Urazy klatki piersiowej, BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY, PIERWSZA POMOC [ Pobierz całość w formacie PDF ]
Bezpieczeństwo
klatki piersiowej
Najczęstszymi powodami urazów klatki piersiowej są:
upadki, wypadki komunikacyjne oraz przygniecenie
ciężarem, czyli urazy tępe.
Maja Grzanka
U
szkodzeniu ulega wtedy najczęściej wiele na-
dla życia narządów. Jednak dla ułatwienia rozważań
można ją schematycznie podzielić na trzy główne
strefy: zewnętrzną, środkową (czyli centralną) oraz
wewnętrzną:
• strefa zewnętrzna – obejmuje ścianę klatki pier-
siowej, czyli skórę, mięśnie, więzadła, gruczoły
sutkowe, żebra, mostek, obojczyki oraz piersiową
część kręgosłupa,
• strefa centralna – zawiera serce, osierdzie, głów-
ne naczynia (aorta, żyła główna górna), tchawicę
i duże oskrzela (a więc górne drogi oddechowe)
oraz przełyk, czyli tzw. śródpiersie,
• strefa wewnętrzna – obejmuje dolne drogi od-
dechowe, płuca oraz opłucną i jamę opłucnej.
Jak widać, istnieje wiele rodzajów urazów
klatki piersiowej, jednak – jak obliczono – je-
dynie 10-15% wymaga doraźnej interwencji
chirurgicznej (torakotomii, czyli otwarcia jamy
klatki piersiowej). Pozostałe urazy mogą być
z kolei leczone zachowawczo (najczęściej przy
zastosowaniu tlenoterapii, przetoczeń płynów,
drenażu oraz środków przeciwbólowych). Są to
jednak urazy dość często nierozpoznawane lub
bagatelizuje się ich powagę, co powoduje, że
właściwe leczenie stosowane jest zbyt późno lub
rządów i okolic ciała (tzw. urazy kombinowane),
jednak aż u
2
⁄
3
śmiertelnych ofiar takich wypadków
występowało uszkodzenie w obrębie klatki piersio-
wej. Oznacza to, że uraz taki nie tylko może być
bezpośrednią przyczyną utraty zdrowia lub życia, ale
także zmniejsza szansę na przeżycie w przypadku
uszkodzenia innych narządów. Kolejną istotną przy-
czyną są postrzelenia i obrażenia zadane ostrym
przedmiotem, np. nożem (tzw. urazy przenikające,
penetrujące). Wielu powierzchownie rannych nie
wymaga specjalistycznych zabiegów, a spory odsetek
poważnie chorych udaje się uratować, ale możliwe
jest to jedynie, jeżeli szybko zostaną podjęte właściwe
zabiegi ratujące życie. W urazach klatki piersiowej
szczególnie istotna jest rola osoby, która jest na miej-
scu wypadku i udziela pacjentowi pierwszej pomocy
(bardzo ważne jest prowadzenie oddechu zastępcze-
go i zewnętrznego masażu serca, jeśli są konieczne).
W poważniejszych przypadkach opóźnienie działania
może bowiem skończyć się tragicznie.
Z
ARYS
ANATOMII
KLATKI
PIERSIOWEJ
Anatomia klatki piersiowej jest skomplikowana,
ponieważ w tej okolicy znajduje się wiele istotnych
Stany nagłego zagrożenia życia
w urazach klatki piersiowej:
• odma opłucnowa wentylowa,
• otwarta odma opłucnowa,
• klatka piersiowa wiotka,
• masywny krwotok do jamy opłucnej,
• niedrożność dróg oddechowych (spowodo-
wana np. ciałem obcym),
• pęknięcie aorty, przepony, tchawicy, perfo-
racja przełyku,
• tamponada serca, pęknięcie ściany serca,
• ciężkie stłuczenie płuca.
Strefa
zewnętrzna
Strefa
centralna
Strefa
wewnętrzna
Złamanie
żeber i/lub
mostka
Odma śródpiersia
Odma opłucnowa
zamknięta,
otwarta,
wentylowa
Odma
podskórna
Tamponada
serca, stłuczenie
serca
Stłuczenie i rany
płuca
Wiotka
(cepowata)
klatka
piersiowa
Przerwanie
ciągłości
tchawicy, oskrzela
lub przełyku,
pęknięcie aorty
Niedrożność
dolnych dróg
oddechowych
Otwarta
odma
opłucnowa
Niedrożność
górnych dróg
oddechowych
Krwotok do jamy
opłucnej
Tab. 1. Najczęstsze urazy klatki piersiowej z podziałem na strefy
44
Promotor 12/07
Urazy
 Bezpieczeństwo
wcale. Sytuacje, w których najczęściej dochodzi
do urazów klatki piersiowej, są dość powszech-
ne, warto więc zaznajomić się z mechanizmem
powstawania, objawami i głównymi sposobami
leczenia najczęstszych przypadków.
• ból wzmagający się przy oddychaniu,
• przyspieszony oddech, sinica,
• objawy wstrząsu.
Mechanizm urazu jest bardzo istotny, tak
samo jak sytuacja na miejscu wypadku. Dlatego
w momencie przyjazdu wykwalifikowanych służb
medycznych należy podać kierownikowi zespołu
ratowniczego maksymalnie szczegółowe informacje
dotyczące wypadku:
• w przypadku wypadku komunikacyjnego: czy
pasażerowie byli przypięci pasami bezpieczeń-
stwa, jaka była prędkość pojazdu, czy chory był
wyjmowany z pojazdu, czy ktoś zginął w wyniku
wypadku,
• w przypadku upadku z wysokości: przybliżona
wysokość,
• w przypadku ran postrzałowych: ile słyszano
wystrzałów, z jakiej odległości strzelano, czy
chory upadł po postrzale,
• w przypadku ran zadanych ostrym przedmio-
tem: jak długi był przedmiot, jaki był kierunek
zadanej rany.
O
GÓLNE
POSTĘPOWANIE
NA
MIEJSCU
WYPADKU
Najczęstszą sytuacją życiową, w której możemy się
spotkać z urazami klatki piersiowej, są wypadki
komunikacyjne i wypadki przy pracy (przygniecenie
przez maszynę lub przez ziemię).
Pacjenci z urazem klatki piersiowej mogą mieć
wiele różnych objawów, w zależności od: ciężkości
urazu, wieku, stanu ogólnego czy współistnienia
uszkodzeń innych narządów lub przewlekłych
chorób. W każdym przypadku podejrzenia urazu
klatki piersiowej należy bezwzględnie wezwać
fachową pomoc medyczną i uważnie monitorować
czynności życiowe poszkodowanego, ponieważ
często występuje zatrzymanie oddechu albo krą-
żenia, a stan pacjenta może ulec bardzo szybko
pogorszeniu.
Kiedy należy podejrzewać uraz klatki piersiowej:
• upadek z wysokości,
• wypadek komunikacyjny,
• przygniecenie,
• postrzał, rana zadana ostrym narzędziem,
• pacjent skarży się na trudności z oddychaniem
lub się krztusi,
• widoczny wysiłek oddechowy, wymuszona pozy-
cja, zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych,
• zasinienia, zniekształcenia w obrębie klatki
piersiowej,
P
ODSUMOWANIE
Pomoc poszkodowanym z urazem klatki piersiowej
często wymaga ścigania się z czasem. W takich
sytuacjach stresowych nasza zdolność do logicznej
oceny sytuacji i wykorzystania swoich umiejętności
często bywa upośledzona. Dlatego warto przyswoić
sobie schematy działania, które ułatwiają upo-
rządkowanie czynności i zwiększają prawdopodo-
bieństwo tego, że nic nie zostanie pominięte, jak
również przećwiczyć je w komfortowych warunkach
symulacji, np. na kursie pierwszej pomocy. W ten
Oceń swoje bezpieczeństwo
Oceń bezpieczeństwo, a następnie przytomność poszkodowanego
Przytomny
Nieprzytomny
Wstępne badanie urazowe
WEZWIJ POMOC
Brak obrażeń klatki piersiowej
Obecne obrażenia klatki piersiowej lub objawy sugerujące
Udrożnij drogi oddechowe, oceń oddech
Uspokajaj,
monitoruj
czynności
życiowe, jeśli
to konieczne,
wezwij pomoc
Złamanie
żeber
Odma
wentylowa
Trudności
w oddychaniu
Rana otwarta klatki
piersiowej
Oddech obecny
Oddech nieobecny
Ułóż
poszkodowanego
w pozycji
bezpiecznej
Rozpocznij RKO
WEZWIJ POMOC
Złamanie pojedynczego
żebra – ułożenie pacjenta
na bolesnej stronie
(stabilizacja żeber).
Jeśli nastapiło złamanie
kilku żeber– stabilizacja
własną ręką
Nakłucie grubą
igłą
w 2 PMŻ (tylko
przeszkoleni)
Pozycja
półsiedząca lub
najwygodniejsza
dla pacjenta
Opatrunek
foliowy szczelnie
umocowany z 3
stron i stabilizacja
Monitoruj czynności życiowe, poszukaj
ewentualnych obrażeń i zaopatrz je;
czekaj na pomoc
46
Promotor 12/07
Bezpieczeństwo
Fot. 1, 2. Obszary, których zranienie może spowodować tamponadę serca
sposób łatwo można się przekonać, w jakim stop-
niu wiedza teoretyczna przekłada się na praktykę,
a także ile udało nam się z przyswojonej wiedzy
zapamiętać „na zawsze”.
4.Bochenek A., Reicher M.:
Anatomia ogólna. Ko-
ści, stawy i więzadła. Mięśnie.
Warszawa, PZWL,
1990.
5.Driscoll P., Gwinnutt C., LeDuc Jimmerson C.,
Goodall O.:
Doraźne leczenie urazów.
Warszawa,
PZWL, 1997.
6. Dyaczyńska-Herman A.:
Zarys zasad postępo-
wania anestezjologicznego w torakochirurgii
i w obrażeniach klatki piersiowej.
Alfa-medica
press, 2001.
7.Brongel L., Duda K.:
Mnogie i wielonarządowe
obrażenia ciała.
Warszawa, PZWL, 2001.
8. Fibak J.:
Chirurgia.
Warszawa, PZWL, 2002.
Piśmiennictwo
1.Plantz S.H., Adler J.N.:
Medycyna ratunkowa.
U & P, 2000.
2.Driscoll P., Skinner D., Earlam R.:
ABC postę-
powania w urazach.
Wrocław, Górnicki Wydaw.
Medyczne, 2003.
3.Robertson C., Redmond A.D.:
Kompendium
leczenia dużych urazów.
WM, 1994.
Schematy obrażeń narządów położonych wewnątrz klatki piersiowej
Opłucna
Tchawica
Krew w jamie
opłucnej
Tchawica
Zapadnięte
płuco
Oskrzela
Oskrzela
Otwarta
rana klatki
piersiowej
Uciśnięte
płuco
Zdrowe
płuco
Jama
opłucnej
Zdrowe płuco
Serce
Serce
Przepona
Op
łucna
Przepona
Otrzewna
Ryc. 1.
Krwawienie do jamy opłucnej
Ryc. 2.
Odma opłucnowa otwarta
www.promotor.elamed.pl
47
[ Pobierz całość w formacie PDF ]