Vademecum polityki regionalne i spójności, Fundusze Unijne [ Pobierz całość w formacie PDF ]
PARLAMENT EUROPEJSKI
DYREKCJA GENERALNA – POLITYKI WEWNĘTRZNE
KOMISJA ROZWOJU REGIONALNEGO
Sekretariat
Bruksela, 21 września 2004 r.
VADEMECUM POLITYKI
REGIONALNEJ I SPÓJNOŚCI UE
DV\542120PL.doc
PE 347.143
PL
PL
SPIS TREŚCI
1.
FUNDUSZE STRUKTURALNE I FUNDUSZ SPÓJNOSCI: POLITYKA
SOLIDARNOŚCI
......................................................................................................................... 3
2.
TERMINOLOGIA
................................................................................................................ 5
3.
PODSTAWY TRAKTATÓW I REGULAMIN PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
..
............................................................................................................................................... 11
4.
Tło historyczne
.................................................................................................................... 15
5.
Pomoc strukturalna w latach 2000-2006
........................................................................... 17
5.1.
Fundusze Strukturalne
.................................................................................................. 17
5.2.
Fundusz Spójności
......................................................................................................... 19
6.
POMOC STRUKTURALNA W PRZYSZŁOŚCI, LATA 2007-2013
........................... 19
6.1.
Perspektywy Finansowe 2007 – 2013
........................................................................... 19
6.2.
Trzeci raport na temat spójności: nowe partnerstwo na rzecz spójności
................. 20
6.3.
System wdrożeniowy
..................................................................................................... 23
6.4.
Zarządzanie finansami i kontrola finansowa
.............................................................. 25
6.5.
Nowe projekty legislacyjne
........................................................................................... 25
6.6.
Proponowany harmonogram działań
.......................................................................... 26
7.
INSTYTUCJONALNA ROLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I KOMITETU
REGIONÓW
............................................................................................................................... 27
7.1.
Legislacyjne i nielegislacyjne uprawnienia Parlamentu Europejskiego
.................. 27
7.1.1. Uprawnienia legislacyjne .......................................................................................... 27
7.1.2. Uprawnienia nielegislacyjne ..................................................................................... 28
7.2.
Instytucjonalna rola Komitetu Regionów
................................................................... 28
7.2.1. Opinie wydawane na wniosek innych instytucji....................................................... 28
7.2.2. Wydawanie opinii z własnej inicjatywy ................................................................... 29
ZAŁĄCZNIK 1 – PRZYDATNE
KONTAKTY W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM I
MIĘDZYINSTYTUCJONALNE
.......................................................................................... 30
ZAŁĄCZNIK 2 – LISTA PROJEKTÓW PROWADZONYCH W PAŃSTWACH
CZŁONKOWSKICH
............................................................................................................. 31
ZAŁĄCZNIK 3 – ŹRÓDŁA INFORMACJI
....................................................................... 32
PE 347.143
2/40
DV\542120PL.doc
PL
1. FUNDUSZE STRUKTURALNE I FUNDUSZ SPÓJNOSCI:
POLITYKA SOLIDARNOŚCI
1
Założenia
Polityka regionalna realizuje w praktyce zasadę solidarności pomiędzy europejskimi narodami,
zapisaną w preambule do Traktatu o Unii Europejskiej. Przyczynia się ona do osiągnięcia
jednego z podstawowych celów określonych Traktatem – wzmocnienia gospodarczej i
społecznej spójności UE poprzez zmniejszenie różnic w rozwoju pomiędzy swoimi regionami.
Wpływa ona znacząco na konkurencyjność regionów oraz na warunki życia ich mieszkańców,
głównie poprzez współfinansowanie wieloletnich programów rozwoju. Polityka ta musi
umożliwiać wszystkim regionom Unii pełne wykorzystanie możliwości, które daje wspólny
rynek oraz przyczyniać się do sukcesu Unii Gospodarczej i Walutowej (UGW).
Realizacja
Programy są wspierane finansowo przez cztery Fundusze Strukturalne oraz Fundusz Spójności:
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
(EFRR) udzielający wsparcia na
infrastruktury i inwestycje oraz tworzenie miejsc pracy i MŚP,
Europejski Fundusz Społeczny
(EFS) wspierający szkolenia, integrację społeczną i
zatrudnienie,
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej
(EAGGF – Sekcja Orientacji) wspiera
rozwój obszarów wiejskich i gospodarstwa,
Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa
(FIFG) wspiera zmiany dostosowawcze w
sektorze rybołówstwa.
Fundusz Spójności
finansuje projekty ochrony środowiska oraz infrastruktury transportowej w
najsłabiej rozwiniętych Państwach Członkowskich.
Fundusze Strukturalne
i
Fundusz Spójności
przyznają dotacje; Europejski Bank Inwestycyjny
udziela pożyczek.
Fundusz Spójności
udziela bezpośredniego wsparcia finansowego wielkim projektom
infrastrukturalnym związanym z ochroną środowiska i infrastrukturą transportową.
Fundusze Strukturalne
finansują programy zawierające działania prorozwojowe. Programy
rozwoju są tworzone przez Państwa Członkowskie we współpracy z regionalnymi i lokalnymi
władzami oraz właściwymi partnerami społecznymi i gospodarczymi.
Priorytety
Fundusze Strukturalne koncentrują się na trzech priorytetowych celach:
dostosowanie regionów słabiej rozwiniętych (
Cel 1
),
1
Informacje oparte na wiadomościach ze strony internetowej Inforegio, Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna
ds. Polityki Regionalnej.
DV\542120PL.doc
3/40
PE 347.143
PL
 społeczno-gospodarcza restrukturyzacja regionów przemysłowych, miejskich lub wiejskich,
jak i regionów zależnych od rybołówstwa (
Cel 2
) oraz
rozwój szkolenia zawodowego i zatrudnienia (
Cel 3
), (programy regionalne Celu 1 również
zawierają tego typu działania).
Pomoc jest też zapewniona w ramach czterech
Inicjatyw Wspólnoty
, które udzielają wsparcia:
transgranicznej, międzynarodowej i międzyregionalnej współpracy na obszarze UE (INTERREG
III); odnowie i przeciwdziałaniu zjawiskom kryzysowym w centrach miejskich (URBAN II);
wyrównywaniu szans na rynku pracy (EQUAL) oraz rozwoju obszarów wiejskich (LEADER +).
Działania Innowacyjne
udzielają natomiast wsparcia regionalnym programom pilotażowym.
Finanse
Fundusze Strukturalne pochłaniają około jednej trzeciej budżetu UE. Ich przydział na okres
2000-2006 wynosi
195 mld euro
dla UE 15, plus
15 mld euro
dla nowych Państw
Członkowskich pomiędzy 2004 a 2006 r.
Fundusz Spójności dysponuje
25,6 mld euro
dla UE 25.
Europejskie wsparcie finansowe jest dopełnieniem wsparcia Państw Członkowskich.
Wspólnotowy udział finansowy może wynieść od 25% do 85% całkowitego kosztu projektu.
Największe wsparcie przeznaczane jest na te regiony, w których sektor publiczny nie jest w
stanie samodzielnie udźwignąć finansowego obciążenia wynikającego z wydatków na rozwój.
Wsparcie dla sektora publicznego jest uzupełniane finansowaniem przez sektor prywatny.
Definicja programu
Programy są opracowywane przez Komisję Europejską oraz krajowe i regionalne władze, na
podstawie wytycznych Komisji i priorytetów Państw Członkowskich. Państwa Członkowskie
wybierają konkretne projekty i są odpowiedzialne za ich realizację. Europejskie wsparcie
finansowe uzupełnia krajową pomoc dla regionów i ich mieszkańców, głównie poprzez
współfinansowanie wieloletnich programów rozwoju.
Przyszłość
Na okres 2007-2013 Komisja zaproponowała zgrupowanie swoich priorytetów w ramach trzech
głównych zadań. Proponowany całkowity budżet wyniesie w przybliżeniu
336 mld euro
.
Zbieżność:
jej celem jest pobudzenie wzrostu i zwiększenie zatrudnienia w słabiej
rozwiniętych regionach (dotyczy to głównie nowych Państw Członkowskich), które będą
wciąż korzystały ze wsparcia Funduszu Spójności.
Konkurencyjność:
ma na celu antycypowanie zmian w pozostałych państwach UE.
Obejmie ona komponent regionalny, do którego każde Państwo Członkowskie wybierze
obszary korzystające z pomocy, jak i komponent krajowy, oparty o Europejską Strategię
Zatrudnienia.
Współpraca:
czerpanie z doświadczeń inicjatywy INTERREG, aby wspierać harmonijny
rozwój na całym obszarze UE.
PE 347.143
4/40
DV\542120PL.doc
PL
Rola Parlamentu Europejskiego
Parlament korzystał ze swoich nowych uprawnień w opisywanym obszarze:
Jednolity Akt Europejski wprowadził współpracę z Radą w zakresie wdrażania decyzji
regulujących zasady funkcjonowania Funduszy Strukturalnych;
Traktat z Maastricht wprowadził procedurę zgody w zakresie decyzji dotyczących ogólnych
uregulowań;
Traktat z Amsterdamu wprowadził procedurę współdecyzji z Radą w odniesieniu do działań
wdrażających;
Traktat z Nicei stanowi, że od dnia 1 stycznia 2007 r. Rada, w stosunku do decyzji
dotyczących ogólnych uregulowań, będzie działała w oparciu o większość kwalifikowaną.
Kodeks postępowania
przyjęty wraz z Komisją w 1993 r. i poszerzony w 1999 r. nakłada
obowiązek regularnego informowania Parlamentu Europejskiego o działaniach prowadzonych w
ramach Funduszy. W ramach reformy z 1999 r. Parlament uzyskał też utrzymanie statusu
programu URBAN jako jednej z Inicjatyw Wspólnoty.
2. TERMINOLOGIA
Polityka regionalna UE:
Podstawa prawna: Art. 2 i 3 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę
Europejską (TWE).
Polityka regionalna UE opiera się na
solidarności
: powstała, aby
udzielać wsparcia na poziomie Wspólnoty najbardziej zacofanym regionom i pomagać im
przezwyciężać niekorzystne uwarunkowania. Polityka regionalna ma też wymiar
konkretny
– przynosi rzeczywiste korzyści obywatom Europy, którzy bezpośrednio korzystają z jej
wsparcia w formie pomocy w znalezieniu pracy i przystosowaniu do zmian na rynku pracy,
zwłaszcza poprzez szkolenia.
Polityka spójności:
Podstawa prawna: Tytuł XVII art. 158-162 TWE
2
. Koryguje
dysproporcje w rozwoju odwołując się do czynników gospodarczych i społecznych. Udziela
biednym regionom wsparcia niezbędnego do przyspieszenia tempa rozwoju i poprawy
standardu życia, włączając w to podstawowe udogodnienia, wiedzę, technologiczne
umiejętności, środowisko sprzyjające wewnętrznym inwestycjom, itd. Poza udzielaniem
wsparcia słabiej rozwiniętym regionom polityka spójności równoważy też niski poziom
rozwoju w UE i zapewnia optymalizację jej potencjału.
Spójność gospodarcza i społeczna:
Rola Parlamentu Europejskiego:
Parlament uznaje
spójność gospodarczą i społeczną za jedną z podstaw integracji europejskiej. Zawsze
2
Jednolity Akt Europejski w postaci Tytułu V TWE przewiduje
reformę struktury i zasad operacyjnych
Funduszy Strukturalnych na wniosek Komisji, przyjętych jednomyślnie przez Radę po uprzedniej konsultacji z
Parlamentem.
Działania wdrażające wynikające z reformy
są podejmowane, na wniosek Komisji, większością
kwalifikowaną w Radzie.
Traktat z Amsterdamu uczynił z działań wdrażających przedmiot procedury
współdecyzji.
Co trzy lata Komisja jest zobowiązana zdawać Radzie i Parlamentowi sprawozdanie na temat
rozwoju sytuacji.
DV\542120PL.doc
5/40
PE 347.143
PL
  [ Pobierz całość w formacie PDF ]