ustawa, polityka socjologia [ Pobierz całość w formacie PDF ]
©Kancelaria Sejmu
s. 1/99
Dz.U. 1998 Nr 162 poz. 1118
USTAWA
z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Opracowano na pod-
stawie: tj. Dz. U. z
2009 r. Nr 153, poz.
1227, z 2010 r. Nr 40,
poz. 224, Nr 134, poz.
903, Nr 238, poz.
1578, Nr 257, poz.
1726, z 2011 r. Nr 75,
poz. 398.
Dział I
Przepisy ogólne
Rozdział 1
Zakres podmiotowy i przedmiotowy ustawy
Art. 1.
1. Ustawa określa:
1) warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emery-
talnego i rentowych;
2) zasady ustalania wysokości świadczeń;
3) zasady i tryb przyznawania oraz wypłaty świadczeń.
2. (uchylony).
3. (uchylony).
4. Warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych przysługujących z ubez-
pieczenia z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej oraz wysokość
tych świadczeń określają odrębne przepisy.
Art. 2.
1. Świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługują:
1) ubezpieczonym – w przypadku spełnienia warunków do nabycia prawa do
świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych;
2) członkom rodziny pozostałym po ubezpieczonym albo po osobie uprawnio-
nej do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
2. Świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługują
również żołnierzom zawodowym oraz funkcjonariuszom Policji, Urzędu Ochro-
ny Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby
Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura
Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Stra-
ży Pożarnej i Służby Więziennej, jeżeli nie spełniają oni warunków do nabycia
2011-05-20
©Kancelaria Sejmu
s. 2/99
prawa lub utracili prawo do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu
emerytalnym tych osób, oraz członkom rodzin pozostałym po tych osobach.
Art. 3.
Świadczenia określone w ustawie obejmują:
1) emeryturę;
2) rentę z tytułu niezdolności do pracy, w tym rentę szkoleniową;
3) rentę rodzinną;
4) dodatek pielęgnacyjny;
5) dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej;
6) zasiłek pogrzebowy.
Art. 4.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) emeryt – osobę mającą ustalone prawo do emerytury;
2) dożywotnia emerytura kapitałowa – emeryturę, o której mowa w ustawie z
dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz. U. Nr 228, poz.
1507);
2a) okresowa emerytura kapitałowa – emeryturę, o której mowa w ustawie z
dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych;
3) Fundusz – Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, o którym mowa w przepi-
sach o systemie ubezpieczeń społecznych;
4) konto ubezpieczonego – konto ubezpieczonego, na którym ewidencjonuje
się informacje o zwaloryzowanej wysokości składek na ubezpieczenie eme-
rytalne, z wyłączeniem składek podlegających odprowadzeniu do otwartego
funduszu emerytalnego i zewidencjonowaniu na subkoncie, o którym mowa
w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.
1)
), prowadzo-
ne przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zwany dalej „Zakładem”;
4a) kwota rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i
rentowe – roczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i
rentowe w danym roku kalendarzowym, określoną w art. 19 ust. 1 ustawy z
dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z
2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.
2)
);
5) okres ubezpieczenia – okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne
i rentowe oraz okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trak-
1)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 218, poz.
1690, z 2010 r. Nr 105, poz. 668, Nr 182, poz. 1228, Nr 225, poz. 1474, Nr 254, poz. 1700 i Nr 257,
poz. 1725 oraz z 2011 r. Nr 45, poz. 235 i Nr 75, poz. 398.
 
2)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 17, poz.
95, Nr 21, poz. 125, Nr 112, poz. 769, Nr 115, poz. 791, 792 i 793 i Nr 176, poz. 1243, z 2008 r. Nr
63, poz. 394, Nr 67, poz. 411, Nr 141, poz. 888, Nr 171, poz. 1056, Nr 209, poz. 1318, Nr 220, poz.
1417 i 1418, Nr 227, poz. 1505, Nr 228, poz. 1507 i Nr 237, poz. 1654 i 1656 oraz z 2009 r. Nr 6,
poz. 33, Nr 8, poz. 38, Nr 14, poz. 75, Nr 18, poz. 97, Nr 22, poz. 120, Nr 68, poz. 574, Nr 71, poz.
609, Nr 111, poz. 918 i Nr 131, poz. 1075.
2011-05-20
©Kancelaria Sejmu
s. 3/99
cie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, o któ-
rym mowa w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych;
6) organ rentowy – jednostkę organizacyjną Zakładu, określoną w przepisach o
systemie ubezpieczeń społecznych, właściwą do wydawania decyzji w
sprawach świadczeń;
7) otwarty fundusz emerytalny – fundusz wybrany przez ubezpieczonego spo-
śród funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i
funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;
8) płatnik składek – płatnika składek, o którym mowa w przepisach o systemie
ubezpieczeń społecznych;
9) przeciętne wynagrodzenie – przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w
gospodarce narodowej, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospoli-
tej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycz-
nego;
10) renta – rentę z tytułu niezdolności do pracy i rentę rodzinną;
11) rencista – osobę mającą ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do
pracy lub do renty rodzinnej;
12) ubezpieczenia emerytalne i rentowe – ubezpieczenia, o których mowa w
przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych;
13) ubezpieczony – osobę podlegającą ubezpieczeniom emerytalnemu i rento-
wym, określonym w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, a tak-
że osobę, która przed dniem wejścia w życie ustawy podlegała ubezpiecze-
niu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyłączeniem ubezpie-
czenia społecznego rolników.
Rozdział 2
Okresy uwzględniane przy ustalaniu prawa do świadczeń i ich wysokości
Art. 5.
1. Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia
się, z zastrzeżeniem ust. 2–5, następujące okresy:
1) składkowe, o których mowa w art. 6;
2) nieskładkowe, o których mowa w art. 7.
2. Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy
nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej
udowodnionych okresów składkowych.
2a. Okresów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i pkt 6 lit. a–e i g, nie uwzględnia
się przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości, je-
żeli z ich tytułu ustalono prawo do świadczeń pieniężnych określonych w prze-
pisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w art. 2 ust. 2.
3. Przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty okresy:
1) działalności kombatanckiej oraz działalności równorzędnej z tą działalno-
ścią, a także okresy zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy pod-
2011-05-20
 ©Kancelaria Sejmu
s. 4/99
legania represjom wojennym i okresu powojennego, o których mowa w art.
6 ust. 1 pkt 5,
2) pracy przymusowej, o której mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2
– uwzględnia się w wymiarze podwójnym.
4. Przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty dla:
1) płatników składek, zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpie-
czenia emerytalne i rentowe,
2) osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność
– nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki, mimo pod-
legania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okre-
sie.
5. Wobec ubezpieczonych zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpie-
czenie społeczne za okres przypadający przed dniem wejścia w życie ustawy
oraz osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność
przed dniem wejścia w życie ustawy przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio.
Art. 6.
1. Okresami składkowymi są następujące okresy:
1) ubezpieczenia;
2) opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w
przepisach o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, w przepi-
sach wymienionych w art. 195 pkt 1–4 i 8, w przepisach o adwokaturze, w
przepisach o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz w przepisach
o pomocy społecznej;
3) zaliczone do okresów ubezpieczenia społecznego duchownych:
a) okresy pozostawania duchownymi przed dniem 1 lipca 1989 r., pod wa-
runkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za cały okres
podlegania temu ubezpieczeniu,
b) okresy przebywania duchownych na misjach oraz okresy prowadzenia
przez duchownych działalności duszpasterskiej wśród Polonii, przypa-
dające po dniu 14 listopada 1991 r., do dnia wejścia w życie ustawy;
4) czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne
albo okresy zastępczych form tej służby;
5) działalności kombatanckiej, działalności równorzędnej z tą działalnością, a
także okresy zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy podlegania
represjom wojennym i okresu powojennego, określone w przepisach o
kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojen-
nych i okresu powojennego;
6) pełnionej w Polsce służby:
a) w Policji (Milicji Obywatelskiej),
b) w Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego
i Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie
Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (w
organach bezpieczeństwa publicznego),
2011-05-20
 ©Kancelaria Sejmu
s. 5/99
c) w Straży Granicznej,
d) w Służbie Więziennej,
e) w Państwowej Straży Pożarnej,
f) w Służbie Celnej,
g) w Biurze Ochrony Rządu;
7) pobierania zasiłku macierzyńskiego;
8) osadzenia w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium
Polski na mocy skazania albo bez wyroku po dniu 31 grudnia 1956 r. za
działalność polityczną;
9) zatrudnienia za granicą osób, które w tym czasie nie były obywatelami pol-
skimi, jeżeli osoby te powróciły do kraju po dniu 22 lipca 1944 r. i zostały
uznane za repatriantów;
10) świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków
zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do
kwietnia 1989 r.
2. Za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada
1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie
społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie
społeczne:
1) zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia:
a) na obszarze Państwa Polskiego – w wymiarze nie niższym niż połowa
pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobie-
rał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy,
macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową,
b) obywateli polskich za granicą – w polskich przedstawicielstwach dy-
plomatycznych i urzędach konsularnych, w stałych przedstawiciel-
stwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach
lub misjach specjalnych, a także w innych polskich placówkach, insty-
tucjach lub przedsiębiorstwach, do których zostali delegowani lub skie-
rowani; dotyczy to również członków rodziny delegowanego lub skie-
rowanego tam pracownika, którzy podjęli zatrudnienie w tych placów-
kach w czasie pobytu za granicą,
c) obywateli polskich za granicą – w organizacjach międzynarodowych,
zagranicznych instytucjach i w zakładach, do których zostali skierowani
w ramach współpracy międzynarodowej lub w których byli zatrudnieni
za zgodą właściwych władz polskich; zgoda nie jest wymagana w sto-
sunku do pracowników, którzy wyjechali za granicę przed dniem 9 ma-
ja 1945 r.,
d) obywateli polskich za granicą – u innych pracodawców zagranicznych,
jeżeli w okresie pracy za granicą były opłacane składki na ubezpiecze-
nie społeczne w Polsce;
2) pracy przymusowej:
a) wykonywanej na rzecz hitlerowskich Niemiec w okresie II wojny świa-
towej,
2011-05-20
[ Pobierz całość w formacie PDF ]