ustawa ochrona zdrowia psychicznego, Psychiatria UMP [ Pobierz całość w formacie PDF ]
©Kancelaria Sejmu
s. 1/1
USTAWA
z dnia 19 sierpnia 1994 r.
o ochronie zdrowia psychicznego
Opracowano na pod-
stawie: Dz.U. z 1994
r. Nr 111, poz. 535, z
1997 r. Nr 88, poz.
554, Nr 113, poz. 731,
z 1998 r. Nr 106, poz.
668, z 1999 r. Nr 11,
poz. 95, z 2000 r. Nr
120, poz. 1268, z 2005
r. Nr 141, poz. 1183,
Nr 167, poz. 1398, Nr
175, poz. 1462.
Uznając, że zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym
człowieka, a ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi należy do obowiąz-
ków państwa, stanowi się co, następuje:
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
1. Ochronę zdrowia psychicznego zapewniają organy administracji rządowej i sa-
morządowej oraz instytucje do tego powołane.
2. W działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego mogą uczestniczyć sto-
warzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, samorządy zawodowe, ko-
ścioły i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich ro-
dzin, a także inne osoby fizyczne i prawne.
Art. 2.
Ochrona zdrowia psychicznego polega w szczególności na:
1) promocji zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym,
2) zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i po-
wszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy
niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym,
3) kształtowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi właściwych postaw
społecznych, a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości, a także prze-
ciwdziałaniu ich dyskryminacji.
Art. 3.
Ilekroć przepisy niniejszej ustawy stanowią o:
1) osobie z zaburzeniami psychicznymi, odnosi się to do osoby:
a) chorej psychicznie (wykazującej zaburzenia psychotyczne),
b) upośledzonej umysłowo,
2005-10-13
©Kancelaria Sejmu
s. 2/2
c) wykazującej inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze
stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a
osoba ta wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i
opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym,
2) szpitalu psychiatrycznym, odnosi się to również do:
a) oddziału psychiatrycznego w szpitalu ogólnym,
b) kliniki psychiatrycznej,
c) sanatorium dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
d) innego zakładu opieki zdrowotnej, sprawującego całodobową opiekę
psychiatryczną lub odwykową,
niezależnie od podmiotu, który je tworzy i utrzymuje,
3) domu pomocy społecznej lub środowiskowym domu samopomocy, odnosi się
to również do wszelkich form pomocy instytucjonalnej dla osób, o których
mowa w pkt 1,
4) zgodzie, oznacza to swobodnie wyrażoną zgodę osoby z zaburzeniami psy-
chicznymi - która niezależnie od stanu jej zdrowia psychicznego - jest rze-
czywiście zdolna do zrozumienia przekazywanej w dostępny sposób informa-
cji o celu przyjęcia do szpitala psychiatrycznego, jej stanie zdrowia, propo-
nowanych czynnościach diagnostycznych i leczniczych oraz o dających się
przewidzieć skutkach tych działań lub ich zaniechania.
Art. 4.
1. Działania zapobiegawcze w zakresie ochrony zdrowia psychicznego są podej-
mowane przede wszystkim wobec dzieci, młodzieży, osób starszych i wobec
osób znajdujących się w sytuacjach stwarzających zagrożenie dla ich zdrowia
psychicznego.
2. Działania, o których mowa w ust. 1, obejmują w szczególności:
1) stosowanie zasad ochrony zdrowia psychicznego w pracy szkół, placówek
oświatowych, opiekuńczo-wychowawczych, resocjalizacyjnych oraz w jed-
nostkach wojskowych,
2) tworzenie placówek rozwijających działalność zapobiegawczą, przede
wszystkim poradnictwa psychologicznego, oraz placówek specjalistycznych,
z uwzględnieniem wczesnego rozpoznawania potrzeb dzieci z zaburzeniami
rozwoju psychoruchowego,
3) wspieranie grup samopomocy i innych inicjatyw społecznych w zakresie
ochrony zdrowia psychicznego,
4) rozwijanie działalności zapobiegawczej w zakresie ochrony zdrowia psy-
chicznego przez zakłady opieki zdrowotnej,
5) wprowadzanie zagadnień ochrony zdrowia psychicznego do programu przy-
gotowania zawodowego osób zajmujących się wychowaniem, nauczaniem,
resocjalizacją, leczeniem i opieką, zarządzaniem i organizacją pracy oraz or-
ganizacją wypoczynku,
6) podejmowanie badań naukowych służących umacnianiu zdrowia psychiczne-
go i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym,
2005-10-13
©Kancelaria Sejmu
s. 3/3
7) uwzględnianie zagadnień zdrowia psychicznego w działalności publicznych
środków masowego przekazu, a zwłaszcza w programach radiowych i telewi-
zyjnych.
3. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, sposób organizowania i pro-
wadzenia działalności w dziedzinie promocji zdrowia psychicznego i zapobie-
gania zaburzeniom psychicznym.
Art. 5.
Opieka zdrowotna nad osobami z zaburzeniami psychicznymi jest wykonywana w
ramach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, zwłaszcza psychiatrycznej
opieki zdrowotnej - w formie pomocy doraźnej, ambulatoryjnej, dziennej, szpitalnej i
środowiskowej oraz w domach pomocy społecznej.
Art. 6.
1. Samorząd województwa zgodnie z potrzebami wynikającymi w szczególności z
liczby i struktury społecznej ludności województwa tworzy i prowadzi zakłady
psychiatrycznej opieki zdrowotnej.
2. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, docelową
sieć zakładów psychiatrycznej opieki zdrowotnej, o których mowa w ust. 1,
uwzględniając w szczególności ich dostępność oraz sposób finansowania.
<3. Zadania, o których mowa w art. 18 ust. 6 pkt 2 i art. 46 ust. 2b, są zada-
niami z zakresu administracji rządowej.>
Art. 6a.
Powiat organizuje i zapewnia usługi w odpowiednim standardzie w domach pomocy
społecznej dostosowanych do szczególnych potrzeb osób z zaburzeniami psychicz-
nymi. Domy te są tworzone na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 listopada
1990 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414).
dodany ust. 3 w art. 6
wchodzi w życie z dn.
1.01.2006 r. (Dz.U. z
2005 r. Nr 175, poz.
1462)
Art. 7.
1. Dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo bez względu na stopień upo-
śledzenia organizuje się naukę i zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze, w szcze-
gólności w przedszkolach, szkołach, placówkach opiekuńczo-wychowawczych,
ośrodkach rehabilitacyjno-wychowawczych, w domach pomocy społecznej i za-
kładach opieki zdrowotnej, a także w domu rodzinnym.
2. Dla osób, o których mowa w ust. 1, organizuje się również rehabilitację leczni-
czą, zawodową i społeczną. Rehabilitacja i zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze
są bezpłatne.
Opieka niezbędna do prowadzenia rehabilitacji i zajęć rewalidacyj-
no-wychowawczych wchodzi w zakres tych czynności.
3. Minister Edukacji Narodowej w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki So-
cjalnej oraz Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określa, w drodze rozporzą-
dzenia, zasady organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i
młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim.
2005-10-13
©Kancelaria Sejmu
s. 4/4
4. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Pracy i Poli-
tyki Socjalnej określa, w drodze rozporządzenia, zasady organizowania i zakres
rehabilitacji leczniczej w domach pomocy społecznej.
5. Naukę, zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze i rehabilitację mogą także organi-
zować podmioty wymienione w art. 1 ust. 2.
Art. 8.
1. Jednostki organizacyjne i inne podmioty działające na podstawie ustawy o po-
mocy społecznej, zwane dalej "organami do spraw pomocy społecznej", w poro-
zumieniu z zakładami psychiatrycznej opieki zdrowotnej organizują na obszarze
swojego działania oparcie społeczne dla osób, które z powodu choroby psy-
chicznej lub upośledzenia umysłowego mają poważne trudności w życiu co-
dziennym, zwłaszcza w kształtowaniu swoich stosunków z otoczeniem, w zakre-
sie edukacji, zatrudnienia oraz w sprawach bytowych.
2. Oparcie społeczne polega w szczególności na:
1) podtrzymywaniu i rozwijaniu umiejętności niezbędnych do samodzielnego,
aktywnego życia,
2) organizowaniu w środowisku społecznym pomocy ze strony rodziny, innych
osób, grup, organizacji społecznych i instytucji,
3) udzielaniu pomocy finansowej, rzeczowej oraz innych świadczeń na zasadach
określonych w ustawie o pomocy społecznej.
Art. 9.
1. Usługi opiekuńcze powinny być dostosowane do szczególnych potrzeb osób z
zaburzeniami psychicznymi. Pomoc mieszkaniowa, jako forma usługi opiekuń-
czej, może polegać między innymi na udostępnianiu miejsca w środowiskowym
domu samopomocy.
2. Środowiskowe domy samopomocy stosownie do potrzeb są organizowane, pro-
wadzone i finansowane przez organy do spraw pomocy społecznej na zasadach
określonych w przepisach ustawy o pomocy społecznej. Środowiskowe domy
samopomocy mogą być także tworzone przez podmioty wymienione w art. 1 ust.
2.
3. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Pracy i Poli-
tyki Socjalnej określa, w drodze rozporządzenia, rodzaj i zakres psychiatrycz-
nych świadczeń zdrowotnych, udzielanych w domach pomocy społecznej i w
środowiskowych domach samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi.
4. Zadania, o których mowa w ust. 1 i 2, są realizowane jako zadania zlecone gmi-
nom przez administrację rządową w ramach pomocy społecznej.
Art. 10.
1. Za świadczenia zdrowotne w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej udzie-
lane osobie, o której mowa w art. 3 pkt 1 lit. a) i b), przez świadczeniodawcę,
który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, o której mowa
w art. 132 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdro-
wotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. Nr 210, poz. 2135 oraz z
2005-10-13
©Kancelaria Sejmu
s. 5/5
2005 r. Nr 94, poz. 788, Nr 132, poz. 1110 i Nr 138, poz. 1154), zwanej dalej
„ustawą o świadczeniach”, nie pobiera się od tej osoby opłat.
2. Osobom, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. a) i b), przebywającym w szpitalu
psychiatrycznym przysługują ponadto produkty lecznicze, wyroby medyczne i
środki pomocnicze, za które nie pobiera się od tych osób opłat.
3. Osobom, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. a) i b), przysługują także produkty
lecznicze i wyroby medyczne na zasadach określonych w art. 37 ustawy o
świadczeniach.
Rozdział 2
Badanie, leczenie, rehabilitacja oraz opieka i pomoc
<
Art. 10a.
1. Osoba korzystająca ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez szpital
psychiatryczny ma prawo do pomocy w ochronie swoich praw.
2. Prawo do pomocy w ochronie praw osoby, o której mowa w ust. 1, przysłu-
guje również jej przedstawicielowi ustawowemu, opiekunowi prawnemu
lub faktycznemu.
3. Świadczeniodawca informuje osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, o zakresie
działania i sposobie kontaktu z Rzecznikiem Praw Pacjenta Szpitala Psy-
chiatrycznego, o którym mowa w art. 10b ust. 1.
4. Osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, mają prawo w szczególności do:
1) przekazania ustnych i pisemnych skarg dotyczących naruszenia praw
osoby, o której mowa w ust. 1,
2) spotkania z Rzecznikiem Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, w
warunkach zapewniających swobodę wypowiedzi, nie później niż w ter-
minie 7 dni od dnia zgłoszenia takiej potrzeby,
3) uzyskania informacji o rozstrzygnięciu zgłoszonej sprawy.
dodane art. 10a-10d
wchodzą w życie z
dn. 1.01.2006 r.
(Dz.U. 2005 r. Nr
141, poz. 1183)
Art. 10b.
1. Ochrona praw osób, o których mowa w art. 10a ust. 1, należy do zadań
Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego.
2. Do zadań Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego należy w
szczególności:
1)
pomoc w dochodzeniu praw w sprawach związanych z przyjęciem, lecze-
niem, warunkami pobytu i wypisaniem ze szpitala psychiatrycznego,
2)
wyjaśnianie lub pomoc w wyjaśnianiu ustnych i pisemnych skarg tych
osób,
3)
współpraca z rodziną, przedstawicielem ustawowym, opiekunem praw-
nym lub faktycznym tych osób,
4) inicjowanie i prowadzenie działalności edukacyjno-informacyjnej w za-
kresie praw osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych udzielanych
przez szpital psychiatryczny.
3. W zakresie zadań, o których mowa w ust. 1 i 2, Rzecznik Praw Pacjenta
Szpitala Psychiatrycznego współpracuje z:
2005-10-13
[ Pobierz całość w formacie PDF ]