USTAWA O SYSTEMIE OŚWIATY 1991, PEDAGOGIKA, PRAWO OŚWIATOWE RODZINNE I OPIEKUŃCZE [ Pobierz całość w formacie PDF ]
©Kancelaria Sejmu
s. 1/113
Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425
USTAWA
z dnia 7 września 1991 r.
o systemie oświaty
Opracowano na pod-
stawie: tj. Dz. U. z
2004 r. Nr 256, poz.
2572, Nr 273, poz.
2703, Nr 281, poz.
2781, z 2005 r. Nr 17,
poz. 141, Nr 94, poz.
788, Nr 122, poz.
1020, Nr 131, poz.
1091, Nr 167, poz.
1400, Nr 249, poz.
2104, z 2006 r. Nr
144, poz. 1043, Nr
208, poz. 1532, Nr
227, poz. 1658, z 2007
r. Nr 42, poz. 273, Nr
80, poz. 542, Nr 115,
poz. 791, Nr 120, poz.
818, Nr 180, poz.
1280, Nr 181, poz.
1292, z 2008 r. Nr 70,
poz. 416, Nr 145, poz.
917, Nr 216, poz.
1370, Nr 235, poz.
1618, z 2009 r. Nr 6,
poz. 33, Nr 31, poz.
206, Nr 56, poz. 458,
Nr 157, poz. poz.
1241, Nr 219, poz.
1705, z 2010 r. Nr 44,
poz. 250, Nr 54, poz.
320, Nr 127, poz. 857,
Nr 148, poz. 991, z
2011 r. Nr 106, poz.
622, Nr 112, poz. 654,
Nr 139, poz. 814, Nr
149, poz. 887, Nr 205,
poz. 1206.
Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa;
kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także
wskazaniami zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynaro-
dowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o Prawach
Dziecka. Nauczanie i wychowanie – respektując chrześcijański system wartości – za
podstawę przyjmuje uniwersalne zasady etyki. Kształcenie i wychowanie służy roz-
wijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszano-
wania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na
wartości kultur Europy i świata. Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki
niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzin-
nych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, spra-
wiedliwości i wolności.
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
System oświaty zapewnia w szczególności:
1) realizację prawa każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej do kształce-
nia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki, odpowied-
nich do wieku i osiągniętego rozwoju;
2) wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny;
3) możliwość zakładania i prowadzenia szkół i placówek przez różne podmio-
ty;
4) dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofi-
zycznych uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy psychologicz-
no-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej;
5) możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i mło-
dzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywi-
dualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami;
5a) opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania
zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania
oraz zajęć rewalidacyjnych;
Wykładnia TK (Dz.
U. z 1994 r. Nr 45,
poz. 184) ad. art. 36
ust. 5.
2011-11-07
©Kancelaria Sejmu
s. 2/113
6) opiekę nad uczniami szczególnie uzdolnionymi poprzez umożliwianie reali-
zowania indywidualnych programów nauczania oraz ukończenia szkoły
każdego typu w skróconym czasie;
7) upowszechnianie dostępu do szkół, których ukończenie umożliwia dalsze
kształcenie w szkołach wyższych;
8) możliwość uzupełniania przez osoby dorosłe wykształcenia ogólnego, zdo-
bywania lub zmiany kwalifikacji zawodowych i specjalistycznych;
9) zmniejszanie różnic w warunkach kształcenia, wychowania i opieki między
poszczególnymi regionami kraju, a zwłaszcza ośrodkami wielkomiejskimi i
wiejskimi;
10) utrzymywanie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania
i opieki w szkołach i placówkach;
11) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o zasadach zrównoważo-
nego rozwoju oraz kształtowanie postaw sprzyjających jego wdrażaniu w
skali lokalnej, krajowej i globalnej;
12) opiekę uczniom pozostającym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej;
13) dostosowywanie kierunków i treści kształcenia do wymogów rynku pracy;
13a) kształtowanie u uczniów postaw przedsiębiorczości sprzyjających aktyw-
nemu uczestnictwu w życiu gospodarczym;
14) przygotowywanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia;
15) warunki do rozwoju zainteresowań i uzdolnień uczniów przez organizowa-
nie zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz kształtowanie aktywności
społecznej i umiejętności spędzania czasu wolnego;
16) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o bezpieczeństwie oraz
kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożeń i sytuacji nadzwyczaj-
nych.
Art. 2.
System oświaty obejmuje:
1) przedszkola, w tym z oddziałami integracyjnymi, przedszkola specjalne oraz
inne formy wychowania przedszkolnego;
2) szkoły:
a) podstawowe, w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyj-
nymi i sportowymi, sportowe i mistrzostwa sportowego,
b) gimnazja, w tym: specjalne, integracyjne, dwujęzyczne, z oddziałami
integracyjnymi, dwujęzycznymi, sportowymi i przysposabiającymi do
pracy, sportowe i mistrzostwa sportowego,
c) ponadgimnazjalne, w tym: specjalne, integracyjne, dwujęzyczne, z od-
działami integracyjnymi, dwujęzycznymi i sportowymi, sportowe, mi-
strzostwa sportowego, rolnicze i leśne,
d) artystyczne;
3) placówki oświatowo-wychowawcze, w tym szkolne schroniska młodzieżo-
we, umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z
różnych form wypoczynku i organizacji czasu wolnego;
2011-11-07
©Kancelaria Sejmu
s. 3/113
[3a) placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego oraz
ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie
i uzupełnienie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych;]
<3a) placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego
oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego, umożliwiające
uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodo-
wych;>
3b) placówki artystyczne – ogniska artystyczne umożliwiające rozwijanie zain-
teresowań i uzdolnień artystycznych;
4) poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne
udzielające dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom pomocy psycho-
logiczno-pedagogicznej, a także pomocy uczniom w wyborze kierunku
kształcenia i zawodu;
5) młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii,
specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wycho-
wawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej orga-
nizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki umożliwiające
dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 16 ust. 7, a także dzieciom i
młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężo-
nymi realizację odpowiednio obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3,
obowiązku szkolnego i obowiązku nauki;
6) (uchylony);
7) placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania
nauki poza miejscem stałego zamieszkania;
8) (uchylony);
9) zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli;
10) biblioteki pedagogiczne;
11) kolegia pracowników służb społecznych.
Nowe brzmienie pkt
3a w art. 2 wchodzi
w życie z dn.
1.09.2012 r. (Dz. U. z
2011 r. Nr 205, poz.
1206).
Art. 2a.
1. System oświaty wspierają organizacje pozarządowe, w tym organizacje harcer-
skie, a także osoby prawne
prowadzące statutową działalność w zakresie oświa-
ty i wychowania.
2. Organy administracji publicznej prowadzące szkoły i placówki współdziałają z
podmiotami, o których mowa w ust. 1, w wykonywaniu zadań wymienionych w
art. 1.
Art. 3.
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o:
1) szkole – należy przez to rozumieć także przedszkole;
1a) szkole specjalnej lub oddziale specjalnym – należy przez to rozumieć odpo-
wiednio:
a) szkołę lub oddział dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie
kształcenia specjalnego, zorganizowane zgodnie z przepisami wydany-
mi na podstawie art. 71b ust. 7 pkt 2,
2011-11-07
©Kancelaria Sejmu
s. 4/113
b) szkołę lub oddział zorganizowane w podmiocie leczniczym, o którym
mowa w przepisach o działalności leczniczej, oraz w jednostce pomocy
społecznej, w celu kształcenia dzieci i młodzieży przebywających w
tym podmiocie lub jednostce, w których stosuje się odpowiednią orga-
nizację kształcenia oraz specjalne działania opiekuńczo-wychowawcze,
zorganizowane zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 71c
ust. 2;
2) szkole artystycznej – należy przez to rozumieć także szkołę bibliotekarską i
animatorów kultury;
2a) oddziale integracyjnym – należy przez to rozumieć oddział szkolny,
w którym uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjal-
nego uczą się i wychowują razem z pozostałymi uczniami, zorganizowany
zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 71b ust. 7 pkt 3;
2b) oddziale dwujęzycznym – należy przez to rozumieć oddział szkolny,
w którym nauczanie jest prowadzone w dwóch językach: polskim oraz ob-
cym nowożytnym będącym drugim językiem nauczania, przy czym prowa-
dzone w dwóch językach są co najmniej dwa zajęcia edukacyjne,
z wyjątkiem zajęć obejmujących język polski, część historii dotyczącą hi-
storii Polski i część geografii dotyczącą geografii Polski, w tym co najmniej
jedne zajęcia edukacyjne wybrane spośród zajęć obejmujących: biologię,
chemię, fizykę, część geografii odnoszącą się do geografii ogólnej, część hi-
storii odnoszącą się do historii powszechnej i matematykę;
2c) szkole integracyjnej – należy przez to rozumieć szkołę, w której wszystkie
oddziały są oddziałami integracyjnymi;
2d) szkole dwujęzycznej – należy przez to rozumieć szkołę, w której wszystkie
oddziały są oddziałami dwujęzycznymi;
2e) szkole rolniczej – należy przez to rozumieć szkołę ponadgimnazjalną kształ-
cącą wyłącznie w zawodach dla rolnictwa, dla których, zgodnie z klasyfika-
cją zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w art. 24 ust. 1, mi-
nistrem właściwym jest minister właściwy do spraw rolnictwa, minister
właściwy do spraw rozwoju wsi lub minister właściwy do spraw rynków
rolnych;
2f) szkole leśnej – należy przez to rozumieć szkołę ponadgimnazjalną kształcącą
wyłącznie w zawodach dla leśnictwa, dla których, zgodnie z klasyfikacją
zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w art. 24 ust. 1, mini-
strem właściwym jest minister właściwy do spraw środowiska;
2g) oddziale międzynarodowym – należy przez to rozumieć oddział szkolny, w
którym nauczanie jest prowadzone zgodnie z programem nauczania ustalo-
nym przez zagraniczną instytucję edukacyjną;
3) placówce – należy przez to rozumieć jednostki organizacyjne wymienione w
art. 2 pkt 3–5, 7 i 10;
3a) placówce rolniczej – należy przez to rozumieć placówki i ośrodki wymie-
nione w art. 2 pkt 3a, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umie-
jętności oraz kwalifikacji zawodowych wyłącznie w zawodach, dla których,
zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa
w art. 24 ust. 1, ministrem właściwym jest minister właściwy do spraw rol-
nictwa, minister właściwy do spraw rozwoju wsi lub minister właściwy do
spraw rynków rolnych;
4) (uchylony);
2011-11-07
©Kancelaria Sejmu
s. 5/113
5) organie prowadzącym szkołę lub placówkę – należy przez to rozumieć mini-
stra, jednostkę samorządu terytorialnego, inne osoby prawne i fizyczne;
6) (uchylony);
7) (uchylony);
8) kuratorze oświaty – należy przez to rozumieć kierownika kuratorium oświa-
ty jako jednostki organizacyjnej wchodzącej w skład zespolonej administra-
cji rządowej w województwie;
9) nauczycielu – należy przez to rozumieć także wychowawcę i innego pra-
cownika pedagogicznego szkoły, placówki oraz zakładu kształcenia i pla-
cówki doskonalenia nauczycieli;
10) rodzicach – należy przez to rozumieć także prawnych opiekunów dziecka;
11) uczniach – należy przez to rozumieć także słuchaczy i wychowanków;
11a) (uchylony);
11b) (uchylony);
11c) oddziale sportowym – należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym
są prowadzone zajęcia sportowe obejmujące szkolenie sportowe, zorgani-
zowany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 9 ust. 5;
11d) centrach kształcenia ustawicznego albo centrach kształcenia praktycznego –
należy przez to rozumieć rodzaj odpowiednio placówki kształcenia usta-
wicznego i placówki kształcenia praktycznego;
[12) profilu kształcenia ogólnozawodowego – należy przez to rozumieć kształ-
cenie w zakresie określonej dziedziny gospodarki;]
13) podstawie programowej wychowania przedszkolnego lub podstawie pro-
gramowej kształcenia ogólnego – należy przez to rozumieć obowiązkowe
zestawy celów i treści nauczania, w tym umiejętności, opisane w formie
ogólnych i szczegółowych wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności,
które powinien posiadać uczeń po zakończeniu określonego etapu eduka-
cyjnego, oraz zadania wychowawcze szkoły, uwzględniane odpowiednio w
programach wychowania przedszkolnego i programach nauczania oraz
umożliwiające ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzamina-
cyjnych;
[13a) podstawie programowej kształcenia w profilach kształcenia ogólnozawo-
dowego lub podstawie programowej kształcenia w zawodzie – należy przez
to rozumieć obowiązkowe, na danym etapie kształcenia, zestawy celów i tre-
ści nauczania, w tym umiejętności, a także zadania wychowawcze szkoły,
które są uwzględniane w programach nauczania oraz umożliwiają ustalenie
kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych;]
<13a) podstawie programowej kształcenia w zawodach – należy przez to
rozumieć obowiązkowe zestawy celów kształcenia i treści nauczania
opisanych w formie oczekiwanych efektów kształcenia: wiedzy, umie-
jętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych,
niezbędnych dla zawodów lub kwalifikacji wyodrębnionych
w zawodach, uwzględniane w programach nauczania i umożliwiające
ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych oraz
warunki realizacji kształcenia w zawodach, w tym zalecane wyposaże-
nie w pomoce dydaktyczne i sprzęt oraz minimalna liczba godzin
kształcenia zawodowego;>
Zmiany w art. 3
wchodzą w życie z
dn. 1.09.2012 r. (Dz.
U. z 2011 r. Nr 205,
poz. 1206).
2011-11-07
[ Pobierz całość w formacie PDF ]