ustawa o stanie wyjątkowym, Studia, Bezpieczeństwo narodowe, Zarządzanie kryzysowe [ Pobierz całość w formacie PDF ]
©Kancelaria Sejmu s. 1/12
USTAWA
z dnia 21 czerwca 2002 r.
Opracowano na pod-
stawie: Dz.U. z 2002
r. Nr 113, poz. 985,
Nr 153, poz. 1271, z
2003 r. Nr 228, poz.
2261.
o stanie wyjątkowym
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa określa tryb wprowadzenia i zniesienia stanu wyjątkowego, a także zasady
działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą być ograniczone
wolności i prawa człowieka i obywatela w czasie stanu wyjątkowego.
Art. 2.
1. W sytuacji szczególnego zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpie-
czeństwa obywateli lub porządku publicznego, w tym spowodowanego działa-
niami terrorystycznymi, które nie może być usunięte poprzez użycie zwykłych
środków konstytucyjnych, Rada Ministrów może podjąć uchwałę o skierowaniu
do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o wprowadzenie stanu wyjąt-
kowego.
2. We wniosku, o którym mowa w ust. 1, Rada Ministrów określa przyczyny
wprowadzenia i niezbędny czas trwania stanu wyjątkowego oraz obszar, na ja-
kim stan wyjątkowy powinien być wprowadzony, a także odpowiednie do stop-
nia i charakteru zagrożenia, w zakresie dopuszczonym niniejszą ustawą, rodzaje
ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela.
Art. 3.
1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej niezwłocznie rozpatruje wniosek, o którym
mowa w art. 2 ust. 1, a następnie wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu
wyjątkowego na czas oznaczony nie dłuższy niż 90 dni lub postanawia odmówić
wydania takiego rozporządzenia. Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wyjąt-
kowego Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej przedstawia Sejmowi w ciągu 48
godzin od jego podpisania.
2. W rozporządzeniu o wprowadzeniu stanu wyjątkowego określa się przyczyny
wprowadzenia, czas trwania i obszar, na jakim wprowadza się stan wyjątkowy
04-01-19
©Kancelaria Sejmu s. 2/12
oraz, w zakresie dopuszczonym niniejszą ustawą, rodzaje ograniczeń wolności i
praw człowieka i obywatela.
Art. 4.
1. Stan wyjątkowy obowiązuje od dnia ogłoszenia rozporządzenia, o którym mowa
w art. 3 ust. 1, w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
2. W przypadku uchylenia rozporządzenia, o którym mowa w art. 3 ust. 1, przez
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, uchwałę Sejmu w tej sprawie niezwłocznie
ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o wprowadzeniu stanu
wyjątkowego oraz inne akty prawne dotyczące tego stanu podaje się do publicz-
nej wiadomości, w drodze obwieszczenia właściwego wojewody, przez rozpla-
katowanie w miejscach publicznych, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na
danym obszarze.
Art. 5.
1. Jeżeli pomimo zbliżającego się upływu czasu, na jaki został wprowadzony stan
wyjątkowy nie ustały przyczyny wprowadzenia tego stanu oraz nie zostało
przywrócone normalne funkcjonowanie państwa, Prezydent Rzeczypospolitej
Polskiej może, w drodze rozporządzenia, przedłużyć czas trwania stanu wyjąt-
kowego na okres nie dłuższy niż 60 dni.
2. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Rady Ministrów, w drodze
rozporządzenia, znosi stan wyjątkowy przed upływem czasu, na jaki został
wprowadzony, jeżeli ustaną przyczyny wprowadzenia tego stanu oraz zostanie
przywrócone normalne funkcjonowanie państwa.
3. Przepisy art. 2-4 stosuje się odpowiednio do rozporządzenia, o którym mowa w
ust. 1.
4. Przepisy art. 4 ust.1 i 3 stosuje się odpowiednio do rozporządzenia, o którym
mowa w ust. 2.
Art. 6.
Redaktorzy naczelni dzienników oraz nadawcy programów radiowych i telewizyj-
nych są obowiązani do niezwłocznego, nieodpłatnego podania do publicznej wiado-
mości rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o wprowadzeniu stanu
wyjątkowego i innych aktów prawnych dotyczących tego stanu, przekazanych im
przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę redakcji lub nadawcy.
Art. 7.
Minister właściwy do spraw zagranicznych notyfikuje Sekretarzowi Generalnemu
Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy
wprowadzenie i zniesienie stanu wyjątkowego.
04-01-19
©Kancelaria Sejmu s. 3/12
Rozdział 2
Zasady działania organów władzy publicznej
Art. 8.
W czasie stanu wyjątkowego organy władzy publicznej działają w dotychczasowych
strukturach organizacyjnych państwa i w ramach przysługujących im kompetencji, z
zastrzeżeniem przepisów niniejszej ustawy.
Art. 9.
Działania przywracające konstytucyjny ustrój państwa, bezpieczeństwo obywateli
lub porządek publiczny, a w szczególności koordynację i kontrolę funkcjonowania
administracji rządowej i samorządowej wykonują:
1) Prezes Rady Ministrów - w przypadku wprowadzenia stanu wyjątkowego na
obszarze większym niż obszar jednego województwa,
2) właściwy wojewoda - w przypadku wprowadzenia stanu wyjątkowego na
obszarze lub części obszaru jednego województwa.
Art. 10.
Prezes Rady Ministrów jest obowiązany do informowania na bieżąco Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej o skutkach wprowadzenia stanu wyjątkowego oraz o ro-
dzaju i rezultatach działań podejmowanych w celu przywrócenia normalnego funk-
cjonowania państwa.
Art. 11.
1. W czasie stanu wyjątkowego Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek
Prezesa Rady Ministrów, może postanowić o użyciu oddziałów i pododdziałów
Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do przywrócenia normalnego funkcjo-
nowania państwa, jeżeli dotychczas zastosowane siły i środki zostały wyczerpa-
ne.
2. Użycie oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, o
którym mowa w ust. 1, nie może zagrozić ich zdolności do realizacji zadań wy-
nikających z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i ratyfikowanych umów
międzynarodowych.
3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, oddziały i pododdziały Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej pozostają pod dowództwem przełożonych służbowych
i wykonują zadania wyznaczone przez Ministra Obrony Narodowej w uzgodnie-
niu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych. Żołnierzom wyznaczonym
do tych oddziałów i pododdziałów przysługują, w zakresie niezbędnym do wy-
konania ich zadań, uprawnienia policjantów określone w art. 15-17 ustawy z
dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58, Nr 19, poz. 185,
Nr 74, poz. 676, Nr 81, poz. 731 i Nr 113, poz. 984).
4. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określi szczegółowe zasady użycia
oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w czasie
stanu wyjątkowego, uwzględniając stopień i rodzaj zagrożeń stanowiących
przyczyny wprowadzenia i trwania stanu wyjątkowego.
04-01-19
©Kancelaria Sejmu s. 4/12
Art. 12.
1. Jeżeli organy gminy, powiatu lub samorządu województwa nie wykazują dosta-
tecznej skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych lub w realizacji działań
wynikających z przepisów o wprowadzeniu stanu wyjątkowego, Prezes Rady
Ministrów, na wniosek właściwego wojewody, może zawiesić te organy do cza-
su zniesienia stanu wyjątkowego lub na czas określony i ustanowić w ich miej-
sce zarząd komisaryczny sprawowany przez komisarza rządowego.
2. Komisarza rządowego powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek
wojewody.
3. Komisarz rządowy z dniem powołania przejmuje wykonywanie zadań i kompe-
tencji zawieszonych organów gminy, powiatu lub samorządu województwa.
4. Stan zawieszenia organów gminy, powiatu lub samorządu województwa ustaje z
upływem czasu określonego przez Prezesa Rady Ministrów oraz z mocy prawa z
dniem zniesienia stanu wyjątkowego.
Art. 13.
W czasie stanu wyjątkowego organy porządku i bezpieczeństwa publicznego mogą
w celu przywrócenia porządku publicznego wkroczyć na teren szkoły wyższej bez
wezwania przez rektora, którego należy niezwłocznie o tym zawiadomić.
Art. 14.
Decyzje wydane przez organy władzy publicznej na podstawie niniejszej ustawy lub
przepisów wykonawczych podlegają natychmiastowemu wykonaniu. Przepisy o po-
stępowaniu egzekucyjnym w administracji stosuje się odpowiednio.
Rozdział 3
Zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela
Art. 15.
1. Na obszarze, na którym został wprowadzony stan wyjątkowy, ograniczeniom
wolności i praw człowieka i obywatela podlegają wszystkie osoby fizyczne za-
mieszkałe lub przebywające tam chociażby czasowo. Ograniczenia te stosuje się
odpowiednio wobec osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadają-
cych osobowości prawnej, mających siedzibę lub prowadzących działalność na
obszarze objętym stanem wyjątkowym.
2. Rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela określone w rozpo-
rządzeniach, o których mowa w art. 3 ust. 1 i art. 5 ust. 1, powinny odpowiadać
charakterowi oraz intensywności zagrożeń stanowiących przyczyny wprowa-
dzenia stanu wyjątkowego, a także zapewniać skuteczne przywrócenie normal-
nego funkcjonowania państwa.
04-01-19
©Kancelaria Sejmu s. 5/12
Art. 16.
1. W czasie stanu wyjątkowego mogą być zawieszone prawa do:
1) organizowania i przeprowadzania wszelkiego rodzaju zgromadzeń,
2) organizowania i przeprowadzania imprez masowych oraz prowadzonych w
ramach działalności kulturalnej imprez artystycznych i rozrywkowych, nie-
będących imprezami masowymi,
3) strajków pracowniczych i innych form protestu w odniesieniu do określo-
nych kategorii pracowników lub w określonych dziedzinach,
4) strajków i innych niż strajki form akcji protestacyjnych rolników,
5) akcji protestacyjnych studentów organizowanych przez studenckie samorzą-
dy, stowarzyszenia lub organizacje,
6) zrzeszania się poprzez:
a) ustanowienie zakazu tworzenia i rejestracji nowych stowarzyszeń, partii
politycznych, związków zawodowych, organizacji społeczno-
zawodowych rolników, organizacji pracodawców, ruchów obywatel-
skich oraz innych dobrowolnych zrzeszeń i fundacji,
b) nakazanie okresowego zaniechania działalności zarejestrowanych sto-
warzyszeń, partii politycznych, związków zawodowych, organizacji
społeczno-zawodowych rolników, organizacji pracodawców, ruchów
obywatelskich oraz innych dobrowolnych zrzeszeń i fundacji, których
działalność może zwiększyć zagrożenie konstytucyjnego ustroju pań-
stwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego.
2. Przepis ust. 1 pkt 1 nie dotyczy zgromadzeń organizowanych przez kościoły i
inne związki wyznaniowe oraz organizacje religijne działające w obrębie świą-
tyń, budynków kościelnych, w innych pomieszczeniach służących organizowa-
niu i publicznemu sprawowaniu kultu, a także zgromadzeń organizowanych
przez organy państwa lub organy samorządu terytorialnego.
3. Pozwolenia na zbiórki publiczne na obszarze, na którym wprowadzono stan wy-
jątkowy, mogą być udzielane tylko wówczas, gdy w ocenie organu właściwego
do udzielenia pozwolenia przeprowadzenie zbiórki nie utrudni realizacji celów
wprowadzenia stanu wyjątkowego.
Art. 17.
1. W czasie stanu wyjątkowego może być odosobniona osoba mająca ukończone 18
lat, w stosunku do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pozostając na
wolności będzie prowadziła działalność zagrażającą konstytucyjnemu ustrojowi
państwa, bezpieczeństwu obywateli lub porządkowi publicznemu albo gdy od-
osobnienie jest niezbędne dla zapobieżenia popełnienia czynu karalnego lub
uniemożliwienia ucieczki po jego popełnieniu. Nie narusza to immunitetów wy-
nikających z odrębnych przepisów.
2. Odosobniona może być również osoba, która ukończyła 17 lat, jeżeli przeprowa-
dzona uprzednio z nią rozmowa ostrzegawcza okazała się nieskuteczna.
3. Odosobnienie następuje na podstawie decyzji wojewody właściwego ze względu
na miejsce pobytu stałego lub czasowego osoby odosobnionej i jest wykonywa-
ne przez właściwego komendanta wojewódzkiego Policji, w drodze zatrzymania
04-01-19
[ Pobierz całość w formacie PDF ]