ustawa o ochronie zdrowia psychicznego, Studia Pedagogika Specjalna mgr, Aspekty prawne w pedagogice specjalnej [ Pobierz całość w formacie PDF ]
Data generacji: 2009-5-25 15:32
ID aktu: 24450
brzmienie od 2009-06-05
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego
z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz.U. Nr 111, poz. 535)
UznajĢc, Ňe zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka, a ochrona praw osób
z zaburzeniami psychicznymi naleŇy do obowiĢzków paıstwa, stanowi siħ, co nastħpuje:
Rozdział 1. Przepisy ogólne
Art. 1. [Podmioty zapewniaj
Ģ
ce ochron
ħ
zdrowia psychicznego]
1. Ochronħ zdrowia psychicznego
zapewniajĢ organy administracji rzĢdowej i samorzĢdowej oraz instytucje do tego powołane.
2. W działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego mogĢ uczestniczyę stowarzyszenia i inne
organizacje społeczne, fundacje, samorzĢdy zawodowe, koĻcioły i inne zwiĢzki wyznaniowe oraz grupy
samopomocy pacjentów i ich rodzin, a takŇe inne osoby fizyczne i prawne.
Art. 2. [Zakres przedmiotowy ochrony zdrowia]
1
1. Ochrona zdrowia psychicznego obejmuje
realizacjħ zadaı dotyczĢcych w szczególnoĻci:
1)
promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym,
2)
zapewnienia osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostħpnej
opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbħdnych do Ňycia w Ļrodowisku
rodzinnym i społecznym,
3)
kształtowania wobec osób z zaburzeniami psychicznymi właĻciwych postaw społecznych, a
zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, ŇyczliwoĻci, a takŇe przeciwdziałania ich dyskryminacji.
2. Zadania, o których mowa w ust. 1, sĢ realizowane przez działania okreĻlone w Narodowym Programie
Ochrony Zdrowia Psychicznego.
3. Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego okreĻla w szczególnoĻci:
1)
okres jego obowiĢzywania,
2)
diagnozħ sytuacji i zagroŇeı dla zdrowia psychicznego, w tym zróŇnicowaı regionalnych,
3)
cele główne i cele szczegółowe,
4)
podmioty biorĢce udział w jego realizacji,
5)
sposób realizacji zadaı,
6)
niezbħdne działania legislacyjne, w szczególnoĻci majĢce na celu zapewnienie przestrzegania
praw osób z zaburzeniami psychicznymi.
4. Prowadzenie działaı okreĻlonych w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego naleŇy do:
1)
zadaı własnych samorzĢdów województw, powiatów i gmin,
1
Art. 2 w brzmieniu ustawy z dnia 23.07.2008 r. (Dz.U. Nr 180, poz. 1108), która wchodzi w Ňycie 1.01.2009 r.
2)
zadaı Narodowego Funduszu Zdrowia oraz ministrów właĻciwych ze wzglħdu na charakter
działaı okreĻlonych w programie.
5. Wskazane w ust. 4 pkt 1 działania polegajĢ w szczególnoĻci na:
1)
promowaniu zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym,
2)
zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej, zintegrowanej i dostħpnej
opieki zdrowotnej oraz innych form pomocy niezbħdnych do Ňycia w Ļrodowisku społecznym,
rodzinnym i zawodowym.
6. Rada Ministrów okreĻla, w drodze rozporzĢdzenia, Narodowy Program Ochrony Zdrowia
Psychicznego, uwzglħdniajĢc zagadnienia, o których mowa w ust. 3, oraz biorĢc pod uwagħ koniecznoĻę
ochrony praw osób z zaburzeniami psychicznymi.
7. Minister właĻciwy do spraw zdrowia przedkłada Radzie Ministrów, w terminie do dnia 30 wrzeĻnia
kaŇdego roku, informacjħ o realizacji działaı wynikajĢcych z Narodowego Programu Ochrony Zdrowia
Psychicznego w roku poprzednim.
8. Rada Ministrów składa corocznie Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej, w terminie do dnia 31
paŅdziernika, informacjħ o realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w roku
poprzednim.
Art. 3. [Obja
Ļ
nienie poj
ħę
]
Ilekroę przepisy niniejszej ustawy stanowiĢ o:
1)
osobie z zaburzeniami psychicznymi, odnosi siħ to do osoby:
a)
chorej psychicznie (wykazujĢcej zaburzenia psychotyczne),
b)
upoĻledzonej umysłowo,
c)
wykazujĢcej inne zakłócenia czynnoĻci psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy
medycznej zaliczane sĢ do zaburzeı psychicznych, a osoba ta wymaga Ļwiadczeı
zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbħdnych do Ňycia w Ļrodowisku
rodzinnym lub społecznym,
2)
szpitalu psychiatrycznym, odnosi siħ to równieŇ do:
a)
oddziału psychiatrycznego w szpitalu ogólnym,
b)
kliniki psychiatrycznej,
c)
sanatorium dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
d)
innego zakładu opieki zdrowotnej, sprawujĢcego całodobowĢ opiekħ psychiatrycznĢ lub
odwykowĢ, niezaleŇnie od podmiotu, który je tworzy i utrzymuje,
3)
domu pomocy społecznej lub Ļrodowiskowym domu samopomocy, odnosi siħ to równieŇ do
wszelkich form pomocy instytucjonalnej dla osób, o których mowa w pkt 1,
4)
zgodzie, oznacza to swobodnie wyraŇonĢ zgodħ osoby z zaburzeniami psychicznymi, która -
niezaleŇnie od stanu jej zdrowia psychicznego - jest rzeczywiĻcie zdolna do zrozumienia
przekazywanej w dostħpny sposób informacji o celu przyjħcia do szpitala psychiatrycznego, jej
stanie zdrowia, proponowanych czynnoĻciach diagnostycznych i leczniczych oraz o dajĢcych siħ
przewidzieę skutkach tych działaı lub ich zaniechania.
Art. 4. [Działania zapobiegawcze]
1. Działania zapobiegawcze w zakresie ochrony zdrowia
psychicznego sĢ podejmowane przede wszystkim wobec dzieci, młodzieŇy, osób starszych i wobec osób
znajdujĢcych siħ w sytuacjach stwarzajĢcych zagroŇenie dla ich zdrowia psychicznego.
2. Działania, o których mowa w ust. 1, obejmujĢ w szczególnoĻci:
1)
stosowanie zasad ochrony zdrowia psychicznego w pracy szkół, placówek oĻwiatowych,
opiekuıczo-wychowawczych, resocjalizacyjnych oraz w jednostkach wojskowych,
2)
tworzenie placówek rozwijajĢcych działalnoĻę zapobiegawczĢ, przede wszystkim poradnictwa
psychologicznego, oraz placówek specjalistycznych, z uwzglħdnieniem wczesnego
rozpoznawania potrzeb dzieci z zaburzeniami rozwoju psychoruchowego,
3)
wspieranie grup samopomocy i innych inicjatyw społecznych w zakresie ochrony zdrowia
psychicznego,
4)
rozwijanie działalnoĻci zapobiegawczej w zakresie ochrony zdrowia psychicznego przez zakłady
opieki zdrowotnej,
5)
wprowadzanie zagadnieı ochrony zdrowia psychicznego do programu przygotowania
zawodowego osób zajmujĢcych siħ wychowaniem, nauczaniem, resocjalizacjĢ, leczeniem i
opiekĢ, zarzĢdzaniem i organizacjĢ pracy oraz organizacjĢ wypoczynku,
6)
podejmowanie badaı naukowych słuŇĢcych umacnianiu zdrowia psychicznego i zapobieganiu
zaburzeniom psychicznym,
7)
uwzglħdnianie zagadnieı zdrowia psychicznego w działalnoĻci publicznych Ļrodków masowego
przekazu, a zwłaszcza w programach radiowych i telewizyjnych.
3. Rada Ministrów okreĻla, w drodze rozporzĢdzenia, sposób organizowania i prowadzenia działalnoĻci
w dziedzinie promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym.
Art. 5. [Formy opieki]
Opieka zdrowotna nad osobami z zaburzeniami psychicznymi jest wykonywana
w ramach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, zwłaszcza psychiatrycznej opieki zdrowotnej -
w formie pomocy doraŅnej, ambulatoryjnej, dziennej, szpitalnej i Ļrodowiskowej oraz w domach pomocy
społecznej.
Art. 6. [Zakłady prowadzone przez samorz
Ģ
d]
2
1. SamorzĢd województwa zgodnie z potrzebami
wynikajĢcymi w szczególnoĻci z liczby i struktury społecznej ludnoĻci województwa tworzy i prowadzi
zakłady psychiatrycznej opieki zdrowotnej.
2. Minister właĻciwy do spraw zdrowia okreĻli, w drodze rozporzĢdzenia, docelowĢ sieę zakładów
psychiatrycznej opieki zdrowotnej, o których mowa w ust. 1, uwzglħdniajĢc w szczególnoĻci ich
dostħpnoĻę oraz sposób finansowania.
3.
3
Zadania, o których mowa w art. 18 ust. 6 pkt 2 i art. 46 ust. 2b, sĢ zadaniami z zakresu administracji
rzĢdowej.
Art. 6a. [Domy organizowane przez powiat]
4
Powiat organizuje i zapewnia usługi w odpowiednim
standardzie w domach pomocy społecznej dostosowanych do szczególnych potrzeb osób z zaburzeniami
psychicznymi. Domy te sĢ tworzone na zasadach okreĻlonych w ustawie z dnia 29 listopada 1990 r. o
pomocy społecznej (Dz.U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414)
Art. 7. [Zaj
ħ
cia dla dzieci upo
Ļ
ledzonych]
1. Dla dzieci i młodzieŇy upoĻledzonych umysłowo bez
wzglħdu na stopieı upoĻledzenia organizuje siħ naukħ i zajħcia rewalidacyjno-wychowawcze, w
2
Art. 6 w brzmieniu ustawy z dnia 22.12.2000 r. (Dz.U. Nr 120, poz. 1268), która wchodzi w Ňycie 30.03.2001 r.
3
Art. 6 ust. 3 dodany ustawĢ z dnia 29.07.2005 r. (Dz.U. Nr 175, poz. 1462), która wchodzi w Ňycie 1.01.2006 r.
4
Art. 6a dodany ustawĢ z dnia 24.07.1998 r. (Dz.U. Nr 106, poz. 668), która wchodzi w Ňycie 1.01.1999 r.
szczególnoĻci w przedszkolach, szkołach, placówkach opiekuıczo-wychowawczych, oĻrodkach
rehabilitacyjno-wychowawczych, w domach pomocy społecznej i zakładach opieki zdrowotnej, a takŇe w
domu rodzinnym.
2. Dla osób, o których mowa w ust. 1, organizuje siħ równieŇ rehabilitacjħ leczniczĢ, zawodowĢ i
społecznĢ. Rehabilitacja i zajħcia rewalidacyjno-wychowawcze sĢ bezpłatne. Opieka niezbħdna do
prowadzenia rehabilitacji i zajħę rewalidacyjno-wychowawczych wchodzi w zakres tych czynnoĻci.
3. Minister Edukacji Narodowej w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej oraz Ministrem
Zdrowia i Opieki Społecznej okreĻla, w drodze rozporzĢdzenia, zasady organizowania zajħę
rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieŇy upoĻledzonych umysłowo w stopniu głħbokim.
4. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej okreĻla, w
drodze rozporzĢdzenia, zasady organizowania i zakres rehabilitacji leczniczej w domach pomocy
społecznej.
5. Naukħ, zajħcia rewalidacyjno-wychowawcze i rehabilitacjħ mogĢ takŇe organizowaę podmioty
wymienione w art. 1 ust. 2.
Art. 8. [Oparcie społeczne]
1.
5
Jednostki organizacyjne i inne podmioty działajĢce na podstawie
ustawy o pomocy społecznej, zwane dalej "organami do spraw pomocy społecznej", w porozumieniu z
zakładami psychiatrycznej opieki zdrowotnej organizujĢ na obszarze swojego działania oparcie społeczne
dla osób, które z powodu choroby psychicznej lub upoĻledzenia umysłowego majĢ powaŇne trudnoĻci w
Ňyciu codziennym, zwłaszcza w kształtowaniu swoich stosunków z otoczeniem, w zakresie edukacji,
zatrudnienia oraz w sprawach bytowych.
2.
6
Oparcie społeczne polega w szczególnoĻci na:
1)
podtrzymywaniu i rozwijaniu umiejħtnoĻci niezbħdnych do samodzielnego, aktywnego Ňycia,
2)
organizowaniu w Ļrodowisku społecznym pomocy ze strony rodziny, innych osób, grup,
organizacji społecznych i instytucji,
3)
udzielaniu pomocy finansowej, rzeczowej oraz innych Ļwiadczeı na zasadach okreĻlonych w
ustawie o pomocy społecznej.
Art. 9. [Formy usług opieku
ı
czych]
1. Usługi opiekuıcze powinny byę dostosowane do szczególnych
potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi. Pomoc mieszkaniowa, jako forma usługi opiekuıczej, moŇe
polegaę miħdzy innymi na udostħpnianiu miejsca w Ļrodowiskowym domu samopomocy.
2. ĺrodowiskowe domy samopomocy stosownie do potrzeb sĢ organizowane, prowadzone i finansowane
przez organy do spraw pomocy społecznej na zasadach okreĻlonych w przepisach ustawy o pomocy
społecznej. ĺrodowiskowe domy samopomocy mogĢ byę takŇe tworzone przez podmioty wymienione w
art. 1 ust. 2.
3. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej okreĻla, w
drodze rozporzĢdzenia, rodzaj i zakres psychiatrycznych Ļwiadczeı zdrowotnych, udzielanych w domach
pomocy społecznej i w Ļrodowiskowych domach samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi.
4. Zadania, o których mowa w ust. 1 i 2, sĢ realizowane jako zadania zlecone gminom przez
administracjħ rzĢdowĢ w ramach pomocy społecznej.
Art. 10. [Opłaty]
7
1. Za Ļwiadczenia zdrowotne w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej udzielane
osobie, o której mowa w art. 3 pkt 1 lit. a) i b), przez Ļwiadczeniodawcħ, który zawarł umowħ o udzielanie
Ļwiadczeı opieki zdrowotnej, o której mowa w art. 132 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o
Ļwiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze Ļrodków publicznych (Dz.U. Nr 210, poz. 2135 oraz z
2005 r. Nr 94, poz. 788, Nr 132, poz. 1110 i Nr 138, poz. 1154), zwanej dalej "ustawĢ o Ļwiadczeniach",
nie pobiera siħ od tej osoby opłat.
5
Art. 8 ust. 1 zmieniony ustawĢ z dnia 31.07.1997 r. (Dz.U. Nr 113, poz. 731), która wchodzi w Ňycie 26.10.1997 r.
6
Art. 8 ust. 2 zmieniony ustawĢ z dnia 31.07.1997 r. (Dz.U. Nr 113, poz. 731), która wchodzi w Ňycie 26.10.1997 r.
7
Art. 10 w brzmieniu ustawy z dnia 1.07.2005 r. (Dz.U. Nr 141, poz. 1183), która wchodzi w Ňycie 13.08.2005 r.
2. Osobom, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. a) i b), przebywajĢcym w szpitalu psychiatrycznym
przysługujĢ ponadto produkty lecznicze, wyroby medyczne i Ļrodki pomocnicze, za które nie pobiera siħ
od tych osób opłat.
3. Osobom, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. a) i b), przysługujĢ takŇe produkty lecznicze i wyroby
medyczne na zasadach okreĻlonych w art. 37 ustawy o Ļwiadczeniach.
Rozdział 2. Badanie, leczenie, rehabilitacja oraz opieka i pomoc
Art. 10a. [Prawo do ochrony praw pacjenta]
8
1. Osoba korzystajĢca ze Ļwiadczeı zdrowotnych
udzielanych przez szpital psychiatryczny ma prawo do pomocy w ochronie swoich praw.
2. Prawo do pomocy w ochronie praw osoby, o której mowa w ust. 1, przysługuje równieŇ jej
przedstawicielowi ustawowemu, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu.
3. ĺwiadczeniodawca informuje osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, o zakresie działania i sposobie
kontaktu z Rzecznikiem Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, o którym mowa w art. 10b ust. 1.
4. Osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, majĢ prawo w szczególnoĻci do:
1)
przekazania ustnych i pisemnych skarg dotyczĢcych naruszenia praw osoby, o której mowa w
ust. 1,
2)
spotkania z Rzecznikiem Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, w warunkach
zapewniajĢcych swobodħ wypowiedzi, nie póŅniej niŇ w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia takiej
potrzeby,
3)
uzyskania informacji o rozstrzygniħciu zgłoszonej sprawy.
Art. 10b. [Rzecznik Praw Pacjenta]
9
1. Ochrona praw osób, o których mowa w art. 10a ust. 1, naleŇy
do zadaı Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego.
2. Do zadaı Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego naleŇy w szczególnoĻci:
1)
pomoc w dochodzeniu praw w sprawach zwiĢzanych z przyjħciem, leczeniem, warunkami
pobytu i wypisaniem ze szpitala psychiatrycznego,
2)
wyjaĻnianie lub pomoc w wyjaĻnianiu ustnych i pisemnych skarg tych osób,
3)
współpraca z rodzinĢ, przedstawicielem ustawowym, opiekunem prawnym lub faktycznym tych
osób,
4)
inicjowanie i prowadzenie działalnoĻci edukacyjno-informacyjnej w zakresie praw osób
korzystajĢcych ze Ļwiadczeı zdrowotnych udzielanych przez szpital psychiatryczny.
3. W zakresie zadaı, o których mowa w ust. 1 i 2, Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego
współpracuje z:
1)
Rzecznikiem Praw Obywatelskich,
2)
Rzecznikiem Praw Dziecka,
3)
konsultantem krajowym i konsultantami wojewódzkimi w dziedzinie psychiatrii.
4. Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego w celu realizacji zadaı, o których mowa w ust. 1 i 2,
ma prawo:
8
Art. 10a dodany ustawĢ z dnia 1.07.2005 r. (Dz.U. Nr 141, poz. 1183), która wchodzi w Ňycie 1.01.2006 r.
9
Art. 10b dodany ustawĢ z dnia 1.07.2005 r. (Dz.U. Nr 141, poz. 1183), która wchodzi w Ňycie 1.01.2006 r.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]