uprawa pomidorów, Dokumenty [ Pobierz całość w formacie PDF ]
EKOLOGICZNE METODY
UPRAWY POMIDORÓW
W GRUNCIE I POD OS£ONAMI
materia³y dla rolników
Radom 2004
Dodruk wykonano w ramach zadania zleconego MRiRW
zgodnie z decyzj¹ HORre-401-182/04
z dnia 25.06.2004 r.
1
Autorzy:
1. Jacek Dyko
2. Irena Babik
3. Franciszek Adamicki
4. Adam Dobrzañski
5. Bo¿ena Nawrocka
6. Józef Robak
Praca zbiorowa pod redakcj¹ dr Józefa Babika
Instytut Warzywnictwa w Skierniewicach
Recenzja: doc. dr hab. Józef Piróg
Zdjêcia: Babik J. Nr 1-6
Projekt ok³adki: Marek Rz¹sa, RCDRRiOW w Przysieku
© Copyright by: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Wydawca:
Krajowe Centrum Rolnictwa Ekologicznego
- Regionalne Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich
w Radomiu
ul. Chorzowska 16/18, 26-600 RADOM
tel. +48(48) 365 69 00
e-mail:radom@cdr.gov.pl
www.cdr.gov.pl/radom
Realizacja i druk:
GP RCDRRiOW w Radomiu
ul. Chorzowska 16/18, 26-600 RADOM
tel. +48(48) 365 69 00
e-mail:radom@cdr.gov.pl
www.cdr.gov.pl/radom
ISBN 83-89060-36-1
Nak³ad: 2000 egz.
2
Spis treci
I. Wartoæ od¿ywcza pomidora i jego znaczenie gospodarcze ........................ 4
II. Wymagania klimatyczne i glebowe .............................................................. 4
Wymagania klimatyczne ......................................................................... 4
Wymagania glebowe ............................................................................... 6
III. Wymagania pokarmowe i potrzeby nawozowe ............................................ 6
IV. Odmiany pomidora ....................................................................................... 7
V. Przygotowanie rozsady ............................................................................... 10
VI. Uprawa w polu ............................................................................................ 14
P³odozmian i stanowisko w zmianowaniu ............................................ 14
Uprawa roli i przygotowanie gleby. ...................................................... 15
Nawo¿enie ............................................................................................. 16
Metody uprawy ..................................................................................... 21
Zabiegi pielêgnacyjne. .......................................................................... 22
VII. Uprawa pod os³onami ................................................................................. 23
Miejsce produkcji .................................................................................. 23
Przygotowanie pomieszczenia uprawowego ......................................... 23
Metody uprawy ..................................................................................... 24
Zabiegi pielêgnacyjne ........................................................................... 26
VIII. Ochrona przed chwastami, chorobami i szkodnikami ................................ 30
Ochrona przed chwastami ..................................................................... 30
Choroby pomidora ................................................................................. 33
Choroby bakteryjne ......................................................................... 34
Choroby grzybowe ........................................................................... 35
Choroby wirusowe ........................................................................... 37
Szkodniki pomidorów  .......................................................................... 40
IX. Zbiór, przechowanie i przygotowanie do sprzeda¿y ................................... 45
Zbiór i przygotowanie do sprzeda¿y ..................................................... 45
Przechowywanie owoców ..................................................................... 47
Warunki transportu pomidorów ............................................................ 48
3
I. Wartoæ od¿ywcza pomidora i jego znaczenie gospodarcze
Pomidor zajmuje w wiecie pierwsze miejsce w uprawie i ma bardzo du¿e zna-
czenie konsumpcyjne. Rocznie produkuje siê w wiecie ponad 108 mln ton na po-
wierzchni oko³o 4 mln ha, przy czym 1 tej produkcji pochodzi z Chin. W Unii Euro-
pejskiej najwiêkszymi producentami s¹ W³ochy i Hiszpania, a Polska z roczn¹ pro-
dukcj¹ w wysokoci 290 tys. ton (na powierzchni 16 tys. ha) zajmuje 7 miejsce.
Pomidory maj¹ ma³¹ wartoæ energetyczn¹ i nisk¹ zawartoæ bia³ka, ale s¹
bogatym ród³em witamin i soli mineralnych. S¹ dobrym ród³em prowitaminy
A, wystêpuj¹cej w formie karotenoidów naturalnych barwników rolinnych,
z których lykopen stanowi 83%. Zwi¹zek ten, jako aktywny antyutleniacz jest
szczególnie cenny dla zdrowia cz³owieka, gdy¿ wykazuje dzia³anie hamuj¹ce
rozwój komórek rakowych. Owoce zawieraj¹ te¿ spore iloci witaminy C, tak¿e
wa¿nego antyutleniacza przyczyniaj¹cego siê do likwidacji wolnych rodników
oraz witamin z grupy B (B
1
,
B
2,
B
6,
PP). Pomidory s¹ dobrym ród³em soli mi-
neralnych, szczególnie potasu, wapnia, fosforu, magnezu i ¿elaza. Równoczesne
wystêpowanie ¿elaza i witaminy C pozwala na zachowanie go w formie ³atwo
przyswajalnej dla cz³owieka.
Uprawa pomidorów w szklarniach i tunelach foliowych jest bardzo wa¿n¹ czê-
ci¹ produkcji warzyw pod os³onami. Na ogóln¹ powierzchniê oko³o 5000 ha szklar-
nii tuneli foliowych pomidory zajmuj¹ oko³o 70%. Udzia³ pomidora w ekologicz-
nej produkcji warzyw jest stosunkowo ma³y (3,3%) i dotyczy g³ównie pomidora
uprawianego w tunelach. Ma³y udzia³ pomidora w produkcji ekologicznej spowo-
dowany jest przede wszystkim trudnoci¹ w utrzymaniu zdrowotnoci na odpo-
wiednim poziomie. Masowe wystêpowanie, w niektórych latach, zarazy ziemnia-
ka przy równoczesnym braku odmian odpornych sprawia, ¿e zawodnoæ ekolo-
gicznej uprawy jest du¿a, a uzyskiwane plony s¹ czêsto bardzo niskie. Ogranicze-
nia nawozowe, stosowane w rolnictwie ekologicznym, nie stanowi¹ problemu przy
uprawie tego gatunku.
II. Wymagania klimatyczne i glebowe
Wymagania klimatyczne
Pomidor jest rolin¹ o wysokich wymaganiach cieplnych, wra¿liw¹ na ch³ody
(0 5
o
C) i przymrozki. Przy spadku temperatury poni¿ej 0
o
C roliny marzn¹ i gi-
n¹. Optymalna temperatura wzrostu mieci siê w granicach 22 27
o
C w dzieñ i 16
18
o
C w nocy i jest uwarunkowana faz¹ rozwojow¹ pomidora i intensywnoci¹
4
wiat³a. Temperatura powy¿ej 30
o
C i poni¿ej 10 12
o
C stanowi tzw. maksimum
i minimum rozwojowe. W zwi¹zku z wymaganiami cieplnymi wa¿na, szczegól-
nie dla uprawy polowej, jest d³ugoæ okresu bezmronego, która powinna wyno-
siæ co najmniej 4 miesi¹ce. Uprawy towarowe pomidora powinny byæ lokalizowa-
ne w rejonach, w których przymrozki wiosenne nie wystêpuj¹ póniej ni¿ 15 20
maja, jesienne za przed 1 padziernika.
Dobremu wzrostowi rolin sprzyja ma³a wilgotnoæ powietrza (oko³o 60% wil-
gotnoci wzglêdnej) i dlatego najlepsze plony uzyskuje siê w lata ciep³e i suche.
Pomidor bardzo silnie reaguje na natê¿enie wiat³a a s³abo na d³ugoæ dnia. Kwit-
nie i owocuje zarówno w okresie dnia krótkiego jak i d³ugiego. Dopiero przy skró-
ceniu wiat³a dobowego poni¿ej 7 godzin nastêpuje zahamowanie owocowania.
Najkorzystniejsze warunki nas³onecznienia wykazuje po³udniowa czêæ kraju, a naj-
mniej sprzyjaj¹ce pod tym wzglêdem s¹ rejony pó³nocno- wschodnie. Uprawa to-
warowa w odkrytym gruncie powinna byæ lokalizowana w najkorzystniejszych
rejonach, obejmuj¹cych szeroki pas rodkowej czêci Polski, oraz rejon wroc³aw-
ski i sandomiersko lubelski.
Fot. 1. Uszkodzenia ch³odowe lici
pomidora
Fot. 2. Z³e wybarwianie siê owoców
w zbyt wysokiej temperaturze
Dobrze rozwiniêty system korzeniowy pomidora sprawia, ¿e wymagania wod-
ne tej roliny s¹ umiarkowane. Zapotrzebowanie na wodê wzrasta od chwili wi¹-
zania owoców i jest najwiêksze w okresie pe³nego owocowania. Roczna suma
opadów na poziomie 450 550 mm, zw³aszcza jeli rozk³ad opadów jest optymal-
ny, w zasadzie wystarcza do wydania dobrych plonów. Je¿eli w uprawie polowej
wystêpuj¹ d³u¿sze okresy suszy, nawadnianie wp³ywa bardzo korzystnie na wzrost
rolin i ich owocowanie. rednio w sezonie zu¿ywa siê oko³o 1000 m
3
wody na
1 ha uprawy.
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]