ustawa o trybunale konstytucyjnym, [ Pobierz całość w formacie PDF ]
©Kancelaria Sejmu
s. 1/25
USTAWA
z dnia 1 sierpnia 1997 r.
o Trybunale Konstytucyjnym
Opracowano na pod-
stawie: Dz. U. z 1997
r. Nr 102, poz. 643, z
2000 r. Nr 48, poz.
552, Nr 53, poz. 638,
z 2001 r. Nr 98, poz.
1070, z 2005 r. Nr
169, poz. 1417, z 2009
r. Nr 56, poz. 459, Nr
178, poz. 1375, z 2010
r. Nr 182, poz. 1228,
Nr 197, poz. 1307, z
2011 r. Nr 112, poz.
654.
Rozdział 1
Właściwość i ustrój Trybunału Konstytucyjnego
Art. 1.
1. Trybunał Konstytucyjny, zwany dalej „Trybunałem”, jest organem władzy są-
downiczej, powołanym do badania zgodności z Konstytucją aktów normatyw-
nych i umów międzynarodowych oraz wykonywania innych zadań określonych
w Konstytucji.
2. Siedzibą Trybunału jest Warszawa.
Art. 2.
1. Trybunał orzeka w sprawach:
1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ra-
tyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,
3) zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe,
z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,
4) skargi konstytucyjnej,
5) sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami
państwa,
6) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych.
2. Trybunał na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej stwierdza zgodność z Konsty-
tucją ustawy przed jej podpisaniem oraz umowy międzynarodowej przed jej ra-
tyfikacją.
3. Trybunał na wniosek Marszałka Sejmu rozstrzyga w sprawie stwierdzenia prze-
szkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej, gdy Prezy-
dent nie jest w stanie zawiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania
urzędu. W razie uznania przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez
Prezydenta Trybunał powierza Marszałkowi Sejmu tymczasowe wykonywanie
obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej.
2011-07-15
©Kancelaria Sejmu
s. 2/25
Art. 3.
Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi pytanie prawne co do zgodności aktu
normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub
ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy to-
czącej się przed sądem.
Art. 4.
1. Trybunał informuje Sejm i Senat o istotnych problemach, wynikających z dzia-
łalności i orzecznictwa Trybunału. Nad informacją tą nie przeprowadza się gło-
sowania.
2. Trybunał przedstawia właściwym organom stanowiącym prawo uwagi o stwier-
dzonych uchybieniach i lukach w prawie, których usunięcie jest niezbędne dla
zapewnienia spójności systemu prawnego Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 5.
1. W skład Trybunału wchodzi piętnastu sędziów Trybunału.
2. Sędziego Trybunału wybiera Sejm na 9 lat.
3. Sędzią Trybunału może być osoba, która posiada kwalifikacje wymagane do
zajmowania stanowiska sędziego Sądu Najwyższego lub Naczelnego Sądu Ad-
ministracyjnego.
4. Kandydatów na stanowisko sędziego Trybunału przedstawia co najmniej 50 po-
słów lub Prezydium Sejmu. Uchwała Sejmu w sprawie wyboru sędziego Trybu-
nału zapada bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy
ogólnej liczby posłów.
5. Osoba wybrana na stanowisko sędziego Trybunału składa wobec Prezydenta
Rzeczypospolitej ślubowanie następującej treści:
Ślubuję uroczyście przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków sę-
dziego Trybunału Konstytucyjnego służyć wiernie Narodowi, stać na straży
Konstytucji, a powierzone mi obowiązki wypełniać bezstronnie i z najwyższą
starannością.”
Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania „Tak mi dopomóż Bóg”.
6. Odmowa złożenia ślubowania jest równoznaczna ze zrzeczeniem się stanowiska
sędziego Trybunału.
Art. 6.
1. Sędziowie Trybunału w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają
tylko Konstytucji.
2. Wynagrodzenie zasadnicze sędziego Trybunału stanowi wielokrotność podstawy
ustalenia tego wynagrodzenia, z zastosowaniem mnożnika 5,0.
3. Podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego Trybunału w danym
roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego,
ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”
przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 usta-
wy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
2011-07-15
©Kancelaria Sejmu
s. 3/25
Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z późn. zm.
1)
), z zastrzeżeniem
ust. 4.
4. Jeżeli przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 3, jest niższe od prze-
ciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi kwartał roku poprzedzającego –
przyjmuje się podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego Trybu-
nału w dotychczasowej wysokości.
5. Wynagrodzenie prezesa oraz wiceprezesa Trybunału odpowiada wynagrodzeniu
zasadniczemu sędziego Trybunału powiększonemu o dodatek funkcyjny ustalany
według podstawy, o której mowa w ust. 3, z zastosowaniem mnożnika, odpo-
wiednio: 1,2 oraz 0,8.
6. Sędzia Trybunału po zakończeniu swojej kadencji przechodzi w stan spoczynku.
7. Sędzia Trybunału po zakończeniu swojej kadencji ma prawo powrócić na po-
przednio zajmowane stanowisko lub otrzymać stanowisko równorzędne poprzed-
nio zajmowanemu. Do sędziego, który skorzysta z tego prawa, nie ma zastoso-
wania przepis ust. 6.
8. W zakresie nieuregulowanym w ustawie do praw i obowiązków oraz odpowie-
dzialności dyscyplinarnej sędziów Trybunału stosuje się odpowiednio przepisy
dotyczące praw i obowiązków oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów
Sądu Najwyższego.
Art. 7.
1. Zgodę na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej lub pozbawienie wolności
sędziego wyraża Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału, zwane dalej
„Zgromadzeniem Ogólnym”, z wyłączeniem sędziego Trybunału, którego wnio-
sek dotyczy.
2. Prezes Trybunału niezwłocznie informuje Zgromadzenie Ogólne o zatrzymaniu
sędziego Trybunału i zajętym przez siebie w tej sprawie stanowisku.
3. Przed podjęciem uchwały w sprawie, o której mowa w ust. 1, Trybunał wysłu-
chuje wyjaśnień zainteresowanego sędziego, chyba że nie jest to możliwe.
Uchwała zapada większością 2/3 głosów sędziów Trybunału uczestniczących w
Zgromadzeniu Ogólnym.
4. Do czasu podjęcia przez Trybunał uchwały wyrażającej zgodę na pociągnięcie
sędziego Trybunału do odpowiedzialności karnej lub pozbawienie wolności,
wolno w stosunku do niego podejmować tylko czynności nie cierpiące zwłoki.
Art. 8.
Sędzia Trybunału odpowiada dyscyplinarnie za naruszenie przepisów prawa, uchy-
bienie godności swego urzędu lub inne nieetyczne zachowanie, mogące podważyć
zaufanie do jego osoby.
1)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 64, poz.
593, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252, Nr 121, poz. 1264, Nr 144, poz. 1530, Nr 191, poz.
1954, Nr 210, poz. 2135 i Nr 236, poz. 2355, z 2005 r. Nr 41, poz. 401, Nr 167, poz. 1397 i Nr 169,
poz. 1412 i 1421, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711 i Nr 208, poz. 1534, z 2007 r. Nr 17, poz. 95, Nr
82, poz. 558, Nr 191, poz. 1368 i 1369 i Nr 200, poz. 1445, z 2008 r. Nr 67, poz. 411, Nr 192, poz.
1180, Nr 228, poz. 1507 i Nr 237, poz. 1656 oraz z 2009 r. Nr 8, poz. 38 i Nr 42, poz. 338.
2011-07-15
©Kancelaria Sejmu
s. 4/25
Art. 9.
1. W postępowaniu dyscyplinarnym orzeka Trybunał:
1) w pierwszej instancji - w składzie pięciu sędziów Trybunału,
2) w drugiej instancji - w pełnym składzie sędziów Trybunału.
2. Sędziów do składów orzekających i rzecznika dyscyplinarnego ustala w drodze
losowania Zgromadzenie Ogólne.
3. Od orzeczeń dyscyplinarnych nie przysługuje kasacja.
Art. 10.
Karami dyscyplinarnymi są:
1) upomnienie,
2) nagana,
3) usunięcie ze stanowiska sędziego Trybunału.
Art. 11.
1. Wygaśnięcie mandatu sędziego Trybunału stwierdza Zgromadzenie Ogólne na
skutek:
1) zrzeczenia się stanowiska sędziego Trybunału,
2) stwierdzenia orzeczeniem komisji lekarskiej trwałej niezdolności do pełnienia
obowiązków sędziego Trybunału z powodu choroby, ułomności lub upadku
sił,
3) skazania prawomocnym wyrokiem sądu,
4) prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego o skazaniu na karę usunięcia ze
stanowiska sędziego Trybunału.
2. Wygaśnięcie mandatu sędziego Trybunału na skutek śmierci stwierdza prezes
Trybunału.
3. Zgromadzenie Ogólne podejmuje uchwałę po przeprowadzeniu stosownego po-
stępowania wyjaśniającego, a w szczególności po zaznajomieniu się z aktami
postępowania karnego lub dyscyplinarnego i wysłuchaniu zainteresowanego,
chyba że nie jest to możliwe. W przypadku trwałej niezdolności do pełnienia
obowiązków ze względu na stan zdrowia, Trybunał może zwrócić się do odpo-
wiedniego podmiotu wykonującego działalność leczniczą o wyrażenie opinii o
stanie zdrowia sędziego Trybunału.
4. Akt stwierdzający wygaśnięcie mandatu prezes Trybunału przekazuje Marszał-
kowi Sejmu.
Art. 12.
1. Organami Trybunału są: Zgromadzenie Ogólne oraz prezes Trybunału.
2. Zgromadzenie Ogólne tworzą sędziowie Trybunału.
2011-07-15
©Kancelaria Sejmu
s. 5/25
Art. 13.
1. Prezes Trybunału zwołuje co najmniej raz w roku Zgromadzenie Ogólne, na któ-
rym omawia się działalność Trybunału oraz problemy wynikające z jego orzecz-
nictwa.
2. W Zgromadzeniu Ogólnym mają prawo wziąć udział przewodniczący zaintere-
sowanych komisji sejmowych, komisji senackich, Prezes Najwyższej Izby Kon-
troli, Minister Sprawiedliwości, Prokurator Generalny, Pierwszy Prezes Sądu
Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Rzecznik Praw
Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka.
3. O zwołaniu Zgromadzenia Ogólnego prezes Trybunału zawiadamia Prezydenta
Rzeczypospolitej, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu i Prezesa Rady Mini-
strów, którzy mogą wziąć udział w Zgromadzeniu Ogólnym bądź delegować
swojego przedstawiciela.
Art. 14.
1. Do kompetencji Zgromadzenia Ogólnego należy:
1) uchwalanie regulaminu Trybunału,
2) wybór kandydatów na prezesa i wiceprezesa Trybunału,
3) uchwalanie statutu Biura Trybunału,
4) uchwalenie projektu dochodów i wydatków Trybunału,
5) zatwierdzanie informacji, o której mowa w art. 4 ust. 1,
6) wykonywanie innych czynności, przewidzianych dla Zgromadzenia Ogólnego
w ustawie lub w regulaminie.
2. Zgromadzenie Ogólne podejmuje uchwały, jeżeli bierze w nim udział co naj-
mniej 2/3 ogólnej liczby sędziów Trybunału, w tym prezes lub wiceprezes Try-
bunału.
3. O porządku obrad Zgromadzenia Ogólnego i jego terminie prezes Trybunału
powiadamia wszystkich sędziów Trybunału co najmniej siedem dni przed jego
terminem.
4. W szczególnych przypadkach Zgromadzenie Ogólne może się uznać za zdolne
do podejmowania uchwał, mimo niezachowania terminu, określonego w ust. 3.
5. Zgromadzeniu Ogólnemu przewodniczy prezes lub wiceprezes Trybunału.
6. Uchwały Zgromadzenia Ogólnego zapadają zwykłą większością głosów, chyba
że ustawa stanowi inaczej. Głosowanie jest jawne, o ile żaden z sędziów Trybu-
nału nie zażąda głosowania tajnego.
7. Regulamin Trybunału podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypo-
spolitej Polskiej „Monitor Polski”.
Art. 15.
1. Prezesa i wiceprezesa Trybunału powołuje Prezydent Rzeczypospolitej spośród
dwóch kandydatów przedstawionych na każde stanowisko przez Zgromadzenie
Ogólne.
2. Kandydatów na stanowisko prezesa lub wiceprezesa Trybunału wybiera Zgro-
madzenie Ogólne spośród sędziów Trybunału, którzy w głosowaniu tajnym uzy-
2011-07-15
[ Pobierz całość w formacie PDF ]