Uprawa roślin jagodowych, ZACHOMIKOWANE#, Doc, a]WIELKIE OGRODNICTWO I SADOWNICTWO [ Pobierz całość w formacie PDF ]
UPRAWA ROLIN
JAGODOWYCH
METODAMI
EKOLOGICZNYMI
materia³y dla rolników
Radom 2004
Dodruk wykonano w ramach zadania zleconego MRiRW
zgodnie z decyzj¹ HORre-401-182/04
z dnia 25.06.2004 r.
1
Autorzy:
1. dr G. Doruchowski
2. prof. dr hab. Z. S. Grzyb
3. dr J. Gwozdecki
4. doc. dr hab. R. Ho³ownicki
5. doc. dr hab. B. H. £abanowska
6. mgr B. Meszka
7. dr E. Szwonek
8. dr W. Treder
Praca zbiorowa pod redakcj¹ prof. dr hab. Z. S. Grzyba
Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach
Podstaw¹ opracowania materia³ów by³a praca zbiorowa Ekologiczne meto-
dy produkcji owoców pod redakcj¹ prof. dr hab. E. ¯urawicza
Zdjêcia: B. £abanowska, M. Tartanus, B. Meszka
Projekt ok³adki: Marek Rz¹sa, RCDRRiOW w Przysieku
© Copyright by: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Wydawca:
Krajowe Centrum Rolnictwa Ekologicznego
- Regionalne Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich
w Radomiu
ul. Chorzowska 16/18, 26-600 RADOM
tel. +48(48) 365 69 00
e-mail:radom@cdr.gov.pl
www.cdr.gov.pl/radom
Realizacja i druk:
GP RCDRRiOW w Radomiu
ul. Chorzowska 16/18, 26-600 RADOM
tel. +48(48) 365 69 00
e-mail:radom@cdr.gov.pl
www.cdr.gov.pl/radom
ISBN 83-89060-40-x
Nak³ad: 5000 egz.
2
 Spis treci
Wstêp .....................................................................................................................4
1. Cel rolnictwa ekologicznego i usytuowanie plantacji ................................... 4
2. Wybór stanowiska i uprawa gleby ................................................................. 5
2.1. Rodzaj gleby i jej w³aciwoci fizyko chemiczne ......................................... 5
2.2. Uprawa gleby przed za³o¿eniem i utrzymanie jej po za³o¿eniu plantacji ...... 6
2.3. Utrzymanie gleby po za³o¿eniu plantacji ....................................................... 9
3. Zasady nawo¿enia rolin jagodowych ........................................................... 9
4. Gatunki i odmiany rolin jagodowych ......................................................... 10
5. Zak³adanie i prowadzenie plantacji rolin jagodowych ............................... 16
5.1. Sadzenie i przycinanie rolin po posadzeniu ............................................... 16
5.2. Nawadnianie plantacji .................................................................................. 17
5.3. Maszyny i narzêdzia przeznaczone do pielêgnacji gleby i nawo¿enia
rolinjagodowych. ........................................................................................ 18
5.4. Technika ochrony rolin ............................................................................... 19
5.5. Ochrona rolin przed przymrozkami ........................................................... 21
6. Ochrona rolin jagodowych przed szkodnikami i chorobami. ..................... 21
A. Ochrona rolin jagodowych przed szkodnikami .......................................... 25
B. Ochrona rolin jagodowych przed chorobami ............................................. 32
7. Zbiór owoców i przygotowanie ich do sprzeda¿y ....................................... 37
8. Przetwórstwo owoców z produkcji ekologicznej ........................................ 38
9. Ustawodawstwo zwi¹zane z produkcj¹ ekologiczn¹ ................................... 38
10. Fotografie szkodników i chorób do broszury pt. Uprawa rolin jagodo-
wych metodami ekologicznymi ................................................................ 40
11. Za³¹cznik Nr 1 Upowa¿nione jednostki certyfikuj¹ce rolnictwo
ekologiczne ................................................................................................ 42
3
Wstêp
Krzewy rolin jagodowych rosn¹ na okrelonej powierzchni w formie rzêdów, ³a-
nów pasów lub zagonów. Wymagaj¹ przewa¿nie innej ni¿ drzewa w sadach uprawy
gleby oraz ochrony rolin przed chorobami i szkodnikami. Po ilociowym zaspokoje-
niu zapotrzebowania na ¿ywnoæ w wiêkszoci krajów, a nawet w warunkach pewnej
jej nadprodukcji, coraz wiêksz¹ uwagê zwraca siê na jakoæ produktów spo¿ywczych.
W produkcji wielkotowarowej ogranicza siê stosowanie pestycydów o wiêkszej szko-
dliwoci dla konsumentów i rodowiska naturalnego. W wielu krajach, w tym równie¿
w Polsce rozpowszechnia siê integrowana produkcja owoców (IPO) z ograniczaniem
zabiegów chemicznych do rozs¹dnego minimum. Najwy¿szym stopniem bezpieczeñ-
stwa dla konsumentów charakteryzuj¹ siê jednak owoce z gospodarstw ekologicznych,
gdzie nie stosuje siê ¿adnych syntetycznych rodków chemicznych. Pierwsze ekolo-
giczne plantacje zosta³y ju¿ za³o¿one. Istniej¹ instytucje szkol¹ce i nadzoruj¹ce takich
producentów oraz sklepy z ¿ywnoci¹ ekologiczn¹. Produkty te uzyskuj¹ na rynku
wy¿sz¹ cenê ni¿ wyprodukowane w sposób tradycyjny.
Niniejsze opracowanie przeznaczone jest dla producentów owoców i zawiera
szczegó³owe zalecenia agrotechniczne .W najbli¿szych latach w tej dziedzinie pro-
dukcji nale¿y spodziewaæ siê jednak dalszych zmian. Wyrany postêp bêdzie mo¿-
liwy do zauwa¿enia po wprowadzeniu do uprawy nowych odmian ma³o wra¿li-
wych na patogeny oraz rozpowszechnianiu ma³ych ch³odni i nowych technologii
(np. nawadnianie podpowierzchniowe, agrow³óknina, pu³apki feromonowe zwa-
biaj¹ce szkodniki, walka biologiczna itp.). Jak zwykle istotne innowacje bêd¹ wpro-
wadzane równie¿ przez samych producentów.
1. Cel rolnictwa ekologicznego i usytuowanie plantacji
Zasadniczym celem rolnictwa ekologicznego jest pozyskiwanie pe³nowarto-
ciowej ¿ywnoci w powi¹zaniu z utrzymywaniem trwa³ej ¿yznoci gleby. W wy-
znaczaniu obszarów rolniczych, które odpowiadaj¹ kryteriom, potrzebom i ce-
lom uprawy ekologicznej nale¿y pomijaæ te, które s¹ nadmiernie zanieczyszczo-
ne lub zagro¿one ska¿eniami, takimi jak: radio-aktywny jod, stront, cez, o³ów.
Niebezpieczne s¹ tak¿e py³y przenoszone poprzez atmosferê, cieki przemys³o-
we i bytowo-gospodarcze, cieki nios¹ce wody zanieczyszczone, szczególnie na
terenach okresowo zalewanych, pyl¹ce sk³adowiska odpadów, gazy i py³y emi-
towane przez rodki transportu, nawozy i pestycydy, zawieraj¹ce nadmierne ilo-
ci pierwiastków ladowych, osady ciekowe, odpady przemys³owe, w tym szcze-
4
gólnie: górnicze, hutnicze, chemiczne, petrochemiczne i budowlane.
Wp³yw zanieczyszczenia gleby pierwiastkami ladowymi na ich nagromadza-
nie siê w owocach jest w zasadzie ograniczony. Szkodliwe jest natomiast przeni-
kanie pierwiastków toksycznych do roliny poprzez korzenie oraz licie. Wynika
st¹d potrzeba odpowiedniego lokalizowania plantacji. Uprawa rolin jagodowych
metodami ekologicznymi mo¿e odbywaæ siê na terenach oddalonych, co najmniej
o 200 m od osi arterii komunikacyjnych. Plony zbierane z obszarów uprawnych
nie mog¹ byæ ska¿one radionuklidami ponad dopuszczaln¹ wartoæ. Wybieraj¹c
miejsce pod plantacjê rolin jagodowych nale¿y uwzglêdniæ jego ekologiczne aspek-
ty. Korzystne siedlisko umo¿liwia produkcjê owoców wysokiej jakoci bez stoso-
wania zabiegów chemicznych, pod warunkiem, ¿e uprawiane bêd¹ odmiany od-
porne na choroby a w miarê mo¿noci i na szkodniki. Nieodpowiednim siedliskiem
pod plantacjê ekologiczn¹ s¹ w¹skie doliny rzek i bezodp³ywowe kotliny. Stoki
po³udniowe s¹ z regu³y najcieplejsze, tote¿ mo¿na je wykorzystaæ do uprawy ga-
tunków i odmian ciep³olubnych, zw³aszcza do uprawy odmian wczesnych.
Plantacja ekologiczna powinna siê znajdowaæ w otoczeniu przyjaznym dla ró¿-
norodnoci biologicznej. Istniej¹ce elementy krajobrazu, takie jak naturalne za-
drzewienia i zakrzewienia, nale¿y zachowaæ, a jeli ich nie ma, to nale¿y obsadzaæ
nieu¿ytki drzewami i krzewami, w których mog¹ znaleæ schronienie ptaki i owa-
dy po¿yteczne. Gleba pod plantacjê rolin jagodowych powinna byæ redniozwiê-
z³a, g³êboka, przepuszczalna, nie podmok³a. Wymóg ten spe³niaj¹ gleby py³owe
(lessy), lekkie gliny, ró¿nego typu gleby piaszczysto gliniaste i niezbyt zwiêz³e
mady. I³y, ciê¿kie gliny, szczere piaski i p³ytkie rêdziny nie nadaj¹ siê pod planta-
cjê. Krzewy owocowe udaj¹ siê dobrze na glebach zaliczanych do klasy bonitacyj-
nej III i IV. Gleby lepszej klasy s¹ rzadko przeznaczane pod plantacje. Na glebie
klasy V przy zastosowaniu nawadniania udaj¹ siê truskawka i aronia.
Bardzo istotn¹ rolê odgrywa poziom wody gruntowej w glebie. Teren podmok³y
nie nadaje siê do uprawy krzewów owocowych. Mog¹ one rosn¹æ, gdy woda grun-
towa podchodzi okresowo do oko³o 70 cm od powierzchni.
2. Wybór stanowiska i uprawa gleby
2.1. Rodzaj gleby i jej w³aciwoci fizyko chemiczne
Pod roliny uprawiane metodami ekologicznymi zaleca siê wybieraæ stanowi-
ska odpowiadaj¹ce wymaganiom agrotechnicznym gatunku. Szczególn¹ uwagê na-
le¿y zwróciæ na naturaln¹ ¿yznoæ gleby. Gleba przeznaczona pod uprawy jagodo-
wych powinna charakteryzowaæ siê korzystnymi w³aciwociami fizyko-che-
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]