ustawa o systemie oświaty, Prawo [ Pobierz całość w formacie PDF ]
USTAWA
z dnia 7 września 1991 r.
o systemie oświaty
(tekst jednolity)
Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa; kieruje się
zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także wskazaniami zawartymi w
Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i
Politycznych oraz Konwencji o Prawach Dziecka. Nauczanie i wychowanie - respektując
chrześcijański system wartości - za podstawę przyjmuje uniwersalne zasady etyki. Kształcenie i
wychowanie służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz
poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości
kultur Europy i świata. Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego
rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o
zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności.
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
System oświaty zapewnia w szczególności:
1) realizację prawa każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej do kształcenia się oraz prawa
dzieci i młodzieży do wychowania i opieki, odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju;
2) wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny;
3) możliwość zakładania i prowadzenia szkół i placówek przez różne podmioty;
4) dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów,
a także możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy
dydaktycznej;
5) możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież
niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami
rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami;
5a) opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania
zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć
rewalidacyjnych;
6) opiekę nad uczniami szczególnie uzdolnionymi poprzez umożliwianie realizowania
indywidualnych programów nauczania oraz ukończenia szkoły każdego typu w skróconym czasie;
7) upowszechnianie dostępu do szkół, których ukończenie umożliwia dalsze kształcenie w
szkołach wyższych;
8) możliwość uzupełniania przez osoby dorosłe wykształcenia ogólnego, zdobywania lub zmiany
kwalifikacji zawodowych i specjalistycznych;
9) zmniejszanie różnic w warunkach kształcenia, wychowania i opieki między poszczególnymi
regionami kraju, a zwłaszcza ośrodkami wielkomiejskimi i wiejskimi;
10) utrzymywanie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki w
szkołach i placówkach;
11) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o zasadach zrównoważonego rozwoju oraz
kształtowanie postaw sprzyjających jego wdrażaniu w skali lokalnej, krajowej i globalnej;
12) opiekę uczniom pozostającym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej;
13) dostosowywanie kierunków i treści kształcenia do wymogów rynku pracy;
13a) kształtowanie u uczniów postaw przedsiębiorczości sprzyjających aktywnemu uczestnictwu w
życiu gospodarczym;
14) przygotowywanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia;
15) warunki do rozwoju zainteresowań i uzdolnień uczniów przez organizowanie zajęć
pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz kształtowanie aktywności społecznej i umiejętności spędzania
czasu wolnego;
16) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o bezpieczeństwie oraz kształtowanie
właściwych postaw wobec zagrożeń i sytuacji nadzwyczajnych.
Art. 2.
System oświaty obejmuje:
1) przedszkola, w tym z oddziałami integracyjnymi oraz przedszkola specjalne;
2) szkoły:
a) podstawowe, w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyjnymi i sportowymi,
sportowe i mistrzostwa sportowego,
b)
gimnazja, w tym: specjalne, integracyjne, dwujęzyczne, z oddziałami integracyjnymi,
dwujęzycznymi, sportowymi i przysposabiającymi do pracy, sportowe i mistrzostwa sportowego,
c)
ponadgimnazjalne, w tym: specjalne, integracyjne, dwujęzyczne, z oddziałami
integracyjnymi, dwujęzycznymi i sportowymi, sportowe, mistrzostwa sportowego, rolnicze i leśne,
d) artystyczne;
3) placówki oświatowo-wychowawcze, w tym szkolne schroniska młodzieżowe, umożliwiające
rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z różnych form wypoczynku i organizacji
czasu wolnego;
3a) placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego oraz ośrodki
dokształcania i doskonalenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy ogólnej,
umiejętności i kwalifikacji zawodowych;
3b) placówki artystyczne - ogniska artystyczne umożliwiające rozwijanie zainteresowań i
uzdolnień artystycznych;
4) poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne udzielające dzieciom,
młodzieży, rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także pomocy
uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu;
5) młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki
szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających
stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki umożliwiające
dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 16 ust. 7, a także dzieciom i młodzieży upośledzonym
umysłowo ze sprzężonymi niepełnosprawnościami realizację odpowiednio obowiązku, o którym
mowa w art. 14 ust. 3, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki;
6) (uchylony);
7) placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza
miejscem stałego zamieszkania;
8) Ochotnicze Hufce Pracy - w zakresie kształcenia i wychowania ich uczestników;
9) zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli;
10) biblioteki pedagogiczne;
11) kolegia pracowników służb społecznych.
Art. 2a.
1. System oświaty wspierają organizacje pozarządowe, w tym organizacje harcerskie, a
także osoby prawne prowadzące statutową działalność w zakresie oświaty i wychowania.
2. Organy administracji publicznej prowadzące szkoły i placówki współdziałają z podmiotami, o
których mowa w ust. 1, w wykonywaniu zadań wymienionych w art. 1.
Art. 3.
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o:
1) szkole - należy przez to rozumieć także przedszkole;
1a) szkole specjalnej lub oddziale specjalnym - należy przez to rozumieć odpowiednio:
a) szkołę lub oddział dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,
zorganizowane zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 71b ust. 7 pkt 2,
b) szkołę lub oddział zorganizowane w zakładzie opieki zdrowotnej, w tym w zakładzie
opiekuńczo-leczniczym i zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, a także w jednostce pomocy
społecznej, w celu kształcenia dzieci i młodzieży przebywających w tym zakładzie lub jednostce, w
których stosuje się odpowiednią organizację kształcenia oraz specjalne działania opiekuńczo-
wychowawcze, zorganizowane zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 71c ust. 2;
2) szkole artystycznej - należy przez to rozumieć także szkołę bibliotekarską i animatorów
kultury;
2a)
oddziale integracyjnym - należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym uczniowie
posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego uczą się i wychowują razem z
pozostałymi uczniami, zorganizowany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 71b ust. 7
pkt 3;
2b)
oddziale dwujęzycznym - należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym nauczanie
jest prowadzone w dwóch językach: polskim oraz obcym nowożytnym będącym drugim językiem
nauczania, przy czym prowadzone w dwóch językach są co najmniej dwa zajęcia edukacyjne, z
wyjątkiem zajęć obejmujących język polski, część historii dotyczącą historii Polski i część geografii
dotyczącą geografii Polski, w tym co najmniej jedne zajęcia edukacyjne wybrane spośród zajęć
obejmujących: biologię, chemię, fizykę, część geografii odnoszącą się do geografii ogólnej, część
historii odnoszącą się do historii powszechnej i matematykę;
2c)
szkole integracyjnej - należy przez to rozumieć szkołę, w której wszystkie oddziały są
oddziałami integracyjnymi;
2d)
szkole dwujęzycznej - należy przez to rozumieć szkołę, w której wszystkie oddziały są
oddziałami dwujęzycznymi;
3) placówce - należy przez to rozumieć jednostki organizacyjne wymienione w art. 2 pkt 3-5, 7 i
10;
4) (uchylony);
5) organie prowadzącym szkołę lub placówkę - należy przez to rozumieć ministra, jednostkę
samorządu terytorialnego, inne osoby prawne i fizyczne;
6) (uchylony);
7) (uchylony);
8) kuratorze oświaty - należy przez to rozumieć kierownika kuratorium oświaty jako jednostki
organizacyjnej wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie;
9) nauczycielu - należy przez to rozumieć także wychowawcę i innego pracownika
pedagogicznego szkoły, placówki oraz zakładu kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli;
10) rodzicach - należy przez to rozumieć także prawnych opiekunów dziecka;
11) uczniach - należy przez to rozumieć także słuchaczy i wychowanków;
11a)
(uchylony);
11b)
(uchylony);
11c) oddziale sportowym - należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym są prowadzone
zajęcia sportowe obejmujące szkolenie sportowe w jednej lub kilku dyscyplinach sportu,
zorganizowany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 9 ust. 5;
11d) centrach kształcenia ustawicznego albo centrach kształcenia praktycznego - należy przez to
rozumieć rodzaj odpowiednio placówki kształcenia ustawicznego i placówki kształcenia
praktycznego;
12) profilu kształcenia ogólnozawodowego - należy przez to rozumieć kształcenie w zakresie
określonej dziedziny gospodarki;
13) podstawie programowej - należy przez to rozumieć obowiązkowe, na danym etapie
kształcenia, zestawy celów i treści nauczania oraz umiejętności, a także zadania wychowawcze
szkoły, które są uwzględniane odpowiednio w programach wychowania przedszkolnego i
programach nauczania oraz umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań
egzaminacyjnych;
14) zadaniach oświatowych jednostek samorządu terytorialnego - należy przez to rozumieć
zadania w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej;
15) szkole dla dorosłych - należy przez to rozumieć szkołę, w której stosuje się odrębną
organizację kształcenia i do której przyjmowane są osoby mające 18 lat, a także kończące 18 lat w
roku kalendarzowym, w którym przyjmowane są do szkoły;
16) formach pozaszkolnych - należy przez to rozumieć formy uzyskiwania i uzupełniania wiedzy
ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w placówkach i ośrodkach, o których mowa w art.
2 pkt 3a;
17) kształceniu ustawicznym - należy przez to rozumieć kształcenie w szkołach dla dorosłych, a
także uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w
formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny.
Art. 4.
Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma
obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską z
poszanowaniem godności osobistej ucznia.
Art. 4a.
1. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, nałoży na szkoły i placówki zapewniające
uczniom korzystanie z usługi dostępu do Internetu na ich terenie obowiązek zainstalowania i
aktualizowania oprogramowania zabezpieczającego przed dostępem do treści, które mogą stanowić
zagrożenie dla prawidłowego rozwoju psychicznego uczniów, oraz określi minimalne wymagania,
jakie powinno spełniać to oprogramowanie.
2. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, zostanie określony szczegółowy zakres treści, które
mogą stanowić zagrożenie dla prawidłowego rozwoju psychicznego i moralnego uczniów, w
szczególności pornograficznych, eksponujących brutalność i przemoc, zawierających zachowania
naruszające normy obyczajowe, propagujących nienawiść i dyskryminację.
3. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania zapewni szkołom i placówkom możliwość
nieodpłatnego korzystania z oprogramowania zabezpieczającego przed dostępem do treści, które
mogą stanowić zagrożenie dla prawidłowego rozwoju psychicznego i moralnego uczniów,
spełniającego minimalne wymagania, o których mowa w ust. 1, w wersjach działających w
systemach operacyjnych powszechnie użytkowanych na obszarze kraju, z uwzględnieniem zasady
równego traktowania różnych platform systemowych.
4. Szkoły i placówki mogą, w celu realizacji obowiązku, o którym mowa w ust. 1, wykorzystywać
inne oprogramowanie spełniające minimalne wymagania, o których mowa w ust. 1.
Art. 5.
1. Szkoła i placówka może być szkołą i placówką publiczną albo niepubliczną.
2. Szkoła i placówka, z zastrzeżeniem ust. 3a-3e, może być zakładana i prowadzona przez:
1) jednostkę samorządu terytorialnego;
2) inną osobę prawną;
3) osobę fizyczną.
3. Jednostki samorządu terytorialnego mogą zakładać i prowadzić jedynie szkoły i placówki
publiczne.
3a. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, Minister Obrony Narodowej i Minister
Sprawiedliwości mogą zakładać i prowadzić publiczne szkoły i placówki, o których mowa w
przepisach wydanych na podstawie art. 29.
3b. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania:
1) zakłada i prowadzi:
a) szkoły, zespoły szkół oraz szkolne punkty konsultacyjne przy przedstawicielstwach
dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej
Polskiej w celu kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą,
b) publiczne placówki doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym;
2) może zakładać i prowadzić:
a) publiczne szkoły i placówki o charakterze eksperymentalnym,
b) publiczne placówki kształcenia ustawicznego o zasięgu ogólnokrajowym.
3c. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego zakłada i prowadzi
publiczne szkoły artystyczne oraz placówki, o których mowa w art. 2 pkt 7, dla uczniów szkół
artystycznych, a także placówki doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych.
3d. Minister właściwy do spraw rolnictwa:
1) może zakładać i prowadzić publiczne szkoły rolnicze oraz placówki rolnicze o znaczeniu
regionalnym i ponadregionalnym, kształcące w zawodach, dla których właściwym jest minister
właściwy do spraw rolnictwa, minister właściwy do spraw rozwoju wsi lub minister właściwy do
spraw rynków rolnych;
2) może zakładać i prowadzić publiczne placówki doskonalenia nauczycieli przedmiotów
zawodowych, którzy nauczają w szkołach rolniczych.
3e. Minister właściwy do spraw środowiska może zakładać i prowadzić publiczne szkoły leśne.
4. (uchylony).
5.
Zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli, w tym z oddziałami integracyjnymi,
przedszkoli specjalnych oraz innych form wychowania przedszkolnego, o których mowa w art. 14a
ust. 1a, szkół podstawowych oraz gimnazjów, w tym z oddziałami integracyjnymi, z wyjątkiem
szkół podstawowych specjalnych i gimnazjów specjalnych, szkół artystycznych oraz szkół przy
zakładach karnych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich, należy do zadań
własnych gmin.
5a. Zakładanie i prowadzenie publicznych szkół podstawowych specjalnych i gimnazjów
specjalnych, szkół ponadgimnazjalnych, w tym z oddziałami integracyjnymi, szkół sportowych i
mistrzostwa sportowego oraz placówek wymienionych w art. 2 pkt 3-5 i 7, z wyjątkiem szkół i
placówek o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym, należy do zadań własnych powiatu, z
zastrzeżeniem ust. 3c.
5b. Jednostki samorządu terytorialnego mogą zakładać i prowadzić szkoły i placówki, których
prowadzenie nie należy do ich zadań własnych, po zawarciu porozumienia z jednostką samorządu
terytorialnego, dla której prowadzenie danego typu szkoły lub placówki jest zadaniem własnym, a
w przypadku szkół artystycznych - z ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego.
5c. Przepis ust. 5b stosuje się również w przypadku przekazywania szkół i placówek pomiędzy
jednostkami samorządu terytorialnego.
5d. Prowadzenie szkół artystycznych oraz placówek, o których mowa w art. 2 pkt 7, dla uczniów
szkół artystycznych, a także placówek doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych może być
przekazywane w drodze porozumienia między ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego a jednostką samorządu terytorialnego.
5e. Prowadzenie publicznych szkół rolniczych i placówek rolniczych o znaczeniu regionalnym i
ponadregionalnym oraz publicznych szkół leśnych może być przekazywane w drodze porozumienia
zawieranego między właściwym ministrem a jednostką samorządu terytorialnego.
5f.
W porozumieniu, o którym mowa w ust. 5e, strony mogą określić tryb przekazania mienia
będącego odpowiednio we władaniu publicznych szkół rolniczych oraz placówek rolniczych o
znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym i publicznych szkół leśnych, niezbędnego do
prawidłowego wykonywania zadań, o których mowa w ust. 7.
6. Zakładanie i prowadzenie publicznych zakładów kształcenia i placówek doskonalenia
nauczycieli, bibliotek pedagogicznych oraz szkół i placówek wymienionych w ust. 5a o znaczeniu
regionalnym lub ponadregionalnym należy do zadań samorządu województwa, z zastrzeżeniem ust.
3c i 6c.
6a. Powiat i gmina mogą w uzgodnieniu z kuratorem oświaty zakładać i prowadzić w ramach zadań
własnych publiczne placówki doskonalenia nauczycieli, zakłady kształcenia nauczycieli i biblioteki
pedagogiczne, z zastrzeżeniem ust. 3c.
6b. (uchylony).
[ Pobierz całość w formacie PDF ]