Vademecum harcerskie - 74 PDH Eskapada , [ Pobierz całość w formacie PDF ]
VADEMECUM
HARCERSKIE
74 Poznańska Drużyna Harcerska
„Eskapada” im. Janusza Korczaka
1. HISTORIA ZHP
Wszystko zaczęło się w głowie jednego człowieka. Robert Baden-Powell był oficerem w armii
brytyjskiej. W jego głowie narodził się pomysł, który dał początek wielkiemu ruchowi skautowemu skupiającego
obecnie wielu ludzi na całym świecie.
W 1907 roku Baden-Powell zorganizował pierwszy obóz dla chłopców na wyspie Brownsea. Obóz ten
uważany jest za wydarzenie rozpoczynające cały ruch skautowy. Baden-Powel uczył na nim chłopców m. in.
orientowania się w lesie, rąbania drewna, wiązania sznurów, orientacji w terenie. Jak twierdził sam Lord jego
celem było nauczenie chłopców "reguł przeżycia". Ten sam człowiek wydał rok później książkę "Scouting for
boys" i rozpoczął wielki pochód skautów przez świat. Harcerstwo, bowiem błyskawicznie opanowało najpierw
Anglię, a później cały świat!
Pierwsze idee harcerstwa zaczęły napływać do Polski już w 1909 roku. Przyjmowały je organizacje
młodzieżowe takie jak "Sokół" i "Zarzewie". Rok później Andrzej Małkowski tłumaczy "Scouting for boys" na
język polski. Ciekawe są perypetie związane z tym tłumaczeniem. Małkowski, bowiem miał je napisać za karę!
Pierwsze myśli o książce nie były pochlebne. Cały czas ociągał się z jej tłumaczeniem i przeczytaniem! Dopiero
sąd zmusił go do tego. A co sądził o dziele Baden-Powella po jego przestudiowaniu? Był nim zachwycony....
22 maja 1911 roku Małkowski wydaje rozkaz o powołaniu pierwszych drużyn skautowych. W
październiku tego samego roku ukazuje się pierwszy numer czasopisma "Skaut". Harcerstwo utożsamiało wtedy
jedność i ciągłe istnienie narodu i państwa polskiego. Przykładem może być zlot w Birmingham w lipcu 1913
roku, kiedy to organizacje skautowe trzech zaborów wystąpiły pod jednym, polskim sztandarem. Niestety historia
nie pozwoliła harcerzom cieszyć się długo pokojem. Zaledwie trzy lata po założeniu pierwszych polskich drużyn
wybuchła wojna. Wielu harcerzy wstąpiło do Legionów, wcielając w czyn idee, które reprezentowali. Wojna
pochłonęła wiele ofiar, ale skauting w Polsce przetrwał. 1-2 Listopada 1918 roku na zjeździe organizacji
skautowych z terenów zaborów, powstaje zjednoczony ZWIĄZEK HARCERSTWA POLSKIEGO. Liczył wtedy
ponad 33 tys. harcerek i harcerzy.
W 1919 ZHP wstrząsnęła okropna wiadomość. 16 Stycznia w katastrofie morskiej w Cieśninie
Messyńskiej zginął Andrzej Małkowski. Wielka była to strata dla harcerzy i harcerek polskich, żyjących w
dodatku w strachu przed nadchodzącymi konfliktami zbrojnymi. W 1920 roku harcerze czynnie pomagają w
obronie ojczyzny przed bolszewikami i socjalizmem. Tuż przed nowym rokiem, 31 grudnia I Walny Zjazd ZHP
przyjął Statut, Prawo, i Przyrzeczenie harcerskie i wybrał władze ZHP. Bolszewicy przegrywają batalię w Polsce.
Socjalizm przegrany na arenie militarnej w Polsce w 1927 podejmuje walkę na arenie ideologicznej. Utworzone
zostaje Czerwone Harcerstwo związane z młodzieżowym ruchem socjalistycznym. Na 25-lecie harcerstwa
odbywa się jubileuszowy Zlot Harcerstwa Polskiego W Spale. Pokazuje on bogaty dorobek ZHP.
Harcerstwo coraz bardziej zaczyna służyć społeczeństwu. Groźba wojny odcisnęła swoje piętno na
programach harcerskich. W 1938 roku powołane zostaje "Pogotowie Harcerek". Harcerki odbywają szkolenie
sanitarne, obrony przeciwlotniczej, łączności. Rok później, w maju 1939 roku powołane zostaje "Pogotowie
Harcerzy" w ramach, którego prowadzi się szkolenie harcerzy do służb pomocniczych wojska. We wrześniu
wybucha wojna. Wojna, w której harcerze po raz kolejny dowiedli Polakom jak oddani są dla ojczyzny. Biorą
udział w obronie Warszawy, a do najśmielszych i jednocześnie najtragiczniejszych epizodów napaści niemieckiej
należy zaliczyć bohaterską obronę wieży spadochronowej w Katowicach. Kiedy Niemcy wdarli się na wieżę,
pozostałych przy życiu skautów zrzucili bez spadochronów.
Po klęskach obrony Polski kierownictwo ZHP podejmuje decyzję o przejściu ZHP do konspiracji i
przyjęciu kryptonimu "Szare szeregi". Naczelnikami Szarych Szeregów byli m. in. hm. Florian Marciniak, hm.
Stanisław Broniewski, hm. Leon Marszałek. Szare Szeregi miały swój wewnętrzny podział według wieku.
"Zawisza"(najmłodsi, 12-14 lat) - szkolenie harcerskie, pomoc w "małej dywersji", przygotowanie do służb
pomocniczych "Bojowe szkoły"(15-17 lat) - mała dywersja, szkolenie do służb pomocniczych i walki zbrojnej
"Grupy Szturmowe"(od 18 lat) - walka zbrojna tzw. wielka dywersja Członkowie Szarych Szeregów
organizowali m.in. malowanie sloganów (Polska Walczy, tylko świnie siedzą w kinie), niszczeniem przyjaznych
Niemcom sklepów, miejsc publicznych (zadymianie kin, rzucanie w szyby sklepów farbą), propagandą ( słynne
odkręcanie niemieckiej tablicy na pomniku Kopernika opisane w "Kamieniach na szaniec"), a także działaniami
wojennymi i partyzantką. Do najsłynniejszych "wybryków" harcerzy należy chyba odbicie Rudego (Akcja pod
Arsenałem) 26 marca 1943 roku.
W sierpniu 1944 roku wybuchło Powstanie Warszawskie. Harcerskie oddziały "Zośka" i "Parasol"
zliczamy do najdzielniejszych batalionów powstańczych. Kiedy wojna chyliła się ku końcowi, w 1945 roku Szare
Szeregi zostają rozwiązane, a na terenach wyzwalanych ZHP powraca do jawnego życia.
W 1947 roku wchodzi w życie program Harcerskiej Służby Polski, zajmujący się głównie walką z
analfabetyzmem, odbudowa kraju itp. Jednak 15 maja 1950 roku ZHP przestaje istnieć, jako samodzielna
organizacja. Zostaje wcielone do ZMP( Związku Młodzieży Polskiej), jako Organizacja Harcerska (OH ZMP).
Zniesione zostały przy tym tradycyjne mundury, odznaki, stopnie, sprawności. Nawet zamiast krzyża
wprowadzono kolorowy znaczek.
W sierpniu 1956 roku OH ZMP przekształca się w Organizację Harcerską Polski Ludowej. Natomiast w
grudniu na Zjeździe Łódzkim ZHP zostaje reaktywowane. W latach osiemdziesiątych pojawiają się pierwsze
silne glosy za odnową harcerstwa.
W 1989 zostają uchwalone nowy Statut i tekst Prawa i Przyrzeczenia harcerskiego. W 1995 roku odbył
się Światowy Zlot Harcerstwa Polskiego w Zegrzu. Zaś w 1996 zostajemy przyjęci do WOSM i WAGGGS.
2.
PRAWO I PRZYRZECZENIE HARCERSKIE
Pierwsza publikacja tekstu Prawa nastąpiła we Lwowie 1 Listopada 1911r. dla działającej tam Związkowej
Komendy Skautowej i jej drużyn. Powyższe prawo zostało przyjęte przez XXVII Zjazd ZHP 9 grudnia 1990r., a
Przyrzeczenie przez Nadzwyczajny Zjazd ZHP 10 czerwca 1995r. Poniżej fragment Uchwały tego Zjazdu w
sprawie zmian w statucie
:
”Służbę Bogu rozumiemy tak jak jest ona definiowana w Konstytucji Światowej Organizacji Ruchu Skautowego
(WOSM). Wiąże się ona nierozerwalnie z akceptacją wszystkich naczelnych wartości duchowych, takich jak
Prawda, Dobro, Sprawiedliwość czy Piękno. Jest to obok służby Polsce i bliźnim, podstawa naszego ruchu."
Prawo harcerskie
1.
Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia
harcerskiego.
2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy.
3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim.
4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego.
5. Harcerz postępuje po rycersku.
6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.
7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom, i wszystkim swoim
przełożonym.
8. Harcerz jest zawsze pogodny.
9. Harcerz jest zawsze oszczędny i ofiarny.
10.Harcerz jest czysty w myśli, mowie i uczynkach: nie pali tytoniu i nie pije
napojów alkoholowych.
Przyrzeczenie harcerskie
Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną
pomoc bliźnim i być posłusznym Prawu harcerskiemu."
3. SYMBOLIKA
Krzyż Harcerski
Został zaprojektowany w 1912r. przez ks. Kazimierza Lutosławskiego. On sam tak
pisał o symbolice tej odznaki:
Wianek z dębu i wawrzynu oznacza cele do zdobycia: siłę i umiejętność, sprawność
i wiedzę. Oplata on główny symbol skautowy: krzyż z hasłem: „Czuwaj!”. Kształt
tego krzyża jest dawny; takiego użyto do naszego orderu waleczności: „Virtuti
Militari”; uprzytamnia on szczególnie obowiązek dzielności. Ma on pośrodku okrąg
– symbol doskonałości, a w nim gwiazdę promienną, jakby światło przewodnie; ad
 astra! a sam krzyż znaczy per aspera, bo wskazuje drogę ciężką, cierniami walki z własnymi słabościami usłaną,
a przytem oznacza też gotowość do tej walki i do wszelkich poświęceń – aż do męczeństwa za wiarę, aż do
śmierci za Ojczyznę: Bóg i Ojczyzna są treścią wewnętrzną tego znaku. Hasło „Czuwaj!” na nim – to pobudka,
ostrzeżenie; oznacza gotowość ducha do pracy nieustannej.
Krzyż Harcerski jest jedyną odznaką cywilną, jaką można nosić na mundurze wojskowym.
Lilijka
Wzorowana na igle magnetycznej kompasu lilijka jest tradycyjnie noszoną odznaką na nakryciu
głowy przez harcerzy. Zaprojektował ją gen. R. Baden-Powell. Używana jest przez większość
organizacji skautowych na świecie. Tak jak igła magnetyczna wskazuje północ
wędrowcom, tak lilijka ma pokazywać wędrującym przez życie harcerzom drogę do
ideałów, aby nie zbłądzili. W 1927r. umieszczono na ramionach lilijki skrót haseł
Filaretów: litery „O” – Ojczyzna, „N” – Nauka. „C” – Cnota. Na zwieńczeniu widnieje napis
„ZHP”. Skrót ONC istniał na lilijce do 1650r. Wtedy zmieniono także jej kształt. VII Zjazd
ZHP, który odbył się w 1981r. przywrócił tradycyjne oznaczenia oraz wygląd lilijki harcerskiej.
„Czuwaj!”
Jest to tradycyjne pozdrowienie harcerskie, które ma przypominać o stałej gotowości do czynu, służby dla
Ojczyzny, pracy nad dążeniem do ideału oraz pomocy bliźnim. Pozdrowienie to wprowadziła do ZHP w 1912r 3.
Lwowska Drużyna Żeńska im. Emilii Plater założona w 1911r. przez Olgę Drachonowską (pierwsza polska
drużyna żeńska). Drużyna ta organizuje w lipcu 1912r. pierwszy obóz żeński, na którym postanowiono zastąpić
pozdrowienie przejęte od Towarzystwa Sokół: „Czołem!” na obowiązujące także dzisiaj „Czuwaj!”. Stało się tak,
dlatego, iż uznano że w powiedzenie sokolim jest element czołobitności, uległości, że pochodzi od „chylę czoła”,
„padam czołem”, itp. „Czuwaj!” było także pozdrowieniem rycerskim. Wzywało do nieustannej czujności.
Obecnie harcerze używają hasła Czuwaj witając i żegnając się z harcerzami i instruktorami!!!
WAGGGS
WAGGGS- World Assocation Of Girl Guides and Girl Scouts (Światowe Stowarzyszenie
Dziewcząt Przewodniczek i Skautek)to największa niepolityczna organizacja dla dziewcząt
i młodych kobiet, dobrowolny ruch wychowawczy oparty na wartościach duchowych,
otwarty dla wszystkich dziewcząt, niezależnie od rasy, religii i narodowości, liczący ponad
8 milionów członkiń w 130 krajach. Współpracuje z ONZ i jej wyspecjalizowanymi
agendami. Ma status konsultanta w UNSECO i UNICEF, jest aktywnie zaangażowana na
poziomie narodowym i międzynarodowym. Region europejski WAGGGS odbywa swoje
konferencje co trzy lata. Komitet Europejski ściśle współpracuje z Europejskim Komitetem
Skautowym i niektóre działania odbywają się wspólnie. Znakiem przynależności zuchów, harcerek i instruktorek
do Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek (WAGGGS) jest plakietka z żółtą koniczynką na
niebieskim tle.
WOSM
WOSM - The World Organization Of Scout Movement (Światowa Organizacja Ruchu
Skautowego) WOSM jest międzynarodowym stowarzyszeniem organizacji skautowych
różnych krajów. Skupia ponad 16 milionów skautów ze 140 krajów. Władzą najwyższą
WOSM jest Światowa Konferencja, która odbywa się, co 3 lata. Najwyższą władzą
między posiedzeniami jest Komitet Światowy. Rolę sekretariatu pełni Biuro Światowe z
siedzibą w Genewie. Organizacja funkcjonuje w 5 regionach: europejskim,
amerykańskim, arabskim, afrykańskim i azjatyckim. Podstawowy dokument określający
zasady działania WOSM to "Konstytucja i Regulaminy WOSM". Znakiem przynależności
zuchów, harcerzy i instruktorów do Światowej Organizacji Ruchu Skautowego (WOSM)
jest plakietka z białą na fioletowym tle.
 4. STRUKTURA ZHP
5. MISJA I CELE ZHP
Według statutu misją Związku jest wychowywanie młodzieży oraz wspieranie rozwoju i kształtowanie
charakteru człowieka poprzez stawianie wyzwań. Podstawowe wartości, na których opiera się wychowanie
zawarte są w Prawie Harcerskim. Chociaż podstawą wychowania w ZHP są normy moralne, wywodzące się z
wartości chrześcijańskich, Związek daje prawo osobistego wyboru swojego systemu wartości.
Cele statutowe ZHP to:
·
stwarzanie warunków do wszechstronnego rozwoju człowieka,
kształtowanie osobowości człowieka odpowiedzialnego,
·
upowszechnianie w społeczeństwie takich wartości jak: wolność, prawda, sprawiedliwość, demokracja,
samorządność, równouprawnienie, tolerancja i przyjaźń,
·
umożliwienie nawiązywania kontaktów międzyludzkich ponad wszelkimi podziałami,
·
propagowanie wiedzy na temat przyrody, ekologii oraz kształtowanie potrzeby kontaktu z przyrodą.
·
[ Pobierz całość w formacie PDF ]