 r. zmieniającej dyrektywę 78/660/EWG w sprawie
rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek w odniesieniu do kwot wyrażo-
nych w euro (Dz.Urz. WE L 120 z 15.05.2003),
3) dyrektywy 2003/51/WE z dnia 18 czerwca 2003 r. zmieniającej dyrektywy 78/660/EWG,
83/349/EWG, 86/635/EWG oraz 91/674/EWG w sprawie rocznych i skonsolidowanych spra-
wozdań finansowych niektórych rodzajów spółek, banków i innych instytucji finansowych oraz
zakładów ubezpieczeń (Dz.Urz. WE L 178 z 17.07.2003).
Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie - z
dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej - dotyczą ogłosze-
nia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - wydanie specjalne.
2006-12-05
©Kancelaria Sejmu
s. 2/2
3) jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa bankowego,
przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach in-
westycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej lub przepisów o
organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wiel-
kość przychodów,
4) gmin, powiatów, województw i ich związków, a także państwowych, gmin-
nych, powiatowych i wojewódzkich:
a) jednostek budżetowych,
b) gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych,
c) zakładów budżetowych,
d) funduszy celowych niemających osobowości prawnej,
5) jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, z wyjątkiem
spółek, o których mowa w pkt 1 i 2,
6) zagranicznych osób prawnych, zagranicznych jednostek nieposiadających
osobowości prawnej oraz zagranicznych osób fizycznych, prowadzących na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność osobiście, przez osobę
upoważnioną, przy pomocy pracowników - w odniesieniu do działalności
prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na wiel-
kość przychodów,
7) jednostek niewymienionych w pkt 1-6, jeżeli otrzymują one na realizację
zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jedno-
stek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych - od początku roku
obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane.
2. Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych
oraz spółki partnerskie mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą
również od początku następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze
sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obro-
towy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 800 000 EURO. W tym
przypadku osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku obrotowego są
obowiązani do zawiadomienia o tym urzędu skarbowego, właściwego w spra-
wach opodatkowania podatkiem dochodowym.
3. Jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi
Standardami Rachunkowości, Międzynarodowymi Standardami Sprawozdaw-
czości Finansowej oraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymi w for-
mie rozporządzeń Komisji Europejskiej, zwanymi dalej „MSR”, stosują przepi-
sy ustawy oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie, w zakresie nie-
uregulowanym przez MSR.
Art. 3.
1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) jednostce - rozumie się przez to podmioty i osoby określone w art. 2 ust. 1,
2) banku - rozumie się przez to jednostkę działającą na podstawie przepisów
Prawa bankowego,
3) zakładzie ubezpieczeń - rozumie się przez to jednostkę prowadzącą działal-
ność ubezpieczeniową na podstawie przepisów o działalności ubezpiecze-
niowej,
2006-12-05
©Kancelaria Sejmu
s. 3/3
3a) przepisach o obrocie papierami wartościowymi – rozumie się przez to prze-
pisy ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, ustawy o nadzorze nad
rynkiem kapitałowym, ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowa-
dzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz
o spółkach publicznych,
4) udziałach lub udziałowcach - rozumie się przez to również odpowiednio ak-
cje lub akcjonariuszy,
5) krajowych środkach płatniczych, walutach obcych i dewizach - rozumie się
przez to krajowe środki płatnicze, waluty obce i dewizy, o których mowa w
przepisach Prawa dewizowego,
6) kierowniku jednostki - rozumie się przez to osobę lub organ jedno- lub wie-
loosobowy (zarząd), który - zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisa-
mi prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności - uprawniony jest
do zarządzania jednostką, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych
przez jednostkę. W przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika
jednostki uważa się - wspólników prowadzących sprawy spółki, w przypad-
ku spółki partnerskiej - wspólników prowadzących sprawy spółki albo za-
rząd, a w odniesieniu do spółki komandytowej i spółki komdandytowo-
akcyjnej - komplementariuszy prowadzących sprawy spółki. W przypadku
osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za kierownika jed-
nostki uważa się tę osobę; przepis ten stosuje się odpowiednio do osób wy-
konujących wolne zawody. Za kierownika jednostki uważa się również li-
kwidatora, a także syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu
upadłościowym, jeżeli prowadzą przedsiębiorstwo upadłego,
7) organie zatwierdzającym - rozumie się przez to organ, który zgodnie z obo-
wiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy
prawa własności jest uprawniony do zatwierdzania sprawozdania finanso-
wego jednostki. W przypadku spółki osobowej, z wyjątkiem spółki koman-
dytowo-akcyjnej, oraz spółki cywilnej przez organ zatwierdzający rozumie
się jej wspólników,
8) okresie sprawozdawczym - rozumie się przez to okres, za który sporządza
się sprawozdanie finansowe w trybie przewidzianym ustawą lub inne spra-
wozdania sporządzone na podstawie ksiąg rachunkowych,
9) roku obrotowym - rozumie się przez to rok kalendarzowy lub inny okres
trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany rów-
nież do celów podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut
lub umowa, na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka roz-
poczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to moż-
na księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z
księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W
przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy po-
winien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy,
10) dniu bilansowym - rozumie się przez to dzień, na który jednostka sporządza
sprawozdanie finansowe,
11) przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości - rozumie się przez to wybra-
ne i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą, w tym
także określone w MSR, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finan-
sowych,
12) aktywach - rozumie się przez to kontrolowane przez jednostkę zasoby ma-
jątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych
2006-12-05
©Kancelaria Sejmu
s. 4/4
zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści eko-
nomicznych,
13) aktywach trwałych - rozumie się przez to aktywa jednostki, które nie są za-
liczane do aktywów obrotowych, o których mowa w pkt 18,
14) wartościach niematerialnych i prawnych - rozumie się przez to, z zastrzeże-
niem pkt 17, nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa
majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidy-
wanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone
do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:
a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użyt-
kowych oraz zdobniczych,
c) know - how.
W przypadku wartości niematerialnych i prawnych oddanych do używania
na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym cha-
rakterze, wartości niematerialne i prawne zalicza się do aktywów trwałych
jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4. Do war-
tości niematerialnych i prawnych zalicza się również nabytą wartość firmy
oraz koszty zakończonych prac rozwojowych,
15) środkach trwałych - rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 17, rzeczowe
aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej
użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone
na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:
a) nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu,
budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spół-
dzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze
prawo do lokalu użytkowego,
b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,
d) inwentarz żywy.
Środki trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy
lub innej umowy o podobnym charakterze zalicza się do aktywów trwałych
jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4,
16) środkach trwałych w budowie - rozumie się przez to zaliczane do aktywów
trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już
istniejącego środka trwałego,
17) inwestycjach - rozumie się przez to aktywa nabyte w celu osiągnięcia ko-
rzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów,
uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zy-
skach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w
szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niemate-
rialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały naby-
te w celu osiągnięcia tych korzyści. W przypadku zakładów ubezpieczeń
przez inwestycje rozumie się lokaty,
18) aktywach obrotowych - rozumie się przez to tę część aktywów jednostki,
które w przypadku:
a) aktywów rzeczowych, o których mowa w pkt 19 - są przeznaczone do
zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w cią-
2006-12-05
©Kancelaria Sejmu
s. 5/5
gu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności,
jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy,
b) aktywów finansowych, o których mowa w pkt 24 - są płatne i wyma-
galne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilanso-
wego lub od daty ich założenia, wystawienia lub nabycia, albo stanowią
aktywa pieniężne,
c) należności krótkoterminowych - obejmują ogół należności z tytułu do-
staw i usług oraz całość lub część należności z innych tytułów niezali-
czonych do aktywów finansowych, a które stają się wymagalne w ciągu
12 miesięcy od dnia bilansowego,
d) rozliczeń międzyokresowych - trwają nie dłużej niż 12 miesięcy od dnia
bilansowego,
19) rzeczowych aktywach obrotowych - rozumie się przez to materiały nabyte w
celu zużycia na własne potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jed-
nostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku
produkcji, półprodukty oraz towary nabyte w celu odprzedaży w stanie nie-
przetworzonym,
20) zobowiązaniach - rozumie się przez to wynikający z przeszłych zdarzeń
obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które
spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jed-
nostki,
21) rezerwach - rozumie się przez to zobowiązania, których termin wymagalno-
ści lub kwota nie są pewne,
22) zobowiązaniach krótkoterminowych - rozumie się przez to ogół zobowiązań
z tytułu dostaw i usług, a także całość lub tę część pozostałych zobowiązań,
które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego,
23) instrumentach finansowych - rozumie się przez to kontrakt, który powoduje
powstanie aktywów finansowych u jednej ze stron i zobowiązania finanso-
wego albo instrumentu kapitałowego u drugiej ze stron pod warunkiem, że z
kontraktu zawartego między dwiema lub więcej stronami jednoznacznie
wynikają skutki gospodarcze, bez względu na to, czy wykonanie praw lub
zobowiązań wynikających z kontraktu ma charakter bezwarunkowy albo
warunkowy. Do instrumentów finansowych nie zalicza się w szczególności:
a) rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
b) ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości
niematerialnych i prawnych, a także z utrzymywaniem i zbyciem nieru-
chomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, zaliczanych do
inwestycji,
c) umów o przeniesienie praw z papierów wartościowych w okresie po-
między terminem zawarcia i rozliczenia transakcji, gdy wykonanie tych
umów wymaga wydania papierów wartościowych w określonym termi-
nie, również wtedy, gdy przeniesienie tych praw następuje w formie za-
pisu na rachunku papierów wartościowych, prowadzonym przez pod-
miot upoważniony na podstawie odrębnych przepisów,
d) aktywów i zobowiązań z tytułu programów, z których wynikają udziały
pracowników oraz innych osób związanych z jednostką w jej kapita-
łach,
e) umów połączenia spółek, z których wynikają obowiązki określone w
art. 44b ust. 9,
2006-12-05
[ Pobierz całość w formacie PDF ]