uszkodzenia kończyń górnych, Edukacyjnie, T, Technik bezpieczeństwa i higieny pracy, Ratownictwo Medyczne [ Pobierz całość w formacie PDF ]
Pomoc przedlekarska w zbiorowych uszkodzeniach
mechanicznych kończyn górnych
Mianem pomocy przedlekarskiej określa się
zabiegi ratownicze wykonywane przez średni
personel medyczny. Uszkodzenia mechaniczne
kończyn to główny rodzaj obrażeń w katastrofach,
stwierdza się je bowiem u 80 proc.
poszkodowanych.
Gwałtowny wzrost zagrożeń życia ludzkiego
wymaga od straży pożarnej rozszerzenia zakresu
pomocy medycznej. Pomoc przedmedyczna nie
zdaje już egzaminu. Wymagana jest pomoc
przedlekarska. Taki kierunek rozwojowy przyjęto
w państwach Europy Zachodniej, a zwłaszcza we
Francji.
Nowoczesne wozy strażackie służą tam
zarówno do gaszenia pożarów, jak i udzielania
pierwszej pomocy przedlekarskiej. Strażaków
zalicza się do grupy ratowników paramedycznych
o wysokim stopniu wyszkolenia i dużej praktyce.
Paramedycy, czyli technicy medyczni, są
ukierunkowani w szkołach medycznych na
ratownictwo w najszerszym zakresie i stanowią
podstawowy
OBRAŻENIA KOŃCZYN GÓRNYCH
Na obrażenia kończyn górnych składają się
złamania łopatki, obojczyka, kości ramiennej,
kości przedramienia oraz zwichnięcia w stawie
barkowo-obojczykowym,
mostkowo-
nasady, trzonu i końca obwodowego (dalszego)
kości ramiennej.
Do złamań bliższej nasady kości ramiennej
zalicza się złamanie szyjki kości ramiennej,
najczęściej z przemieszczeniem odłamów
kostnych. Wymagają one leczenia operacyjnego
(ryć. 8). Swoisty rodzaj stanowią odłamania guzka
większego z przemieszczeniem, które często
muszą być leczone operacyjnie (ryć. 9).
Występują złamania trzonu kości ramiennej bez
przemieszczenia i z przemieszczeniem odłamów
kostnych. Złamania z przemieszczeniem
najczęściej wymagają leczenia operacyjnego. Goją
się trudno.
Złamania dalszego końca kości ramiennej mogą
mieć charakter wyprostny (są
obojczykowym,
ramienno-łopatkowym
i
łokciowym.
Rozpoznanie najpewniej ustala się na podstawie
badania radiologicznego, niemniej w dużym
odsetku przypadków można je wstępnie ocenić na
podstawie oględzin poszkodowanego, mając
przed oczyma odpowiednią rycinę
Uszkodzenia łopatki
Złamania łopatki powstają najczęściej wskutek
urazu bezpośredniego, lecz mogą towarzyszyć
jednoczesnym uszkodzeniom żeber i kręgosłupa.
Wyróżnia się wśród nich złamania trzonu,
grzebienia, szyjki, wyrostka kruczego i
barkowego oraz panewki stawowej (ryć. l). Do
unieruchomienia wystarczy temblak lub
opatrunek Dessaulta (ryć. 2).
Złamania obojczyka
Uszkodzenie obojczyka następuje najczęściej w
zakresie końca barkowego, ze zwichnięciem
końca barkowego lub mostkowego, bez
przemieszczenia lub z przemieszczeniem
odłamów kostnych (ryć. 3 i 4).
Pierwsza pomoc polega na nałożeniu temblaka
w postaci chusty trójkątnej, opaski typu
Dessaulta lub opatrunku
ósemkowego (ryć.5).
Podwichnięcie
personel
w
ratownictwie
przedlekarskim.
Straż pożarna za granicą posiada również
własne ambulanse, wyposażone do reanimacji i
intensywnej terapii. Wyposażenie ich stanowią
torby AMBLU i inne zestawy, zawierające
wzierniki krtaniowe, rurki in-tubacyjne, zestawy
kroplówkowe, butle z tlenem oraz odpowiednie
leki.
Kandydaci na strażaków przechodzą bardzo
wnikliwą weryfikację, zdają dużą liczbę
egzaminów zawodowych, w tym z zakresu
reanimacji i intensywnej terapii. Są przez
społeczeństwo bardzo szanowani.
Współdziałające ze strażą pożarną karetki
wypadkowe policji i żandarmerii są wyposażone
podobnie do strażackich i dostosowane do
udzielania kwalifikowanej pomocy
przedlekarskiej. Policja i żandarmeria dysponują
również własnymi helikopterami sanitarnymi, do
przewozu rannych w wypadkach samochodowych
na autostradach i drogach szybkiego ruchu.
Podobne tendencje rozwojowe panują u nas.
Straż pożarna cieszy się zaufaniem społeczeństwa
i panuje powszechne przekonanie, że
wszechstronny strażak poradzi sobie ze
wszystkim.
i
zwichnięcie
w
stawie
obojczykowo-
barkowym
Uszkodzenia stawu
obojczykowo-barkowego
dzieli się na
podwichnięcia i
zwichnięcia z powodu ro-
zerwania wszystkich
więzadeł (ryć. 6).
Pierwsza pomoc w przypadku naderwań
polega na unieruchomieniu kończyny za
pomocą chusty trójkątnej lub temblaka. W
razie całkowitego rozerwania więzadeł i
objawu „klawisza" (ruchomego schodka) po
potwierdzeniu radiologicznym konieczne
jest leczenie operacyjne.
Zwichnięcie stawu
ramiennego (barkowego)
Wśród zwichnięć tego rodzaju rozró-
żniamy przednie, dolne i tylne (ryć. 7).
Większość zwichnięć w ciągu kilkunastu
minut od wypadku łatwo nastawić ręcznie. Po
tym należy zabieg wykonać w znieczuleniu
ogólnym. Po nastawieniu nakłada się opatrunek
Dessaulta.
Urazy i uszkodzenia ramienia
Uszkodzenia ramienia dzieli się na złamania
przyśrodkowej (bliżej ciała)
ZASADY UDZIELANIA PIERWSZEJ
POMOCY W MIEJSCU WYPADKU
Niezależnie od charakteru uszkodzenia
postępowanie w miejscu wypadku powinno
sprowadzać się do: zabezpieczenia drożności dróg
oddechowych, jak najszybszego zatamowania
krwotoku, doraźnej walki ze wstrząsem,
zabezpieczenia tymczasowego ran,
unieruchomienia złamań i zorganizowania
transportu do szpitala w celu zapewnienia
ostatecznej pomocy fachowej.
Wymaga to odpowiedniego przeszkolenia
ratowników i wyposażenia ich w nieodzowne
środki medyczne. Ludzie przypadkowi,
niedostatecznie wyszkoleni i bez żadnego
wyposażenia nie są w stanie sprostać
wymienionym zadaniom.
wtedy podobne do zwichnięć łokcia) lub
zgięciowy oraz wieloodłamowy. Zwykle
mamy do czynienia ze zwichnięciem stawu
łokciowego. (ryć. 10)
W złamaniach tych obowiązuje badanie
tętna, gdyż często dochodzi do ucisku
przez przemieszczone odłamy kostne
tętnicy ramiennej i stanu niedokrwienia.
Pierwsza pomoc polega na umieszczeniu
kończyny na temblaku z chusty trójkątnej. W razie
dłuższego transportu konieczne jest
unieruchomienie przy pomocy szyny Kramera,
odpowiednio domodelowanej do kończyny zgiętej
w łokciu (ryć. 11).
Złamanie bliższych nasad
kości przedramienia
Do tego typu złamań i zwichnięć należą:
zwichnięcia głowy kości promieniowej, złamanie
wyrostka łokciowego oraz złamanie głowy i szyjki
kości promieniowej (ryć. 13). Pierwsza pomoc
polega na ułożeniu kończyny na temblaku z chusty
trójkątnej lub szyny Kramera, obejmującym
przedramię i ramię.
Złamania
kości
przedramienia
Złamania kości przedramienia mogą obejmować
kości: promieniową, łokciową lub je obie (ryć. 14 i
15). Do typowych objawów należy ból w miejscu
złamania, zniekształcenie ze skróceniem
przedramienia, ograniczenie ruchów i wyczuwalne
tarcie odłamów. Pierwsza pomoc polega na
umieszczeniu kończyny na temblaku z chusty
trójkątnej lub szyny Kramera od śródręcza do
ramienia.
Złamanie dalszej nasady kości
promieniowej
Do tego rodzaju uszkodzenia dochodzi wskutek
upadku na wyprostowaną kończynę górną. Jest to
najczęściej typ złamania zwany wyprostnym.
Dochodzi wtedy do
Zwichnięcia stawu
łokciowego
Staw łokciowy, składający się z kilku stawów
mniejszych, ulega zwichnięciu najczęściej we
wszystkich stawach, z reguły do tyłu i z
przemieszczeniem kości przedramienia do boku
(ryć. 12). Pierwsza pomoc polega na ułożeniu
kończyny na temblaku z chusty trójkątnej.
trzonów
bagnetowego zniekształcenia
nadgarstka (ryć. 16). Odcinek
obwodowy kończyny może
ulegać przemieszczeniu ku
grzbietowi
lub
stronie
dłoniowej.
Złamanie kości
tódeczkowatej
nadgarstka
Złamanie to należy po-
dejrzewać w każdym
przypadku pourazowej
bolesności w okolicy tzw.
tabakiery anatomicznej.
Rozpoznanie pewne jest
możliwe po wykonaniu zdjęcia
radiologicznego bezpośrednio
po wypadku i po dwóch tygo-
dniach. Pierwsza pomoc polega
na unieruchomieniu na szynie,
a później w opatrunku gipso-
wym. Ze względu na złe
ukrwienie kości łóde-czkowatej
często zrastanie przebiega z
opóźnieniem (ryć. 17).
Inną
łopotliwą formą
uszkodzenia
nadgarstka jest
zwichnięcie
kości
księżycowatej.
Urazy i uszkodzenia ręki
Z racji dużego rozpowszechnienia uszkodzenia ręki są lekceważone. Może to być przyczyną trwałego kalectwa. Pierwsza pomoc polega na unieruchomieniu
na szynie.
(Ryciny wedlug A. Dziaka i K. Żolyńskiego)
prof. dr hab. Tadeusz BOSZKIEWICZ
[ Pobierz całość w formacie PDF ]