Uwagi do rozporządzenia Rady Unii Europejskiej w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania, ... [ Pobierz całość w formacie PDF ]
Uwagi do rozporządzenia Rady Unii
Europejskiej w sprawie ochrony zwierząt
podczas ich uśmiercania
unieruchamiania oraz sprzętu do oszała-
miania zwierząt.
W tym opracowaniu ograniczę się do
zagadnień związanych ze zwierzętami
rzeźnymi. Na stan izyczny i  psychicz-
ny zwierząt ma wpływ nie tylko to, jak są
one traktowane w  rzeźni (z uwzględnie-
niem wymagań technicznych), lecz rów-
nież to, jak się z nimi postępuje w trans-
porcie i w czasie rozładunku. Odniesienie
do tych zagadnień, z wyłączeniem trans-
portu, znajduje się w art. 28 omawianego
rozporządzenia.
Poza wymaganiami zapewniającymi
efekt ekonomiczny i technologiczny, sprzęt
znajdujący się w  rzeźni, a  także obsługa
muszą zapewnić warunki chroniące zwie-
rzęta przed cierpieniami. Obowiązuje po-
stępowanie, które wyznacza pięć zasad
ochrony zwierząt przed:
1) głodem i  pragnieniem, przez zapew-
nienie wolnego dostępu do karmy
Jan Szymborski
rozporządzenie Rady (WE) nr
1099/2009 z 24 września 2009 r. w spra-
wie ochrony zwierząt podczas ich uśmier-
cania (1). Rozporządzenie to szczegó-
łowo określa rygorystyczne wymagania
w zakresie ochrony dobrostanu zwierząt.
Szczególna odpowiedzialność w tym za-
kresie spoczywa na podmiotach gospo-
darczych prowadzących ubój zwierząt
rzeźnych. Wyraża się ona w  wymaga-
niach dotyczących stosowanego sprzętu
i urządzeń, wyszkolenia i postępowania
personelu oraz odnoszących się do róż-
nych metod oszałamiania, uboju oraz
uśmiercania zwierząt.
Z  uprawnień wynikających z  ustawy
o Inspekcji Weterynaryjnej jej organy będą
odpowiedzialne za zapewnienie przestrze-
gania wymagań tego rozporządzenia. Dużą
rolę przypisuje ono również działalności
i współpracy z gremiami naukowymi oraz
organizacjami pozarządowymi. Obejmu-
je ono również producentów urządzeń do
Życie Weterynaryjne • 2011 • 86(5)
353
Od
2013  r. będzie obowiązywało
Prace poglądowe
Remarks on the Council Regulation (EC)
on the protection of animals at the time
of killing
5) strachem i wyczerpaniem, przez zapew-
nienie warunków i traktowanie wyklu-
czające lub zmniejszające dolegliwości
psychiczne.
Zasady te wyrażone są w art. 3 rozpo-
rządzenia. Treść rozporządzenia jest czy-
telna i jasna, ale miejscami jest kontrower-
syjna (o czym niżej). Niektóre jego elemen-
ty wymagają wyjaśnienia lub podkreślenia.
Są one następujące:
1. W art. 4, drugi akapit, napisano, że po
zastosowaniu metod oszałamiania, któ-
re nie prowadzą do natychmiastowej
śmierci, należy stosować procedury,
prowadzące do pewnej śmierci; jedną
z  nich jest zmiażdżenie ośrodkowego
układu nerwowego. Rekomendacja ta
budzi zastrzeżenia:
– w terminologii ubojowej termin ten
to „zgłębnikowanie” (pithing), które
nie prowadzi do śmierci w pojęciu
uboju, lecz niszczy jedynie ośrod-
ki ruchowe serca i płuc, wpływając
negatywnie na proces wykrwawia-
nia (2),
– rozporządzenie Rady 999/2001
z 22 maja 2001 r. zabrania stosowa-
nia tego zabiegu.
2. Podkreślenia wymaga treść art. 9 (go-
towość operatora, zapasowy sprzęt do
oszałamiania), ponieważ zaniedbania
w tym zakresie, według obserwacji au-
tora, są dość powszechne i łatwe do wy-
eliminowania.
3. Opracowanie i  upowszechnianie do-
brej praktyki jest ze wszech miar słusz-
ne i  obejmować powinno zagadnie-
nia opisane w  załącznikach III, IV do
rozporządzenia. Rozplanowanie, kon-
strukcja i wyposażenie rzeźni opisane
w omawianym rozporządzeniu (załącz-
nik II) powinny mieć odbicie w bardziej
szczegółowym przepisie polskim, ponie-
waż „pakiet przepisów higienicznych”,
a szczególnie rozporządzenie 853/2004,
ze względu na swą ułomność i niedo-
statki merytoryczne, nie załatwiają spra-
wy. Podręczniki zasad dobrej praktyki
pełnią rolę doradczą i nie stanowią pra-
wa materialnego. Powinny być opraco-
wane przez organizacje podmiotów go-
spodarczych, po konsultacji z organiza-
cjami pozarządowymi i zaakceptowane
przez Inspekcję Weterynaryjną,
4. Art. 14 stanowi, że podmioty gospodar-
cze przedkładają organom nadzoru na-
stępujące dane:
– maksymalną liczbę ubijanych zwie-
rząt na godzinę na każdej linii ubo-
jowej,
– kategorie zwierząt i masę ciała (po-
winno być „średnią masę ciała” –
przyp. aut.), w stosunku do których
mogą być używane dostępne urzą-
dzenia do unieruchamiania i oszała-
miania,
– maksymalną pojemność każdego
magazynu żywca (w oryginale: każ-
dej strefy magazynu żywca – each
lairage area).
Stanowi to podstawę (jedną z wielu)
do wydania zezwolenia na prowadze-
nie działalności rzeźni. Wobec braku
w przepisach unijnych wymagań doty-
czących powierzchni magazynu żywca
przypadającej na jedno zwierzę, kiero-
wać należy się oceną czy:
– ma ono swobodny dostęp do wody,
– ma wystarczającą powierzchnię do
odpoczynku w pozycji leżącej.
Urządzenia do wiązania zwierząt
w  kojcach nie powinny być obowiąz-
kowe (3), a wymagane jedynie dla zwie-
rząt agresywnych (np. buhaje). U bydła
przetrzymywanego luzem w magazynie
żywca często dochodzi do urazów gór-
nych partii grzbietu wskutek „obskaki-
wania się”. Łatwo temu zapobiec, sto-
sując urządzenia działające na zasadzie
elektrycznego pastucha, zawieszone na
odpowiedniej wysokości nad kojcami
(electroshocker – 45V).
5. Art. 15 – drób nie jest pętany. Jest za-
wieszany na strzemionach.
6. Postanowienia art. 16, 17 i 21 precyzują
obowiązki podmiotów gospodarczych
i są poza dyskusją.
7. Art. 19 – uśmiercanie z konieczności;
posiadacz zwierzęcia ma obowiązek
natychmiastowego uboju, w  okolicz-
nościach opisanych w art. 2 d. To jest
oczywiste. Jak więc ma się do tego wy-
móg przeprowadzania badania przed-
ubojowego, określony w załączniku III,
sekcja I, rozdział VI pkt 2 do rozporzą-
dzenia 853/2004 (4), w  którym wcze-
śniej, bo w rozdziale IV pkt 2 (c) napi-
sano, że „mięso ze zwierząt, które pod-
dano ubojowi w związku z wypadkiem
w rzeźni (nie użyto terminu „ubój z ko-
nieczności” – emergency slaughter/ kil-
ling – przyp. aut.), może być użyte do
konsumpcji, jeżeli w wyniku badania nie
stwierdzono istotnych zmian innych, niż
związane z wypadkiem”. W art. 1 ust. 2
jest błąd, bo zamiast „art. 9”, powinno
być „art. 19”.
8. Art. 28 utrzymujący w mocy niektóre
wymagania dyrektywy 93/119 (5), dla
lepszego zrozumienia brzmi następu-
jąco:
a) załącznik A
– sekcja I pkt 1: rzeźnia uruchomio-
na po 30 czerwca 1994 r. musi po-
siadać sprzęt i urządzenia do rozła-
dunku zwierząt, a wszystkie istnie-
jące rzeźnie muszą odpowiadać tym
wymaganiom do 1 stycznia 1996 r.,
– sekcja II pkt 1 – techniczne wyma-
gania dla sprzętu i urządzeń służą-
cych do rozładunku zwierząt (ram-
py, kładki, barierki itp.),
Szymborski J., Warsaw.
The aim of this paper was to present Council Regula-
tion (EC) No 1099/2009 of 24 September 2009 on
the protection of animals at the time of killing. This
regulation was very necessary. The responsibility of
the entities mentioned has been clearly deined. The
supervisory role of veterinary authorities is indisputa-
ble. Through partnership of the described bodies, the
guidelines to good practice are to be developed. Pro-
ducers of the restraining and stunning equipment are
responsible for delivering of instructions on the use
and maintenance thereof. The hygiene and animal
welfare conditions at slaughterhouse depend mainly
on two factors: the technical equipment used and the
competence (ethical, professional) of the slaughter
personnel. In author’s estimation some elements of
Annex II are controversial, as recording of electrical
stunning process in pigs and poultry with unknown
system for the continuous recording of parameters
during the mass slaughter – monitoring, if suitable,
is quite suicient. Then the system which is in con-
tact with breast of the birds between shackling and
water-bath stunner is also unknown with no infor-
mation on how to install it and how to dismantle it
at the entrance to stunner. Next, it is unclear how to
perform at the slaughterhouse the simpliied ante-
mortem inspection, pursuant to regulation 854/2004,
Annex I, section IV, chapter V, p.4 (b). The Author sug-
gests, that the content of Annex III should also cover:
the requirement, that animal must not be stunned at
the slaughterhouse in the sight of any other hoist-
ed or stuck animals (horses, cattle), the conditions of
poultry unloading (rational darkness, ventilation, lim-
itation /elimination of noise, the ban of blood or oth-
er byproducts transfer through lairage, description of
stun to stick intervals depending on stunning method
and animals species concerned. The date when this
Regulation will entry into force is not so distant. All
entities involved should then be prepared to under-
take the activities to cope with this great and dii-
cult work. This efort will be beneicial in the future.
Keywords:
responsible entities, restraining, stunning,
sticking, guidelines to good practice.
(w określonych okolicznościach) i wody
(zawsze),
2) niewygodami, przez zapewnienie od-
powiedniego schronienia i wygodnego
miejsca odpoczynku,
3) bólem i obrażeniami, przez odpowied-
nią konstrukcję pomieszczeń i urządzeń
rzeźni oraz właściwą obsługę,
4) czynnikami niezgodnymi z behawiorem,
przez zapewnienie odpowiedniej prze-
strzeni, właściwych urządzeń i groma-
dzenie w kojcach zwierząt tego same-
go gatunku,
354
Życie Weterynaryjne • 2011 • 86(5)
Prace poglądowe
– sekcja II pkt 3 zdanie drugie: zakaz
podnoszenia lub przeciągania zwie-
rząt za głowę, rogi, uszy, kończyny,
ogon lub runo w sposób powodujący
ból lub cierpienie; wymóg ten jest już
zamieszczony w załączniku III, pkt
1.8 (c) omawianego rozporządzenia,
– sekcja II pkt 6 – rzeźnie muszą być
wyposażane w  odpowiednią licz-
bę kojców dla właściwego przetrzy-
mywania zwierząt, chroniąc je przed
zmiennymi warunkami pogodo-
wymi,
– sekcja II pkt 7 – magazyny żywca
muszą posiadać: posadzki zapobie-
gające ślizganiu się zwierząt i  nie-
powodujące obrażeń, odpowiednią
wentylację i oświetlenie pozwalające
na badanie zwierząt (540 lx – mie-
rzone 1 m od posadzki – przyp. aut.)
w  każdym czasie; jeżeli konieczne,
uwiązy dla zwierząt, odpowiednią
ilość ściółki dla przetrzymywanych
przez noc,
– sekcja II pkt 8 – dotyczy magazy-
nów polowych, odpowiednio zacie-
nionych i chroniących przed zmien-
nymi warunkami pogodowymi,
– sekcja II pkt 9 zdanie pierwsze: zwie-
rzęta, które bezpośrednio po wyła-
dunku nie są poddawane ubojowi,
muszą mieć stały dostęp do wody
z odpowiednich urządzeń.
Komentarz:
właściciele rzeźni często
chcą stosować poidła mechaniczne w ma-
gazynach żywca; najczęściej wyjaśniają, że
tak jest „bardziej nowocześnie”. Nie zdają
sobie sprawy z tego, że większość zwierząt
tych urządzeń nie zna, a poza tym często
ulegają one awariom. Notowano również
przypadki, że dostęp do poidła bloko-
wał osobnik dominujący w kojcu. Najlep-
szym rozwiązaniem są dobrze osadzone
kamionkowe koryta z  blokowanym spu-
stem, co umożliwia ich mycie i częstą wy-
mianę wody.
b) załącznik C, sekcja II
– pkt 3.A.2 – kiedy zwierzęta są osza-
łamiane indywidualnie, urządzenie
(elektronarkoza) musi być sprzężo-
ne z urządzeniem mierzącym opor-
ność pozorną i zapobiega stosowaniu
tego urządzenia, gdy nie przepływa
prąd o wymaganych parametrach;
jest sprzężone z urządzeniem aku-
stycznym lub wizualnym, wskazu-
jącym czas trwania aplikacji prądu;
musi być połączone z urządzeniem
wskazującym woltaż i amperaż oraz
usytuowane w sposób widoczny dla
operatora.
Komentarz:
zwykle stosuje się prąd
o  stałym, niskim <150V lub wysokim
>150V napięciu (6). Ważne jest natęże-
nie prądu, wynikające z zależności napię-
cia i oporu elektrycznego ciała zwierzęcia
(prawo Ohma – natężenie = napięcie:
opór). Sprzeczność z powyższym wymo-
giem występuje w  załączniku II, pkt 4.1
i 5.10 do tego rozporządzenia. Autor kon-
sultował problem z ekspertami w tej dzie-
dzinie; obecnie w Europie nie ma urządzeń
rejestrujących parametry prądu stosowa-
nego przy uboju świń lub drobiu. Przepi-
sy amerykańskie (7), australijskie (8) i bry-
tyjskie (6) wymagają panelu wskazujące-
go czas aplikacji i natężenie stosowanego
prądu, również dla drobiu (9). Jest to więc
międzynarodowy standard. Wystarczające
są procedury opisane w artykułach 16 i 17.
Na tym polega monitorowanie, jeżeli jest
prowadzone rzetelnie, wymagania rozpo-
rządzenia są spełnione.
– pkt 3.B.2 – gdy drób jest oszałamia-
ny grupowo metodą zanurzenio-
wą, musi być utrzymywane napięcie
zdolne wyprodukować wystarczają-
ce natężenie zapewniające oczekiwa-
ny efekt,
– pkt 3.B.4 – wodne urządzenia do
oszałamiania muszą mieć odpowied-
nią długość i głębokość, dostosowane
do typu ubijanego ptactwa, woda nie
może się wylewać z wejścia do urzą-
dzenia, elektroda musi odpowiadać
jego długości; wymóg ten jest powtó-
rzony w pkt 5.5 i 5.7 w załączniku II
do omawianego rozporządzenia,
– sekcja II (pominięta w tłumaczeniu)
pkt 4.2 dotyczy komór do gazowe-
go oszałamiania; ich konstrukcja ma
zapobiegać obrażeniom, uciskom na
klatkę piersiową i pozwalać na utrzy-
mywanie pozycji stojącej do czasu
utraty przytomności,
– sekcja II pkt 4.3: komora musi być
wyposażona w  urządzenie do po-
miaru koncentracji gazu w miejscu
maksymalnej ekspozycji oraz dające
wyraźny optyczny i akustyczny sy-
gnał, kiedy koncentracja dwutlenku
węgla spadnie poniżej wymaganego
poziomu.
Komentarz:
wymaganie to zostało
utrzymane prawdopodobnie przez prze-
oczenie. Prawidłowo natomiast wyrażo-
ne jest w pkt. 6.2 załącznika II do omawia-
nego rozporządzenia, dotyczące rejestracji
stężenia gazu i czasu ekspozycji. Podobnie
brzmi przepis amerykański (7) – „koncen-
tracja gazu i czas ekspozycji powinny być
graicznie rejestrowane każdego dnia ope-
racji” – i brytyjski (10).
Uwaga:
art. 28 stanowi także, że ode-
słania do uchylonej dyrektywy (93/119)
należy odczytywać jako odesłania do tego
rozporządzenia.
9. Istotna jest treść art. 29 ust. 2, zezwala-
jąca na wydawanie świadectw kwalii-
kacji do 8 grudnia 2015 r. przy zastoso-
waniu procedury uproszczonej w przy-
padku osób, których odpowiednie
doświadczenie zawodowe wynosi nie
mniej niż 3 lata.
10. Załącznik I rozdział I – wykaz metod
oszałamiania lub uśmiercania. Treść
jest jasna, wymaga jedynie uzupełnie-
nia w  kolumnie „najważniejsze para-
metry”, w zakresie czasu między oszo-
łomieniem a  kłuciem. Zasadą jest, że
u zwierząt, które zostały oszołomione,
wykrwawianie należy podjąć tak szyb-
ko, jak to możliwe, w sposób powodu-
jący nagłe, obite i całkowite wykrwa-
wienie. W każdym przypadku wykrwa-
wienie musi być wykonane nim zwierzę
odzyska przytomność. Z  tego wzglę-
du, zgodnie z art. 4, drugi akapit roz-
porządzenia, czas od oszołomienia do
kłucia w celu wykrwawienia (stunning
to sticking intervals), z zastosowaniem
metod, po których zwierzęta odzysku-
ją przytomność (reversibly stunned
animals) wynosi nie mniej niż: świnie,
owce, kozy, jagnięta – 15 s., cielęta –
10 s, bydło dorosłe (urządzeniem bol-
cowym niepenetrującym) – 30 s. (8,11).
Podobne wymagania stawia się dla dro-
biu, kiedy wykrwawianie powinno być
podjęte w czasie nie dłuższym niż 10 do
15 s po ekspozycji na prąd elektrycz-
ny (9); świnie po ekspozycji na gaz do
30  s (11). Warunkiem oczywiście jest
uzyskanie pożądanego efektu oszoło-
mienia. Kontrolowanie jego skutecz-
ności wymaga oddzielnego opracowa-
nia ze względu na różnorodność me-
tod oraz gatunków zwierząt rzeźnych.
Z tego powodu nie można się zgodzić
z treścią § 10.1 rozporządzenia (3), uza-
leżniającego czas rozpoczęcia wykrwa-
wiania od tego, czy zwierzę znajduje się
w pozycji leżącej czy wiszącej, co ma
wpływ jedynie na efekt wykrwawiania
(2). Określony dla bydła i nieparzysto-
kopytnych czas 60 s jest zbyt długi.
11.Załącznik I  rozdział II – wymogi do-
tyczące określonych metod. Wbrew
stwierdzeniu, że urządzenia bolcowe
niepenetrujące mogą być stosowane
u przeżuwaczy o ciężarze mniejszym niż
10 kg, przepisy brytyjskie (10,11) i ame-
rykańskie (7) różnią się od siebie, ponie-
waż pierwsze zalecają je dla dorosłego
bydła, podczas gdy drugie pozwalają na
stosowanie tej metody u prosiąt, jagniąt
i cieląt. Ubijane cielęta ważą z pewno-
ścią więcej niż 10 kg. Według wymagań
amerykańskich (7) buhaje, barany i knu-
ry powinny być oszałamiane urządze-
niem bolcowym penetrującym, co wy-
daje się rozwiązaniem logicznym i racjo-
nalnym. Nie ma przesłanek do zakazu
stosowania tej pierwszej metody u by-
dła o ciężarze do 100 kg.
12. Załącznik II – rozplanowanie, budo-
wa i wyposażenie rzeźni. Na higienę
procesu ubojowego oraz dobrostan
Życie Weterynaryjne • 2011 • 86(5)
355
Prace poglądowe
zwierząt mają wpływ dwa czynniki:
konstrukcja, urządzenia i  stosowa-
ny sprzęt w  rzeźni oraz kwaliikacje
(etyczne, zawodowe) personelu. Na
uwagę zasługuje treść pkt. 2.4, który
wymaga, aby ściany kojców były lite.
Jest to istotne, ponieważ w  ten spo-
sób zapewnia się zwierzętom ochro-
nę przed przeciągami, a poza tym dają
one poczucie większego bezpieczeń-
stwa. Wymogu tego nie ma w rozpo-
rządzeniu 853/2004, co stwarza wra-
żenie, że oba rozporządzenia tworzo-
ne były w dwóch różnych instytucjach.
13. Wydaje się, że zamiast terminu „krę-
powanie” bardziej odpowiednim był-
by termin „unieruchamianie”.
14. W  pkt. 4.2 wymaga się „podawania
prądu o stałym natężeniu”. Jest to błąd
w tłumaczeniu, ponieważ wymaga się
dostawy prądu o stałym napięciu; do-
wodzą tego tabele 1 i 2 w rozdziale II
załącznika I. Nieznany jest powód, dla-
czego w tabeli 1 pominięto króliki. Nie
zawsze stosuje się metodę określoną
w zał. I, rozdz. I, tabela 1, poz. 6, lecz
w większości przypadków elektronar-
kozę. We Francji i Belgii, gdzie ubojo-
wi poddaje się dużo królików, ta dru-
ga metoda jest bardziej preferowa-
na. Podobnie jest w Polsce. Ponadto,
w załączniku I rozdz. II pkt 3, napisa-
no, że: 1) metoda „uderzenie w głowę”
nie może być stosowana jako metoda
rutynowa, 2) nie może być stosowa-
na w rzeźniach (chyba że jako rezer-
wowa).
W praktyce urządzenia bolcowe nie-
penetrujące (non penetrative capti-
ve bolt) to nic innego, jak uderzenie
w głowę (percussive blow to the head).
Różnica polega jedynie na sile ładunku
wybuchowego oraz średnicy i kształ-
tu bolca uderzającego w  „zewnętrz-
ną powierzchnię głowy ponad mó-
zgiem zwierzęcia” – „lattened circu-
lar head against the external surface
of the animmal’s head over the bra-
in”(6-§ 313.(a)(3)).
15. O pętaniu ptaków napisano wyżej; cho-
dzi o przenośnik strzemion, operujący
w streie zawieszania i części „brudnej”
rzeźni (oszałamianie, wykrwawianie,
oparzanie, skubanie i mycie tuszek).
Wymagać należy, aby strzemiona były
stale zwilżane przed wprowadzeniem
ptaków do urządzenia oszałamiające-
go. Ułatwia to przepływ prądu, szcze-
gólnie u ptaków ze zrogowaciałym na-
skórkiem (gęsi, indyki).
16. Treść pkt 5.8 budzi pytanie, o jaki cho-
dzi system pozwalający na utrzymanie
kontaktu z  klatką piersiową ptaków
w celu ich uspokojenia. Próby konsul-
tacji z kompetentnymi projektantami
i lekarzami weterynarii zatrudnionymi
w Komisji wywołały zaskoczenie i zdzi-
wienie; rozwiązanie takie nie jest zna-
ne. Jego realizacja może spowodować:
– problemy techniczne wynikające ze
sposobu instalowania tego systemu
na przenośniku strzemion i usuwa-
nia go przed wejściem do urządze-
nia oszałamiającego, przy przecięt-
nej prędkości przesuwu dla średnie-
go uboju, np. 6000 kurczaków / 1 h,
– problem z uproszczonym badaniem
przedubojowym w rzeźni, określo-
nym w załączniku I, sekcja IV, roz-
dział V, pkt 4 (b) rozporządzenia
854/2004.
Konkluzja:
wymóg jest bez sensu.
17. Określony w pkt 5.2 czas zawieszania
ptaków przed oszołomieniem jest zbyt
krótki. Proponowany w  brytyjskich
przepisach (9) czas zawieszenia przed
oszołomieniem dla indyków wynosi
6 min., a dla innych gatunków ptaków
3 minuty jest racjonalny, ponieważ są
one uspokojone i jest znacznie mniej
urazów, gdy rozluźnione ptaki wpro-
wadzane są do kąpieli wodnej.
18. Załącznik III – zasady operacyjne do-
tyczące rzeźni.
a) ocena dobrostanu każdej dosta-
wy zwierząt do rzeźni, określona
w  pkt  1.1 tego załącznika jest bar-
dzo słuszna; powinna być także do-
kumentowana; taką była instrukcja
głównego lekarza weterynarii (12)
odnosząca się do przesyłek drobiu,
b)wymóg określony w pkt 1.9 jest słusz-
ny; napięcie w „elektrycznych poga-
niaczach” nie powinno przekraczać
50V (7); często są one stosowane nie-
potrzebnie i bezmyślnie.
c) wymóg pkt. 3.2 dotyczący wykrwa-
wiania jest uproszczony; nie zawsze
przecina się tętnice szyjne (1,10).
Komentarz:
zdaniem autora treść tego
załącznika powinna być uzupełniona:
– zakazem przemieszczania przez maga-
zyn żywca krwi i innych odpadów po-
chodzenia zwierzęcego,
– wymogiem usytuowania boksów do
oszałamiania koni i bydła w  taki spo-
sób, aby zwierzęta do niego wprowa-
dzane nie mogły widzieć zwierząt pod-
wieszanych lub wykrwawianych,
– określeniem warunków w  streie za-
wieszania ptaków na strzemionach (za-
ciemnienie, wentylacja, eliminacja ha-
łasu itp.).
19. Załącznik IV – zasób wiedzy wymaga-
ny do egzaminu kwaliikacyjnego jest
obszerny, lecz niezbędny.
konieczność właściwego traktowania zwie-
rząt, kwaliikacji pracowników zatrudnio-
nych przy uboju oraz nadzorujących ich
pracę. Podmioty gospodarcze zajmujące
się produkcją urządzeń i sprzętu obowią-
zane są do przedstawiania instrukcji ich
użytkowania, metod monitorowania sku-
teczności ich działania oraz zalecenia do-
tyczące konserwacji lub kalibracji sprzętu
do oszałamiania. Odpowiedzialność pod-
miotów gospodarczych jest wielokrotnie
podkreślana. Dla zapewnienia ciągłego
postępu w  ochronie zwierząt przed zło-
żonymi negatywnymi zjawiskami, z  jaki-
mi spotykają się w  rzeźniach, niezbędne
jest wsparcie naukowe. Bardzo istotne zna-
czenie mają konsultacje i uzyskiwanie rze-
czowych, wyważonych opinii od organiza-
cji pozarządowych, statutowo zajmujących
się szeroko rozumianą ochroną zwierząt.
Odpowiedzialność Inspekcji Weterynaryj-
nej jest oczywista. Termin wejścia w życie
postanowień omawianego rozporządzenia
nie jest tak bardzo odległy. Czasu zosta-
ło niewiele, a pracy trzeba wykonać dużo.
Program szkoleń i ich koordynacja doty-
czą nie tylko podmiotów gospodarczych
wymienionych w  tym rozporządzeniu,
lecz także organów nadzoru weterynaryj-
nego. Opracowanie zasad dobrej praktyki
wymaga czasu, lecz mniej niż na ich wdro-
żenie oraz uczynienie właściwymi i ruty-
nowymi działaniami.
Piśmiennictwo
1. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1099/2009 z  dnia
24 września 2009 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas
ich uśmiercania. Dz. Urz. UE L 303 z 18.11.2009, s. 1.
2. Prost E.:
Higiena mięsa
. PWRiL, Warszawa 1985.
3. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
9 września 2004r w sprawie kwaliikacji osób uprawnio-
nych do zawodowego uboju oraz warunków i metod ubo-
ju i uśmiercania zwierząt (DzU nr 205 poz. 2102).
4. Regulation (EC) No 853/2004 of the Europe-
an Parliament and of the Council of 29 April 2004 lay-
ing down speciic hygiene rules for food of animal origin
(O.J No 226).
5. Council Directive 93/119 of 22 December 1993
on the protection of animals at the time of slaughter or
killing (O.J No 340).
6.
Electrical stunning of sheep, goats and pigs. Guidance no-
tes No 1.
Humane Slaughter Association, London 1992.
7.
Code of Federal Regulations.
US Government Printing
Oice, Washington 2002.
8.
Operational Guidelines for the Welfare of Animals at Abat-
toirs and Slaughterhouses.
Australian Quarantine and In-
spection Service,. Canberra 1995.
9.
he Welfare of Poultry at Slaughter
. Ministry of Agricul-
ture, Fisheries and Food, London 1991.
10.
Welfare of Red Meat Animals at Slaughter.
Ministry of
Agriculture, Fisheries and Food. London 1993.
11.
Red Meat Manual – Hygiene, operation, OVS duties, and
Welfare at slaughter.
Ministry of Agriculture, Fisheries
and Food, London1995.
12. Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii przesłana pi-
smem GIW hig UE. 501dr/1/01 z 4 stycznia 2001.
Podsumowanie
Omawiane rozporządzenie stawia szereg
różnorodnych wymagań, które muszą być
spełnione ze względu tak oczywistych, jak
Dr Jan Szymborski, Jeziorowa 67W/7, 03-991 Warszawa
356
Życie Weterynaryjne • 2011 • 86(5)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]