ustawa - prawo o ruchu drogowym, [ Pobierz całość w formacie PDF ]
Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z pó
ź
n. zm.
USTAWA
z dnia 20 czerwca 1997 r.
Prawo o ruchu drogowym
(tekst jednolity)
DZIAŁ I
Przepisy ogólne
Art. 1.
1. Ustawa reguluje zasady ruchu na drogach publicznych oraz w strefach zamieszkania,
warunki dopuszczenia pojazdów do tego ruchu, wymagania w stosunku do osób kierujących pojazdami i
innych uczestników ruchu oraz zasady kontroli ruchu drogowego.
2. Przepisy ustawy stosuje się równieŜ do ruchu odbywającego się poza drogami publicznymi, jeŜeli
jest to konieczne dla uniknięcia zagroŜenia bezpieczeństwa uczestników tego ruchu.
3.Zadania samorządu województwa, o których mowa w art. 75a ust. 1, 3, 5 i 9, art. 97 ust. 3, art. 98
ust. 5, art. 110 ust. 1 pkt 10, art. 111 ust. 1, art. 112 ust. 1, art. 113 ust. 1, art. 114 ust. 3, art. 122 ust. 8 i
9, art. 124a ust. 3 i 10, art. 124b ust. 1-3 i 5, art. 140 ust. 4, art. 140g ust. 2, art. 140i i art. 140k, są
zadaniami z zakresu administracji rządowej.
Art. 2.
UŜyte w ustawie określenia oznaczają:
1) droga - wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla pieszych lub
drogi dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych znajdującym się w obrębie tego pasa,
przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia
zwierząt;
2) droga twarda - drogę z jezdnią o nawierzchni bitumicznej, betonowej, kostkowej, klinkierowej lub
brukowcowej oraz z płyt betonowych lub kamienno-betonowych, jeŜeli długość nawierzchni
przekracza 20 m; inne drogi są drogami gruntowymi;
3) autostrada - drogę dwujezdniową, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi, na której nie
dopuszcza się ruchu poprzecznego, przeznaczoną tylko do ruchu pojazdów samochodowych, które
na równej, poziomej jezdni mogą rozwinąć prędkość co najmniej 40 km/h, w tym równieŜ w razie
ciągnięcia przyczep;
4) droga ekspresowa - drogę dwu- lub jednojezdniową, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi,
na której skrzyŜowania występują wyjątkowo, przeznaczoną tylko do ruchu pojazdów
samochodowych;
5) droga dla rowerów - drogę lub jej część przeznaczoną do ruchu rowerów jednośladowych, oznaczoną
odpowiednimi znakami drogowymi;
6) jezdnia - część drogi przeznaczoną do ruchu pojazdów; określenie to nie dotyczy torowisk
wydzielonych z jezdni;
7) pas ruchu - kaŜdy z podłuŜnych pasów jezdni wystarczający do ruchu jednego rzędu pojazdów
wielośladowych, oznaczony lub nieoznaczony znakami drogowymi;
8) pobocze - część drogi przyległą do jezdni, która moŜe być przeznaczona do ruchu pieszych lub
niektórych pojazdów, postoju pojazdów, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt;
9) chodnik - część drogi przeznaczoną do ruchu pieszych;
10) skrzyŜowanie - przecięcie się w jednym poziomie dróg mających jezdnię, ich połączenie lub
rozwidlenie, łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecięcia, połączenia lub rozwidlenia;
określenie to nie dotyczy przecięcia, połączenia lub rozwidlenia drogi twardej z drogą gruntową lub
stanowiącą dojazd do obiektu znajdującego się przy drodze;
11) przejście dla pieszych - powierzchnię jezdni, drogi dla rowerów lub torowiska przeznaczoną do
przechodzenia przez pieszych, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;
12) przejazd dla rowerzystów - powierzchnię jezdni lub torowiska przeznaczoną do przejeŜdŜania przez
rowerzystów, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;
13) przystanek - miejsce zatrzymywania się pojazdów transportu publicznego, oznaczone odpowiednimi
znakami drogowymi;
14) tunel - budowlę na drodze, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;
15) obszar zabudowany - obszar oznaczony odpowiednimi znakami drogowymi;
16) strefa zamieszkania - obszar obejmujący drogi publiczne lub inne drogi, na którym obowiązują
szczególne zasady ruchu drogowego, a wjazdy i wyjazdy oznaczone są odpowiednimi znakami
drogowymi;
17) uczestnik ruchu - pieszego, kierującego, a takŜe inne osoby przebywające w pojeździe lub na
pojeździe znajdującym się na drodze;
18) pieszy - osobę znajdującą się poza pojazdem na drodze i niewykonującą na niej robót lub czynności
przewidzianych odrębnymi przepisami; za pieszego uwaŜa się równieŜ osobę prowadzącą, ciągnącą
lub pchającą rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy, podręczny lub inwalidzki, osobę
poruszającą się w wózku inwalidzkim, a takŜe osobę w wieku do 10 lat kierującą rowerem pod opieką
osoby dorosłej;
19) kolumna pieszych - zorganizowaną grupę pieszych prowadzoną przez kierownika lub dowódcę;
20) kierujący - osobę, która kieruje pojazdem lub zespołem pojazdów, a takŜe osobę, która prowadzi
kolumnę pieszych, jedzie wierzchem albo pędzi zwierzęta pojedynczo lub w stadzie;
21) kierowca - osobę uprawnioną do kierowania pojazdem silnikowym;
22) szczególna ostroŜność - ostroŜność polegającą na zwiększeniu uwagi i dostosowaniu zachowania
uczestnika ruchu do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze, w stopniu umoŜliwiającym
odpowiednio szybkie reagowanie;
23) ustąpienie pierwszeństwa - powstrzymanie się od ruchu, jeŜeli ruch mógłby zmusić innego
kierującego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prędkości, a pieszego - do
zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku;
24) ruch kierowany - ruch otwierany i zamykany za pomocą sygnalizacji świetlnej albo przez uprawnioną
osobę;
25) niedostateczna widoczność - widoczność występującą od zmierzchu do świtu, a takŜe w warunkach
zmniejszonej przejrzystości powietrza od świtu do zmierzchu;
26) wymijanie - przejeŜdŜanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w
przeciwnym kierunku;
27) omijanie - przejeŜdŜanie (przechodzenie) obok nieporuszającego się pojazdu, uczestnika ruchu lub
przeszkody;
28) wyprzedzanie - przejeŜdŜanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się
w tym samym kierunku;
29) zatrzymanie pojazdu - unieruchomienie pojazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu
drogowego, trwające nie dłuŜej niŜ 1 minutę, oraz kaŜde unieruchomienie pojazdu wynikające z tych
warunków lub przepisów;
30) postój pojazdu - unieruchomienie pojazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu
drogowego, trwające dłuŜej niŜ 1 minutę;
31) pojazd - środek transportu przeznaczony do poruszania się po drodze oraz maszynę lub urządzenie
do tego przystosowane;
32) pojazd silnikowy - pojazd wyposaŜony w silnik, z wyjątkiem motoroweru i pojazdu szynowego;
33) pojazd samochodowy - pojazd silnikowy, którego konstrukcja umoŜliwia jazdę z prędkością
przekraczającą 25 km/h; określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego;
34) pojazd wolnobieŜny - pojazd silnikowy, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 25 km/h, z
wyłączeniem ciągnika rolniczego;
35) pojazd członowy - zespół pojazdów składający się z pojazdu silnikowego złączonego z naczepą;
36) pojazd specjalny - pojazd samochodowy lub przyczepę przeznaczone do wykonywania specjalnej
funkcji, która powoduje konieczność dostosowania nadwozia lub posiadania specjalnego
wyposaŜenia; w pojeździe tym mogą być przewoŜone osoby i rzeczy związane z wykonywaniem tej
funkcji;
37) pojazd uŜywany do celów specjalnych - pojazd samochodowy przystosowany w sposób szczególny
do przewozu osób lub ładunków, uŜywany przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, Policję,
Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, SłuŜbę Kontrwywiadu Wojskowego,
SłuŜbę Wywiadu Wojskowego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, StraŜ Graniczną, kontrolę skarbową,
SłuŜbę Celną, jednostki ochrony przeciwpoŜarowej, Inspekcję Transportu Drogowego i SłuŜbę
Więzienną;
38) pojazd uprzywilejowany - pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł
błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami
mijania lub drogowymi; określenie to obejmuje równieŜ pojazdy jadące w kolumnie, na której
początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w
postaci czerwonego światła błyskowego;
39) pojazd zabytkowy - pojazd, który na podstawie odrębnych przepisów został wpisany do rejestru
zabytków lub znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków;
40) samochód osobowy - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niŜ
9 osób łącznie z kierowcą oraz ich bagaŜu;
41) autobus - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu więcej niŜ 9 osób łącznie
z kierowcą;
41a) autobus szkolny - autobus przeznaczony do przewozu dzieci do szkoły, barwy pomarańczowej,
oznaczony z przodu i z tyłu prostokątnymi tablicami barwy białej, z napisem barwy czarnej "autobus
szkolny";
42) samochód cięŜarowy - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków;
określenie to obejmuje równieŜ samochód cięŜarowo-osobowy przeznaczony konstrukcyjnie do
przewozu ładunków i osób w liczbie od 4 do 9 łącznie z kierowcą;
42a) ciągnik samochodowy - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie wyłącznie do ciągnięcia
przyczepy; określenie to obejmuje ciągnik siodłowy i ciągnik balastowy;
43) taksówka - pojazd samochodowy odpowiednio wyposaŜony i oznaczony, przeznaczony do przewozu
za ustaloną na podstawie taksometru opłatą:
a) osób w liczbie nie większej niŜ 9 łącznie z kierowcą oraz ich bagaŜu podręcznego (taksówka
osobowa),
b) ładunków o masie nieprzekraczającej 2,5 t (taksówka bagaŜowa);
44) ciągnik rolniczy - pojazd silnikowy skonstruowany do uŜywania łącznie ze sprzętem do prac rolnych,
leśnych lub ogrodniczych; ciągnik taki moŜe być równieŜ przystosowany do ciągnięcia przyczep oraz
do prac ziemnych;
45) motocykl - pojazd samochodowy jednośladowy lub z bocznym wózkiem - wielośladowy;
46) motorower - pojazd jednośladowy lub dwuśladowy zaopatrzony w silnik spalinowy o pojemności
skokowej nieprzekraczającej 50 cm
3
, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h;
47) rower - pojazd jednośladowy lub wielośladowy poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem;
48) wózek inwalidzki - pojazd konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania się osoby niepełnosprawnej,
napędzany siłą mięśni lub za pomocą silnika, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do
prędkości pieszego;
49) zespół pojazdów - pojazdy złączone ze sobą w celu poruszania się po drodze jako całość; nie
dotyczy to pojazdów złączonych w celu holowania;
50) przyczepa - pojazd bez silnika, przystosowany do łączenia go z innym pojazdem;
51) przyczepa lekka - przyczepę, której dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 750 kg;
52) naczepa - przyczepę, której część spoczywa na pojeździe silnikowym i obciąŜa ten pojazd;
53) masa własna - masę pojazdu z jego normalnym wyposaŜeniem, paliwem, olejami, smarami i
cieczami w ilościach nominalnych, bez kierującego;
54) dopuszczalna masa całkowita - największą określoną właściwymi warunkami technicznymi masę
pojazdu obciąŜonego osobami i ładunkiem, dopuszczonego do poruszania się po drodze;
55) rzeczywista masa całkowita - masę pojazdu łącznie z masą znajdujących się na nim rzeczy i osób;
56) dopuszczalna ładowność - największą masę ładunku i osób, jaką moŜe przewozić pojazd, która
stanowi róŜnicę dopuszczalnej masy całkowitej i masy własnej pojazdu;
57) nacisk osi - sumę nacisków, jaką na drogę wywierają koła znajdujące się na jednej osi;
58) VIN - numer identyfikacyjny pojazdu nadany i umieszczony przez producenta.
DZIAŁ II
Ruch drogowy
Rozdział 1
Zasady ogólne
Art. 3.
1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani zachować ostroŜność
albo gdy ustawa tego wymaga - szczególną ostroŜność, unikać wszelkiego działania, które mogłoby
spowodować zagroŜenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego, ruch ten utrudnić albo w
związku z ruchem zakłócić spokój lub porządek publiczny oraz narazić kogokolwiek na szkodę. Przez
działanie rozumie się równieŜ zaniechanie.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osoby znajdującej się w pobliŜu drogi, jeŜeli jej
zachowanie mogłoby pociągnąć za sobą skutki, o których mowa w tym przepisie.
3. JeŜeli uczestnik ruchu lub inna osoba spowodowała jednak zagroŜenie bezpieczeństwa ruchu
drogowego, jest obowiązana przedsięwziąć niezbędne środki w celu niezwłocznego usunięcia zagroŜenia,
a gdyby nie mogła tego uczynić, powinna o zagroŜeniu uprzedzić innych uczestników ruchu.
Art. 4.
Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze mają prawo liczyć, Ŝe inni uczestnicy
tego ruchu przestrzegają przepisów ruchu drogowego, chyba Ŝe okoliczności wskazują na moŜliwość
odmiennego ich zachowania.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
Art. 5.
1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani stosować się do
poleceń i sygnałów dawanych przez osoby kierujące ruchem lub uprawnione do jego kontroli, sygnałów
świetlnych oraz znaków drogowych, nawet wówczas, gdy z przepisów ustawy wynika inny sposób
zachowania niŜ nakazany przez te osoby, sygnały świetlne lub znaki drogowe.
2. Polecenia i sygnały dawane przez osoby kierujące ruchem lub uprawnione do jego kontroli mają
pierwszeństwo przed sygnałami świetlnymi i znakami drogowymi.
3. Sygnały świetlne mają pierwszeństwo przed znakami drogowymi regulującymi pierwszeństwo
przejazdu.
Art. 6.
1. Polecenia lub sygnały moŜe dawać uczestnikowi ruchu lub innej osobie znajdującej się na
drodze:
1) policjant;
2) Ŝołnierz śandarmerii Wojskowej lub wojskowego organu porządkowego, zabezpieczający przemarsz
lub przejazd kolumny wojskowej albo w razie akcji związanej z ratowaniem Ŝycia lub mienia;
funkcjonariusz StraŜy Granicznej;
3a) inspektor Inspekcji Transportu Drogowego;
3b) umundurowany inspektor kontroli skarbowej lub funkcjonariusz celny;
3c) straŜnik gminny (miejski);
4) pracownik kolejowy na przejeździe kolejowym;
5) pracownik zarządu drogi lub inna osoba wykonująca roboty na drodze na zlecenie lub za zgodą
zarządu drogi;
6) osoba nadzorująca bezpieczne przejście dzieci przez jezdnię, w wyznaczonym miejscu;
7) kierujący autobusem szkolnym w miejscach postoju związanych z wsiadaniem lub wysiadaniem
dzieci.
2. Osoby, o których mowa w ust. 1 i ust. 4 pkt 2, powinny być łatwo rozpoznawalne i widoczne z
dostatecznej odległości, zarówno w dzień, jak i w nocy.
3. Przepis ust. 2 w zakresie łatwej rozpoznawalności:
1) dotyczy osoby wymienionej w ust. 1 pkt 1 tylko poza obszarem zabudowanym;
2) nie dotyczy kierującego autobusem szkolnym, jeŜeli sygnał do zatrzymania innych pojazdów dawany
jest przez tę osobę bez wychodzenia z odpowiednio oznaczonego pojazdu.
4. Minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
transportu, uwzględniając potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa i porządku w trakcie kierowania ruchem
drogowym oraz sprawnego wykonywania czynności w tym zakresie:
1) określi, w drodze rozporządzenia, organizację i sposób kierowania ruchem drogowym;
(3)
3)
2) moŜe upowaŜnić, w drodze rozporządzenia, inne osoby do wykonywania czynności, o których mowa
w ust. 1, oraz określić okoliczności, szczegółowe warunki i sposób wykonywania tych czynności.
Art. 7.
1. Znaki i sygnały drogowe wyraŜają ostrzeŜenia, zakazy, nakazy lub informacje.
2. Minister właściwy do spraw transportu i minister właściwy do spraw wewnętrznych, w
porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, uwzględniając w szczególności konieczność dostosowania
sygnałów drogowych do postanowień umów międzynarodowych, określi, w drodze rozporządzenia, znaki i
sygnały obowiązujące w ruchu drogowym, ich znaczenie i zakres obowiązywania.
3. Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
wewnętrznych, uwzględniając konieczność zapewnienia czytelności i zrozumiałości znaków i sygnałów
drogowych dla uczestników ruchu drogowego, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki
techniczne dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego, a takŜe
warunki ich umieszczania na drogach.
Art. 8.
1. Osoba niepełnosprawna o obniŜonej sprawności ruchowej, kierująca pojazdem
samochodowym oznaczonym kartą parkingową moŜe nie stosować się do niektórych znaków drogowych
dotyczących zakazu ruchu lub postoju, w zakresie określonym przepisami, o których mowa w art. 7 ust. 2.
2. Przepis ust. 1 stosuje się równieŜ do:
1) kierującego pojazdem przewoŜącego osobę o obniŜonej sprawności ruchowej;
2) pracowników placówek zajmujących się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych
pozostających pod opieką tych placówek.
3. Karta parkingowa powinna być umieszczona za przednią szybą pojazdu samochodowego w
sposób umoŜliwiający jej odczytanie.
4. Kartę parkingową wydaje osobie niepełnosprawnej starosta. Za wydanie karty parkingowej pobiera
się opłatę w wysokości ustalonej przez ministra właściwego do spraw transportu.
5. Kartę parkingową osobie, o której mowa w ust. 1, wydaje się na podstawie, wydanego przez
zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, orzeczenia o zaliczeniu do znacznego, umiarkowanego,
lub lekkiego stopnia niepełnosprawności o przyczynie niepełnosprawności z kodu R lub N lub na
podstawie orzeczenia wydanego przez organy rentowe równowaŜnego na mocy przepisów szczególnych
z orzeczeniami o niepełnosprawności.
5a. W przypadku osób niepełnosprawnych posiadających orzeczenia zaliczające do stopnia lekkiego
kartę parkingową wydaje się na podstawie orzeczenia, wraz ze wskazaniem, o którym mowa w art. 6b ust.
3 pkt 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.
2)
). W przypadku orzeczeń wydanych przez
organy rentowe równowaŜnych z orzeczeniami o stopniu lekkim, w których nie określono przyczyny
niepełnosprawności, kartę parkingową wydaje się na podstawie orzeczenia, wraz z zaświadczeniem
lekarskim potwierdzającym ograniczenie sprawności ruchowej.
5b. Kartę parkingową placówkom zajmującym się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób
niepełnosprawnych wydaje starosta.
6. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w stosunku do kierujących pojazdami zaopatrzonymi w
kartę parkingową wydaną za granicą.
7. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:
1) wzór karty parkingowej, uwzględniając w szczególności konieczność ujednolicenia wzoru karty
parkingowej z rozwiązaniami przyjętymi w krajach europejskich, w celu umoŜliwienia korzystania
osobom niepełnosprawnym z ulg i przywilejów w ruchu drogowym, określonych w przepisach prawa
krajowego;
1a) wzór oraz tryb wydania karty parkingowej dla placówek, o których mowa w ust. 2 pkt 2;
2) wysokość opłat za wydanie karty parkingowej, uwzględniając koszty związane z jej wydaniem i
dystrybucją.
8. Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
zabezpieczenia społecznego i ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia,
rodzaj placówek zajmujących się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych
uprawnionych do uzyskania karty parkingowej oraz tryb wydawania tym placówkom karty parkingowej,
mając na względzie zapewnienie wydawania karty właściwym placówkom.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]