urazy jamy brzusznej, Medycyna, Chirurgia, Chirurgia Ogólna [ Pobierz całość w formacie PDF ]
Urazyjamybrzusznej(traumaabdominis)
Stanowi¡3%wszystkichobra»e«ciała.
miertelno±¢-do30%.
1Udzielaniepierwszejpomocy
SchematABCDEF:
1.A(airway)-udro»ni¢drogioddechowe:odchyli¢głow¦dotyłu,wysun¡¢j¦zyk,ew.zaintubowa¢lubdokona¢
konikotomii.
2.B(breathing)-zapewni¢skuteczn¡wentylacj¦:podanietlenu,oddechwspomagany,sprawdzi¢czyniemaodmy
luboddechuopacznego.
3.C(circulation)-zapewni¢dostatecznyprzepływkrwiprzeztkanki:masa»serca,powstrzymaniekrwotokuze-
wn¦trznego.Kontrolat¦tna-nat.szyjnej.
4.D(drugs)-leki:płynykrwiozast¦pczeilekiprzeciwbólowe
5.E(examination)-rozebra¢chorego,zbada¢,zaopatrzy¢rany(uciskwmiejscuzranienia)
6.F(fractures)-unieruchomi¢złamania
Przedmiotytkwi¡cewranie(np.nó»)wyci¡gamydopieronasalioperacyjnej.
2Transportchoregodoszpitala
Najpierwnale»yodpowiednizaopatrzy¢chorego,potemschematMNOPRS:
1.M(monitoring)-monitorowa¢:t¦tno,ekg,ci±nienie,oddech,stanprzytomno±ci
2.N(nursing)-piel¦gnacja,odpowiednieuło»enie,zabezpieczenieciałaprzezutrat¡ciepła,pobraniekrwidoozna-
czeniagrupy
3.O(oxygenation)-tlenoterapia
4.PR(painrelief)-znieczulenie
5.S(sedation)-uspokojenie
3Podział
1.T¦pe-nienast¦pujeuszkodzeniepowłok,zwyklenast¦pujeuszkodzenienarz¡dówmi¡»szowych(±ledzionaiw¡-
troba(najcz¦±ciej),nerki,trzustka(rzadziej)).Czasemmo»enast¡pi¢uszkodzenieinnychnarz¡dównaskutek
doci±ni¦ciadokr¦gosłupa.Czasemurazpowodujeoderwanie-np.p¦kni¦ciekrezki,przerwanieprzepony.
2.Przeszywaj¡ce-nast¦pujeprzerwanieci¡gło±cipowłok.Wranachkłutych,postrzałowych-ka»dynarz¡dwe-
wn¦trznymo»ezosta¢uszkodzony.Wranachpostrzałowych-mo»enast¡pi¢uszkodzenienarz¡dówwewn¦trznych
przezfal¦udarow¡wywołan¡np.otarciempociskuopowierzchni¦ciała.
1.Pojedyncze=izolowane-pojedynczychnarz¡dów
2.Mnogie
4Głównezagro»enia
1.krwotokznarz¡dówmi¡»szowych
2.zapalenieotrzewnejpouszkodzeniuprzewodupokarmowego
1
5Post¦powanie
Podstawowymbadaniemjestpomiarci±nienia,t¦tna,diurezygodzinowej(norma50ml/h,spadekponi»ej30ml/h
±wiadczyoznacznymupo±ledzeniuprzepływukrwiprzeznerki).
1.Pierwszapomoc
2.Transportdoszpitala
3.Wywiad:
1.rodzajwypadku
2.utrata±wiadomo±ci(?)
3.wymioty(?)
4.przewlekłechorobyprzedwypadkiem
4.Badanie-szukamymiejscnajwi¦kszejbolesno±ci,objawówotrzewnowych,obronymi¦±niowej(±wiadcz¡ozapa-
leniuotrzewnej)
5.Badanieperrectum-wykrywaniekrwi.bolesno±ci,oporów
6.Opukiwanie-mo»nawykry¢powietrzewjamiebrzusznej-odgłosb¦benkowywprawympod»ebrzuznosz¡cy
stłumieniew¡troby
7.Osłuchiwanie-brakperystaltykiwpora»eniujelitzpowodukrwawieniadojamyotrzewnej,perforacjiprzewodu
pokarmowegolubnagromadzeniasi¦krwiwprzestrzenizaotrzewnowej
8.RTGprzegl¡dowejamybrzusznej:
(a)obecno±¢powietrzapodprzepon¡-perforacjaprzewodupokarmowego
!
operacja
(b)wysokieustawienieprzepony-płynwjamieotrzewnej
(c)płaskalewakopułaprzepony+haustryjelitnadprzepon¡-rozerwanieprzeponyiobecno±¢trzewwjamie
opłucnej
9.USGjamybrzusznej-obecno±¢płynu
!
operacja
10.Tomografiakomputerowa-wykrywanieuszkodze«narz¡dówwewn¦trznychikrwiaków
11.Badaniadodatkowe(monitorowaniestanuiprzygotowaniedooperacji):
1.morfologia
2.oznaczeniegrupykrwi
3.jonogram
4.układkrzepni¦cia
5.gazometria
6.amylazy-wzrostwuszkodzeniachtrzustki
7.zawarto±¢alkoholuwekrwi
8.ilo±¢moczu(normanagodzin¦:30-50ml)
9.ci±nieniekrwi
10.t¦tno
11.hematokryt
12.o±rodkoweci±nienie»ylne(norma:5-8cmH
2
O)
8,9,10,11,12-markerykrwotoku.Leukocytozajestjednymzpierwszychobjawówkrwawienia.
12.Diagnostycznenakłuciejamybrzusznejwykonywanenp.gdyniemo»nazrobi¢USG:
1.Cewnikowanieiopró»nieniep¦cherzamoczowego.
2.Aseptykaskórybrzucha.
3.Znieczuleniemiejscowe.
4.Ci¦ciewliniipo±rodkowejmi¦dzyp¦pkiemispojeniemłonowymlubwpołowieodległo±cimi¦dzyp¦pkiema
kolcembiodrowym.Wurazachmiednicy-ci¦cienadp¦pkiem.
2
5.Wprowadzeniecewnikalubwenflonu.Je±liwcewnikupojawisi¦krew-nale»yprzyst¡pi¢dolaparotomii.
6.Wraziebrakuwypływutre±ci:płukanie1000ml0.9%NaClidrena».
Kryteriapozytywne:
1.krew,kałlubtre±¢jelitowawcewniku
2.erytrocyty(
>
5.000/mldlaurazuotwartegoi
>
100.000/mldlaurazuzamkni¦tego)wpopłuczynachzjamy
brzusznej
3.leukocytoza
>
300/ml
4.amylazy
>
175U/ml
5.obecno±¢bakteriiwpłynie
Najpierwrobisi¦USG,potemdiagnostyczn¡punkcj¦-bowprowadzonypłyn,mógłbyzosta¢wykryty
podczasUSG.
Kiedyoperowa¢:
1.ka»dyurazprzeszywaj¡cy-przynajmniejnale»yposzerzy¢ran¦izbada¢jejgł¦boko±¢
2.ka»d¡ran¦postrzałow¡
3.pozytywnywyniknakłuciajamybrzusznej
4.obecno±¢powietrzanazdj¦ciuRTG
5.obecno±¢płynuwUSG
5.1Operacje
1.Ci¦cie-ci¦cie±rodkowe-wliniipo±rodkowejokalaj¡cep¦pek
2.Sprawdzamycał¡jam¦brzuszn¡,wszystkienarz¡dy.
3.ledziona-najcz¦±ciejusuwamy,chyba,»ejestmałeuszkodzenie-wtedymo»naspróbowa¢zszywa¢.
Rodzajep¦kni¦¢±ledziony:
(a)P¦kni¦ciejednoczesne-równoczesnep¦kni¦cie±ledzionyitorebki
(b)P¦kni¦ciedwuczesne-najpierwp¦ka±ledziona,krewgromadzisi¦potorebk¡irozrywaj¡
Objawy:bólwlewympod»ebrzu,narastaj¡cywstrz¡shipowolemiczny
4.W¡troba-mo»nausun¡¢lewypłat.Przyniedu»ymuszkodzeniumo»nazszywa¢(szwywchłanialne,atraumatycz-
ne)+±rodkihemostatyczne(np.spongostan)+ew.uzupełnienieubytkuwi¦zadłemw¡trobowo-dwunastnicznym
(manewrPringela).Przydu»ychuszkodzeniachstosujesi¦”PACKING”:w¡trob¦otaczasi¦chustami,ran¦
zaszywa.Kompresyusuwasi¦po1-2dniach.
Objawy:bólwprawympod»ebrzu,wstrz¡shipowolemiczny,zapalenieotrzewnej(wywołaneprzez»ół¢ikrew),
wRTGzacienieniepodprawymłukiem»ebrowym.
Hemobilia-krwawieniedodróg»ółciowych.
5.Nerki-nale»yoceni¢wydolno±¢drugiejnerki.Przymałychuszkodzeniach:zszywanie,przydu»ych:je±litomo»liwe
-pozostawiamyjaknajwi¦cejnarz¡du,ew.autoprzeszczepnerki-przeszczepieniedookolicybiodrowej.
6.P¦cherzmoczowy-łatwoulegauszkodzeniup¦cherzwypełniony.Uszkodzeniecz¦±ciprzykrytejotrzewn¡powo-
dujezapalenieotrzewnej,brakparcianamocz,krwiomocz.Uszkodzeniecz¦±cizaotrzewnowej(np.wzłamaniu
ko±cimiednicy)-krwawybezmocz,krwiomocz.
Leczenie:zszycie+cystostomiana14dni.
7.oł¡dek-wyci¦cieranylubmartwiczozmienionychtkanekizaszycie.
8.Dwunastnica-uszkodzeniecz¦±ciwewn¡trzotrzewnowej:objawyjakprzyperforacjiwrzodudwunastnicy.Uszko-
dzeniecz¦±cizaotrzewnowej-objawypojawiaj¡si¦po12godzinach:bólj¡der,bólwnadbrzuszu,krwawewymioty,
zapalenieotrzewnejiprzestrzenizaotrzewnowej(wRTGpiankowatyobrazprzestrzenizaotrzewnowej).
9.Jelitocienkie-małeuszkodzenie:szycie,du»e:resekcjauszkodzonegoodcinka+zespolenie.
3
10.Jelitogrube-małeuszkodzenie:szycie,du»e:resekcja,zamkni¦ciecz¦±cidystalnej,cz¦±¢proksymaln¡wyłaniamy
jakostomi¦,wdrugimetapie:usuwamystomi¦irobimyzespolenie.Najbardziejnara»onenaurazs¡cz¦±ci
ufiksowane(zgi¦ciedwunastniczo-czcze,w¡trobowe,±ledzionowe,okr¦»niczo-esiczeiesiczo-odbytnicze).
11.P¦cherzyk»ółciowy-zszywamy.
12.Drogi»ółciowe-zszycie+zało»eniedrenuKehra.
13.Odbytnica-rozwijasi¦kałowezapalenieotrzewnej.Objawy:bólpodbrzusza,niedoczulicaokolicykrokowej,w
badaniuperrectum-krewnapalcu,wRTG-złamaniako±ci.podbrzusza
14.Trzustka-niewielkieuszkodzenie:zszycie,rozerwanie:usuni¦ciecz¦±ciobwodowej.Mo»nazastosowa¢metod¦
Roux[ru]:
1.przeci¦ciejelita
2.koniecdalszynasuwamynatrzustk¦iprzyszywamy
3.koniecbli»szy-zespalamyzko«cemdalszym
Rysunek1:Zespoleniemetod¡Roux
Rysunek2:Algorytmpost¦powaniawobra»eniachprzenikaj¡cychbrzucha
4
Rysunek3:Algorytmpost¦powaniawobra»eniacht¦pychbrzucha
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]