Urlop wypoczynkowy ABC, Kadry i Płace [ Pobierz całość w formacie PDF ]
Urlop wypoczynkowy
Nawet najciekawsza praca może stać się utrapieniem, jeśli raz na jakiś
czas nie przerwie się jej na dłuższy czas niż weekend. Taki wolny czas
od pracy nazywa się powszechnie urlopem. Pracownikowi przysługuje
coroczny, nieprzerwany, płatny urlop, którego nie może on się zrzec.
Pierwsza praca
Osoba, która podejmuje pracę po raz pierwszy uzyskuje prawo do
urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymia-
ru urlopu przysługującej jej po przepracowaniu miesiąca. W prakty-
ce oznacza to, że po zakończeniu pierwszego miesiąca pracy będzie
mogła ona wziąć 1/12 należnego urlopu rocznego. Na przykład osoba
podejmująca pierwszą pracę 3 stycznia prawo do urlopu nabywa 4
lutego.
Ewa podejmie swoją pierwszą pracę 5 maja 2004 roku. We wrześniu będzie
chciała wziąć urlop. Będzie jej przysługiwało maksymalnie 7 dni urlopu.
Wynika to z prostego obliczenia. Do obliczeń bierzemy pod uwagę 4 mie-
siące: czerwiec, lipiec, sierpień i wrzesień. Tak więc 4/12 z 20 dni = 6,67.
Zaokrąglając w górę otrzymamy 7 dni.
20 dni to roczny wymiar urlopu przysługujący pracownikowi, który podejmu-
je pierwszą pracę w życiu (patrz niżej).
Jeszcze jeden przykład:
Jakub podejmie swoją pierwszą pracę 8 listopada 2004 roku. Prawo do urlo-
pu uzyska po miesiącu pracy, a zatem 9 grudnia. Do obliczeń przyjmujemy
jeden miesiąc, a dokładniej grudzień. A zatem 1/12 z 20 dni, po zaokrągleniu
to 2 dni wolnego, które należą się Jakubowi za rok 2004. Jakub nabywa
prawo do kolejnego urlopu 1 stycznia 2005 roku.
Wymiar urlopu
Nie wszystkim pracownikom przysługuje urlop w tym samym wymia-
rze. Jest tak, że im pracownik ma dłuższy staż pracy, tym przysługuje
mu więcej czasu wolnego od pracy.
128
Urlop wypoczynkowy
Tak więc:
• do 10 lat - 20 dni,
• a po 10 latach – 26 dni.
To oczywiście standardowe wymiary urlopu, które nie dotyczą takich
branż jak na przykład szkolnictwo, gdzie wymiar urlopu przysługujący
nauczycielom jest o wiele wyższy.
Urlop a niepełny wymiar pracy
Długość urlopu pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze
czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego
pracownika biorąc pod uwagę jego wymiar urlopu (20 lub 26 dni przy
pełnym etacie) wynikający ze stażu pracy.
Marianna mająca 12-letni staż pracy będzie w 2004 pracować na 3/4 etatu.
Wymiar urlopu przysługujący jej za ten rok to 3/4 z 26 dni, czyli 19,5, co po
zaokrągleniu w górę daje 20 dni. Niepełne dni zawsze zaokrągla się w górę.
Jest to oczywiście korzystne dla pracownika.
Niedziele i święta
Urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy,
w oparciu o jego rozkład czasu pracy. Tak więc czasem może to być
niedziela albo święto. W niektórych branżach niedziela
jest
dniem
roboczym. W zamian pracownikowi przysługuje inny dzień wolny
od pracy. Wtedy ten wolny dzień traktowany jest jak niedziela, czyli
urlop nie dotyczy tego dnia
Michał pracuje od poniedziałku do soboty z wyjątkiem wtorków. Zamierza
wziąć parę dni urlopu począwszy od piątku, a skończywszy na środzie w
następnym tygodniu. Które dni tygodnia będą jego dniami urlopowymi?
Czas trwania urlopu Michała
Wszystkie dni robocze są dniami urlopowymi.
dzień roboczy
urlop
Michał chce wziąć wolne od piątku do środy. A zatem na okres urlopu
wypoczynkowego przypadają 4 dni.
pon wt śr czw pt sob nd pon wt śr czw pt sob nd
129
 Urlop wypoczynkowy
Urlop przyznaje się w wymiarze godzinowym odpowiadającym dobo-
wemu wymiarowi czasu pracy w danym dniu.
Godzinowa metoda udzielania urlopu
Metoda godzinowa zakłada, że dzień urlopu równa się 8 godzinom
pracy. Czasami rozkład pracy jest ustalony tak, że pracownicy pra-
cują jednego dnia więcej niż 8 godzin, a drugiego mniej (na przykład
naprzemiennie: jednego dnia 4, a następnego 12).
Jeżeli pracownik weźmie urlop tego dnia, w którym powinien praco-
wać
więcej
niż 8 godzin, z przysługującej mu puli urlopowej odciągnie
się nie tylko te 8 godzin, ale także te kilka godzin więcej, które mu-
siałby przepracować tego dnia.
Tak więc czas urlopu zaczyna być dzielony na godziny, a nie jak wcze-
śniej na dni.
Wiktor ma taki tygodniowy rozkład czasu pracy, że w środy pracuje 10
godzin, zaś w czwartki 6. W pozostałe dni tygodnia pracuje 8 godzin. Ze
względu na krótki staż pracy przysługuje mu w ciągu roku 20 dni urlopu.
Wiktor chce wziąć pierwszy urlop w 2004 roku. Doszedł do wniosku, że weź-
mie urlop w środę, gdyż wtedy najwięcej pracuje. Jego manewr wydaje mu
się bardzo opłacalny.
Wiktor dostanie tego dnia wolne na cały dzień, mimo iż dzień urlopu odpo-
wiada 8 godzinom pracy. Co z pozostałymi 2 godzinami? Otóż odciąga się
je z kolejnego dnia urlopu przysługującemu Wiktorowi. Tak więc biorąc urlop
w środę, wykorzystuje on cały dzień urlopu oraz 1/4 (2 godziny z 8 godzin,
bo tyle wynosi dzień urlopu) kolejnego dnia urlopu. A zatem do końca roku
pozostało mu do wykorzystania 18 pełnych dni urlopu i 6 godzin.
Analogicznie postępujemy w przypadku krótszego niż 8 godzin dnia
pracy.
Ten sam Wiktor pracuje w czwartki 6 godzin. Weźmie tego dnia pierwszy
urlop w 2004 roku. Tutaj znów mamy do czynienia z godzinowym rozlicze-
niem urlopu.
Od wymiaru urlopu (20 dni x 8 godzin) odejmujemy Wiktorowi 6 godzin. Za-
tem pozostanie mu do wykorzystania 19 pełnych dni urlopu i 2 godziny.
Trzeba pamiętać, że tylko w określonych okolicznościach można
udzielić pracownikowi urlopu w dniu pracy w wymiarze godzinowym
niższym niż 8 godzin. Jest to dozwolone w przypadku, jeżeli pracow-
nik wykorzystał prawie cały urlop i pozostało mu tylko kilka godzin.
130
 Urlop wypoczynkowy
Henryk pracuje we wtorki 8 godzin. W 2004 roku pozostały mu jeszcze 3 dni
urlopu. Chciałby wziąć 4 godziny urlopu we wtorek. Nie jest to jednak możli-
we. Może on natomiast dostać cały dzień urlopu.
Róża również pracuje we wtorki 8 godzin. W 2004 pozostały jej jeszcze 4 go-
dziny urlopu. Chciałaby wziąć we wtorek 4 godziny urlopu. Może je dostać,
gdyż nie ma już do dyspozycji pełnego dnia urlopu, a końcówkę urlopu musi
oczywiście wykorzystać.
Wyliczanie długości urlopu
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy długość urlopu, wlicza się
wszystkie okresy poprzedniego zatrudnienia, nawet jeśli były przerwy
w zatrudnieniu. Jednocześnie wlicza się też okres poprzedniego
nie
zakończonego
zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem
kolejnego stosunku pracy.
Dawid pracuje od 29 marca 1997 roku w fi rmie Skarpnek Sp. z o.o. 27 kwiet-
nia 2004 roku podejmie dodatkową pracę w fi rmie Alvik Sp. z o.o. Jego staż
pracy determinujący wymiar urlopu to okres pracy w fi rmie Skarpnek od 29
marca 1997 roku do 28 kwietnia 2004 roku.
Powyższy przykład obrazuje nową możliwość, którą daje zmodyfi ko-
wany Kodeks pracy, czyli zaliczanie do stażu pracy okresów zatrud-
nienia trwających już po nawiązaniu kolejnego stosunku pracy.
Co jeszcze wlicza się do okresu pracy?
Do okresu pracy wlicza się także czas poświęcony na naukę, począw-
szy od szkoły średniej.
Może być to nawet 8 lat (jest to górna granica) w wypadku podjęcia
studiów (np. 3 lata liceum plus 5 lat studiów ekonomicznych). Jeśli
ktoś równocześnie studiuje i pracuje, wybiera sobie korzystniejszy
wariant przy wyliczaniu należnego mu urlopu.
Oto dokładne informacje, ile lat nauki można zaliczyć do stażu pracy,
jeśli pracownik zakończył edukację na:
• zasadniczej lub innej równorzędnej szkole zawodowej - przewidzia-
ny programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż
3 lata
• średniej szkole zawodowej - przewidziany programem nauczania
czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat
131
 Urlop wypoczynkowy
• średniej szkole zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równo-
rzędnych) szkół zawodowych - 5 lat
• średniej szkole ogólnokształcącej - 4 lata
• szkole policealnej - 6 lat
• szkole wyższej - 8 lat
Przy wyliczaniu długości urlopu niepełny dzień urlopu zaokrągla się
w górę.
Ewelina studiowała na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego.
Obroniła się w październiku 2001 roku. Od stycznia 2002 jest zatrudniona
w fi rmie Piekarek Sp. z o.o.
Zastanawia się, czy przysługuje jej pełny wymiar urlopu wynoszący 26 dni.
Otóż nie. Zarówno w roku 2002 jak i 2003 przysługuje jej urlop wynoszący
20 dni. Wynika to z następującego wyliczenia: na okres studiów i szkoły
średniej przyjmuje się standardowo 8 lat. Musi zatem przepracować pełne
2 lata, aby mógł jej przysługiwać urlop 26 dniowy. Oczywiście pracując w
prywatnej fi rmie może liczyć na przychylność pracodawcy, który może wy-
dłużyć okres trwania jej urlopu.
Ewelina pracowała w trakcie studiów (latem) na umowę zlecenie. Po dodaniu
wszystkich miesięcy okazało się, że przepracowała tak łącznie 1 rok, jednak
nie wlicza się tych miesięcy do stażu pracy, gdyż Ewelina nie była zatrudniona
wtedy na warunkach umowy o pracę.
Zmiana pracodawcy a długość urlopu
Jeśli w roku kalendarzowym pracownik zmienia pracodawcę, przy-
sługuje mu urlop u każdego z pracodawców w wymiarze proporcjo-
nalnym do przepracowanego czasu.
Iwona przepracowała 2 miesiące (styczeń-luty) w Hagsetra Sp. z o.o., a
potem 10 miesięcy (marzec-grudzień) w Fisksetra Sp. z o.o. Z racji stażu
przysługuje jej 20 dni urlopowych w ciągu roku. Wówczas u pierwszego pra-
codawcy przysługują jej 4 dni, a u drugiego - 16 dni urlopu.
Przerwa w zatrudnieniu
Zdarza się często, że pracownik ma kilkutygodniową lub nawet
dłuższą przerwę między jedną a drugą pracą. Nie ma to znaczenia dla
długości urlopu, który zawsze będzie naliczany proporcjonalnie do
przepracowanego czasu.
132
  [ Pobierz całość w formacie PDF ]