vademecum wedrowny, [ Pobierz całość w formacie PDF ]
VADEMECUM
ORGANIZATORA
OBOZU
WĘDROWNEGO
Chcesz wiedzieć, dlaczego obóz wędrowny to ciekawa
i rozwijająca forma?
Chcesz dowiedzieć się jak go zorganizować?
Poczytaj…
SPIS TREŚCI
I. Dlaczego obóz wędrowny? ........................................... 3
ZALETY OBOZU WĘDROWNEGO .................................... 3
II. Porady dla gawiedzi ..................................................... 4
PLANOWANIE.................................................................... 4
FORMALNOŚCI ................................................................. 5
ŁYK PRZEPISÓW: ............................................................. 5
KILKA NAJWAŻNIEJSZYCH RAD:..................................... 6
III. Ekwipunek.................................................................. 10
IV. Zasady poruszania się po drogach.......................... 11
V. Jak ułożyć trasę obozu wędrownego? ..................... 12
VI. Proponowane trasy obozów wędrownych o ........... 14
różnej skali trudności..................................................... 14
Obóz wędrowny po Górach Świętokrzyskich .................... 14
Obóz wędrowny – Suwalszczyzna I.................................. 14
Obóz wędrowny – Beskid Śląski i Żywiecki ...................... 15
Obóz wędrowny - Beskid Niski ......................................... 15
Obóz wędrowny – Bieszczady I ........................................ 15
Obóz wędrowny – Bieszczady II ....................................... 16
Obóz rowerowy- Warmia i Mazury .................................... 16
Obóz wędrowny (z bazą stałą) - Kujawy ........................... 17
Obóz wędrowny – Suwalszczyzna II................................. 17
Obóz wędrowny - Sudety.................................................. 18
VADEMECUM ORGANIZATORA OBOZU WĘDROWNEGO STWORZONE PRZEZ:
phm. Katarzynę Pawkowską HR
– drużynowa 353 Warszawskiej Drużyny Wędrowniczej „Orla Perć” o specjalności turystycznej,
Komendant Szczepu 353 WDHiGZ „Grań” im. Wandy Rutkiewicz, członek Inspektoratu Drużyn
Turystycznych GK ZHP, komendantka 7 obozów wędrownych, kadra 4 obozów wędrownych.
Uprawnienia turystyczne: Organizator Turystyki, Przodownik Turystyki Pieszej, Instruktor Ochrony
Przyrody, Instruktor Krajoznawstwa Regionu.
Współpraca:
pwd. Martyna Widawska, sam. Aleksandra Sztajerwald
Konsultacja:
- phm. Marek Woźniczka
- hm. Krzysztof Manista
Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP
2
I. Dlaczego obóz wędrowny?
PODSTAWA TO POZYTYWNE NASTAWIENIE I OTWARCIE NA NOWOŚCI!
Obóz stały to najbardziej znana i lubiana forma letniego wypoczynku. Dzieje się tak, dlatego, że my –
kadra będąc szeregowymi, zastępowymi, a potem przybocznymi i wyżej wyjeżdżaliśmy zwykle na obóz stały.
Wiemy jak się go organizuje, jak działa podobóz, jak skonstruować program. Powtarzamy, więc co roku dobrze
nam znany schemat.
A może zaplanować tym razem, coś innego?
Może
OBÓZ WĘDROWNY
? Zdaję sobie sprawę, że wielu drużynowych nie brało udziału w takiej formie
pracy, nie miało gdzie nabyć doświadczenia i nie wie, od czego zacząć organizację. Są też tacy, którzy brali
udział w obozie wędrownym jako uczestnicy, i też do końca nie wiedzą jak można zorganizować taką formę.
Tym brakom i wątpliwościom postaram się zaradzić w tym Vademecum.
Ale na początek kilka zachęcających argumentów przemawiających na korzyść obozów wędrownych.
ZALETY OBOZU WĘDROWNEGO
Jakie mamy wymierne korzyści z obozu wędrownego?
•
Podczas wędrówki jest dużo czasu na rozmowy - wtedy można najlepiej poznać siebie nawzajem (na obozie
stałym z napiętym programem zazwyczaj nie ma czasu na długie rozmowy z każdym harcerzem indywidualnie).
•
Jest doskonałą okazją do poznania swoich możliwości, poprawienia kondycji i pokonywania własnych
słabości.
•
Obóz wędrowny jest „nowy”. Dla drużyn, które jadą pierwszy raz to ciekawa, odmienna forma pracy, do
której muszą się przyzwyczaić. Dla „starych turystów” każdy następny obóz też jest nowy z powodu zmiany
terenu, miejsc noclegowych, kultury, klimatu, obrzędowości.
•
Uczestnicy obozu, którzy wspólnie znoszą trudy wędrówki, doskonale zgrywają
się ze sobą.
•
Można zwiedzić dużo ciekawych miejsc – budowanie wrażliwości na piękno otaczającego nas świata i
świadomości dorobku (kulturalnego, historycznego itd.) naszego kraju.
•
To, co odkryjemy na obozie wędrownym i miejsca, w które czasem przypadkowo dojdziemy w meandrach
szlaku – są to zakątki, do których zazwyczaj nie dotrzemy poruszając się samochodem czy PKS-em, a naprawdę
warto poznać tajemnice regionów (często są to bardzo magiczne miejsca)
•
Obcując przez całe dnie z górami, lasami, czy jeziorami wytwarza się samoistna
harmonia pomiędzy człowiekiem, a przyrodą.
•
Można zdobyć mnóstwo odznak oraz sprawności turystycznych.
Szczególny pozytywny aspekt ta forma przybiera w drużynach wędrowniczych:
•
Wyrobienie wśród wędrowników odpowiedzialności za siebie i zespół.
•
Budowanie zaradności i samodzielności u wędrowników
•
Możliwość sprawdzenia się w działaniu na nowych polach służby
•
Budowanie samorządności w drużynie
•
Działanie na granicy wyczynu
Powyższe punkty to tylko „kropla w morzu" wszystkich zalet, które ma obóz wędrowny.
O reszcie przekonacie się sami, kiedy zorganizujecie tą formę pracy.
Mam nadzieję, że ten wstęp wywołał choćby najmniejszą iskierkę zainteresowania w Waszym oku i
pomysł: A może spróbować wyjechać z drużyną w przyszłym roku na obóz wędrowny?
To, co znajdziecie poniżej będą to praktyczne rady jak się przygotować do zorganizowania obozu
wędrownego, przeprowadzić go osiągając pełną satysfakcję i podsumować wyciągając wnioski ile korzyści
przyniósł nam i naszym harcerzom.
Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP
3
II. Porady dla gawiedzi
PLANOWANIE
Planowanie obozu wędrownego rozpoczynamy już we wrześniu, kiedy wspólnie z Radą Drużyny lub
Wędrowniczym Kręgiem Rady podejmujemy decyzję, że w przyszłe wakacje wyruszamy na wędrowną formę
wypoczynku. Musimy się, więc do niego przygotować i pisząc roczny plan pracy drużyny nie możemy
zapomnieć o:
•
Zorganizowaniu kilku akcji zarobkowych
, podczas których członkowie drużyny zarobią sobie, a potem
wspólnie kupicie (negocjując zniżkę w jakimś dobrym sklepie) buty trekkingowe, wygodny plecak, lekki
śpiwór, stuptuty, namioty, kuchenki, karimaty. Tylko pamiętajmy: NIE OD RAZU KRAKÓW ZBUDOWANO!
Taki sprzęt się kompletuje przez kilka lat, więc pierwszy w Waszym środowisku obóz może być okraszony
odciskami od „niefachowych” butów, bólem pleców od ciężkiego i niewygodnego plecaka, ale co roku będzie
lepiej, drużyna będzie rosła w siły i chęci, a wtedy odpowiedni sprzęt też będzie przybywał
•
Przeprowadzeniu kilku zbiórek o tematyce turystycznej
, m. in.: wyposażenie, sprzętoznawstwo (buty,
kurtki, rodzaje membran, plecaki i rodzaje stelaży, śpiwory itp.), krajoznawstwo – przedstawienie
najważniejszych atrakcji turystycznych (zabytki, parki itp.) regionu, w który jedziecie, zapoznanie z
regulaminami odznak PTTK, nauka wypełniania książeczek odznak, bezpieczeństwo podczas wędrówki,
racjonalne wędrowanie itp.
•
Wyjazd na kilka rajdów śródrocznych
w tym: rajd z przejściem nocnym, rajd górski (np. w długi
weekend majowy), rajd wielodniowy pod namiotami. To wszystko po to, żeby poćwiczyć kondycję fizyczną,
poznać możliwości harcerzy i na ich podstawie ułożyć potem trasę obozu oraz żeby zasmakować wędrówki w
różnym terenie, warunkach, z różnym obciążeniem plecaka
•
Zorganizować zbiórkę z rodzicami,
aby poinformować ich o naszych planach, koncepcji obozu,
wytłumaczyć, dlaczego taki sprzęt i dlaczego taki drogi
☺
. Może uda się ich również włączyć do naszego planu
i pomogą nam w załatwieniu dziesiątek drobnych i wielkich rzeczy.
Jeśli zrealizowaliśmy wszystkie te punkty w pracy śródrocznej, to w kwietniu zabieramy się za pisanie
planu pracy naszego obozu, który oprócz standardowych treści, które piszemy na obóz stały powinien zawierać:
trasy dzienne, noclegi, ilość planowanych do zdobycia dziennie punktów do różnych odznak. W realizacji
systemu metodycznego obok stopni, sprawności będziemy mieli także odznaki turystyczno - krajoznawcze.
Na obozie wędrownym nie zapominamy o
OBRZĘDOWOŚCI
. Co prawda nie będziemy nosić ze sobą
strojów obrzędowych, ani ciężkich totemów, ale praca z obrzędowością jest bardzo ważna. Elementy
współzawodnictwa obrzędowego czasem są dobrym argumentem, żeby zachęcić znudzonego harcerza do
wędrówki. Poza tym nadaje nam ona klimat podczas wieczornych zajęć.
Poniżej podaję przykład bardzo prostej obrzędowości wprowadzonej na obozie górskim dla harcerzy w wieku:
12-15 lat.
„Nasza obrzędowość bazować będzie na wymyślonych przez zastępy nazwach, piosenkach i innych
elementach obrzędowości przydatnych na obozie i związanych tematycznie z poszukiwaniem przygód. Każdy
dzień będzie niósł ze sobą nową przygodę i niespodzianki oraz zadania, które harcerze będą musieli rozwiązać.
Codziennie wieczorem zastępy wraz z kadrą będą podsumowywały to, czy bez problemu pokonali dzisiejszą
wędrówkę (czy nie marudzili), czy „odkryli” nowe rzeczy po drodze (np. nieznany dotąd gatunek drzewa), czy
w mijanej wsi udało im się komuś pomóc lub zrobić coś pożytecznego, itp.). Po takim podsumowaniu będą
awansować (lub nie...) na wyższy stopień wtajemniczenia Poszukiwacza Przygód. Zastęp, któremu uda się
„zgłębić” najwięcej tajemnic – wygra we współzawodnictwie. Oprócz tego po drodze będzie się pojawiał Duch
Regionu, który opowie nam legendy związane z danym miejscem. Będą także kominki, na których opowiemy
gawędy obrzędowe, przedstawimy scenki itp.”
Kolejną bardzo ważną rzeczą, którą musimy zawrzeć w naszym planie jest
PROGRAM
. Często zdarza się
tak, że po całodniowej wędrówce, jedzeniu i toalecie wieczornej dajemy harcerzom po prostu czas wolny, żeby
odpoczęli. Ale odpoczynek i regeneracja sił nastąpi w nocy, a wieczorem powinniśmy poświęcić 2 godziny na
ciekawy kominek, śpiewanie, przedstawienie przez zastępy wyników swoich obserwacji przyrodniczych, legend
terenu itp. Pamiętajmy, że jesteśmy przede wszystkim harcerzami, a nie tylko turystami i pracujmy na obozie
wędrownym zgodnie z właściwą dla grupy wiekowej metodyką! A harcerze na pewno po obozie będą dłużej
pamiętali ciekawe zajęcia nawet, jeśli byli zmęczeni, niż czas wolny.
Ważnym elementem programu jest także zwiedzanie atrakcji turystycznych takich jak: zabytkowe obiekty,
muzea, ścieżki przyrodnicze, pomniki, miejsca historyczne. Nie zapomnij uwzględnić tego w planie pracy, a
następnie w realizacji!!
Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP
4
FORMALNOŚCI
Nie będę tu opisywała całego procesu rejestracji obozu, gdyż każdy komendant musi zapoznać się z
Instrukcją Organizacyjną Harcerskiej Akcji Letniej i Zimowej i Instrukcją Finansową przed
zorganizowaniem formy, a tam jest wszystko napisane. Poza tym przepisy dotyczące HALiZ na tyle często
ulegają zmianie, że jeśli regularnie nie pełnisz funkcji komendanta na placówkach HALiZ, to najlepiej
dowiedz się w Hufcu na temat obowiązujących przepisów. Potrzebne dokumenty znajdziesz na stronie:
www.haliz.zhp.org.pl
Przytoczę tylko najważniejsze kwestie:
•
Komendantem obozu wędrownego może być minimum podharcmistrz posiadający uprawnienia
Kierownika Placówek Wypoczynku
•
Obóz wędrowny wg Instrukcji może trwać 6-21 dni
•
W przypadku obozów wędrownych należy uwzględnić w programie (planie pracy) przebieg
trasy (z podaną odległością pomiędzy miejscami noclegowymi - § 6 ust. 1 pkt 5 Rozporządzenia
MEN z dnia 21 stycznia 1997r.) oraz dołączyć potwierdzenie noclegów dla obozów bez
własnego sprzętu biwakowego.
Warto, żeby zaplanowana przez nas trasa była sprawdzona i podpisana przez Przewodnika na dany region. W
niektórych hufcach uzyskanie takiej opinii jest wymogiem zatwierdzenia obozu.
ŁYK PRZEPISÓW:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 r. w sprawie warunków, jakie
muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego
organizowania i nadzorowania.
(Zanim powołasz się na to rozporządzenie-sprawdź, czy w momencie organizowania przez Ciebie formy, ono
jeszcze działa, czy nie zostało wydane jakieś nowsze, ze zmianami)
1. Wypoczynek może być organizowany w formach wypoczynku wyjazdowego (np. kolonie, obozy,
zimowiska) i formach wypoczynku w miejscu zamieszkania (np. półkolonie, wczasy w mieście), zwanych
dalej "placówkami wypoczynku".
2. Liczba uczestników wypoczynku pozostających pod opieką jednego wychowawcy nie może przekraczać
20 osób, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, jeżeli przepisy w sprawie ogólnych warunków bezpieczeństwa
i higieny nie stanowią inaczej.
3. W przypadku dzieci do 10 roku życia liczba uczestników pozostających pod opieką jednego wychowawcy
nie może przekraczać 15 osób.
4. Liczba uczestników wypoczynku pozostających pod opieką jednego wychowawcy ulega zmniejszeniu,
jeżeli uczestnikami są dzieci i młodzież niepełnosprawna wymagająca stałej opieki lub pomocy.
Zmniejszenie liczby uczestników następuje w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności.
§ 11.
1. Placówką wypoczynku kieruje nauczyciel, czynny instruktor harcerski od stopnia podharcmistrza włącznie
lub inna osoba, posiadająca, co najmniej trzyletni staż pracy opiekuńczo-wychowawczej lub dydaktyczno-
wychowawczej, spełniająca warunki określone w § 12 ust. 2. Przepis § 12 ust. 3 stosuje się odpowiednio.
2. Nauczyciel, czynny instruktor harcerski lub inna osoba, o których mowa w ust. 1, muszą posiadać
zaświadczenie o ukończeniu kursu dla kierowników placówek wypoczynku obejmującego program
stanowiący
załącznik nr 3
do rozporządzenia.
3. Obowiązek posiadania zaświadczenia, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy osób zajmujących stanowiska
kierownicze w publicznych szkołach i placówkach.
4. Do obowiązków kierownika placówki wypoczynku należy w szczególności:
1) kierowanie placówką wypoczynku zgodnie z obowiązującymi przepisami,
2) opracowywanie planu pracy oraz rozkładu dnia placówki wypoczynku i kontrola ich realizacji,
3) ustalenie i przydzielenie szczegółowego zakresu czynności poszczególnym pracownikom,
4) kontrola wykonywania obowiązków przez pracowników,
5) zapewnienie uczestnikom placówki wypoczynku właściwej opieki i warunków bezpieczeństwa od
momentu przejęcia ich od rodziców (prawnych opiekunów) do czasu ponownego przekazania rodzicom
(prawnym opiekunom),
Inspektorat Drużyn Turystycznych GK ZHP
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]