ustawa o rachunkowości, Rachunkowość i finanse [ Pobierz całość w formacie PDF ]
©Kancelaria Sejmu
s. 1/132
Dz.U. 1994 Nr 121 poz. 591
USTAWA
z dnia 29 września 1994 r.
Opracowano na pod-
stawie: tj. Dz.U. z
2002 r. Nr 76, poz.
694, z 2003 r. Nr 60,
poz. 535, Nr 124, poz.
1152, Nr 139, poz.
1324, Nr 229, poz.
2276, z 2004 r. Nr 96,
poz. 959, Nr 145, poz.
1535, Nr 146, poz.
1546, Nr 213, poz.
2155, z 2005 r. Nr 10,
poz. 66, Nr 184, poz.
1539, Nr 267, poz.
2252, z 2006 r. Nr
157, poz. 1119, Nr
208, poz. 1540, z 2008
r. Nr 63, poz. 393, Nr
144, poz. 900, Nr 171,
poz. 1056, Nr 214,
poz. 1343, Nr 223,
poz. 1466.
o rachunkowości
1)
Rozdział 1
Przepisy ogólne
[Art. 1.
Ustawa określa zasady rachunkowości oraz tryb badania sprawozdań finansowych
przez biegłych rewidentów.]
<Art. 1.
Ustawa określa zasady rachunkowości, tryb badania sprawozdań finansowych
przez biegłych rewidentów oraz zasady wykonywania działalności w zakresie
usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.>
nowe brzmienie art. 1
wchodzi w życie z dn.
1.01.2009 r. (z 2008 r.
Nr 63, poz. 393)
Art. 2.
1. Przepisy ustawy o rachunkowości, zwanej dalej „ustawą”, stosuje się, z zastrze-
żeniem ust. 3, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na teryto-
rium Rzeczypospolitej Polskiej:
1)
Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Wspól-
not Europejskich:
1) dyrektywy 2001/65/WE z dnia 27 września 2001 r. zmieniającej dyrektywy 78/660/EWG,
83/349/EWG oraz 86/635/EWG w zakresie zasad oceny rocznych i skonsolidowanych sprawoz-
dań finansowych niektórych rodzajów spółek a także banków oraz innych instytucji finanso-
wych (Dz.Urz. WE L 283 z 27.10.2001),
2) dyrektywy 2003/38/WE z dnia 13 maja 2003 r. zmieniającej dyrektywę 78/660/EWG w sprawie
rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek w odniesieniu do kwot wyrażo-
nych w euro (Dz.Urz. WE L 120 z 15.05.2003),
3) dyrektywy 2003/51/WE z dnia 18 czerwca 2003 r. zmieniającej dyrektywy 78/660/EWG,
83/349/EWG, 86/635/EWG oraz 91/674/EWG w sprawie rocznych i skonsolidowanych spra-
wozdań finansowych niektórych rodzajów spółek, banków i innych instytucji finansowych oraz
zakładów ubezpieczeń (Dz.Urz. WE L 178 z 17.07.2003).
Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie - z
dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej - dotyczą ogłosze-
nia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - wydanie specjalne.
2009-01-02
©Kancelaria Sejmu
s. 2/132
1)
spółek handlowych (osobowych i kapitałowych, w tym również w organiza-
cji) oraz spółek cywilnych, z zastrzeżeniem pkt 2, a także innych osób
prawnych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego,
2) osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób
fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzeda-
ży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy
wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro,
3) jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa bankowego,
przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach in-
westycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej lub przepisów o
organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wiel-
kość przychodów,
4) gmin, powiatów, województw i ich związków, a także państwowych, gmin-
nych, powiatowych i wojewódzkich:
a) jednostek budżetowych,
b) gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych,
c) zakładów budżetowych,
d) funduszy celowych niemających osobowości prawnej,
5) jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, z wyjątkiem
spółek, o których mowa w pkt 1 i 2,
[6) zagranicznych osób prawnych, zagranicznych jednostek nieposiadających
osobowości prawnej oraz zagranicznych osób fizycznych, prowadzących na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność osobiście, przez osobę
upoważnioną, przy pomocy pracowników - w odniesieniu do działalności
prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na wiel-
kość przychodów,]
<6) osób zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców
zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności go-
spodarczej,>
7) jednostek niewymienionych w pkt 1-6, jeżeli otrzymują one na realizację
zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jed-
nostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych - od początku
roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane.
2. Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych
oraz spółki partnerskie mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą
również od początku następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze
sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obro-
towy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro. W tym
przypadku osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku obrotowego są
obowiązani do zawiadomienia o tym urzędu skarbowego, właściwego w spra-
wach opodatkowania podatkiem dochodowym.
3. Jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi
Standardami Rachunkowości, Międzynarodowymi Standardami Sprawozdaw-
czości Finansowej oraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymi w for-
mie rozporządzeń Komisji Europejskiej, zwanymi dalej „MSR”, stosują przepi-
sy ustawy oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie, w zakresie nie-
uregulowanym przez MSR.
nowe brzmienie pkt 6
w ust. 1 w art. 2
wchodzi w życie z dn.
1.01.2009 r. (z 2008 r.
Nr 63, poz. 393)
2009-01-02
©Kancelaria Sejmu
s. 3/132
Art. 3.
1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) jednostce - rozumie się przez to podmioty i osoby określone w art. 2 ust. 1,
2) banku - rozumie się przez to jednostkę działającą na podstawie przepisów
Prawa bankowego,
3) zakładzie ubezpieczeń - rozumie się przez to jednostkę prowadzącą działal-
ność ubezpieczeniową na podstawie przepisów o działalności ubezpiecze-
niowej,
3a) przepisach o obrocie papierami wartościowymi – rozumie się przez to prze-
pisy ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, ustawy o nadzorze nad
rynkiem kapitałowym, ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowa-
dzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz
o spółkach publicznych,
4) udziałach lub udziałowcach - rozumie się przez to również odpowiednio ak-
cje lub akcjonariuszy,
5) krajowych środkach płatniczych, walutach obcych i dewizach - rozumie się
przez to krajowe środki płatnicze, waluty obce i dewizy, o których mowa w
przepisach Prawa dewizowego,
5a) członku organu jednostki – rozumie się przez to osobę fizyczną, pełniącą
funkcję członka zarządu lub innego organu zarządzającego, członka rady
nadzorczej lub innego organu nadzorującego, jak również innego organu
administrującego jednostki, powołaną do pełnienia tej funkcji zgodnie z po-
stanowieniami umowy spółki, statutu lub innymi obowiązującymi jednostkę
przepisami prawa,
6) kierowniku jednostki – rozumie się przez to członka zarządu lub innego or-
ganu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy –członków tego or-
ganu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. W
przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika jednostki uważa
się – wspólników prowadzących sprawy spółki, w przypadku spółki part-
nerskiej – wspólników prowadzących sprawy spółki albo zarząd, a w odnie-
sieniu do spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej – komple-
mentariuszy prowadzących sprawy spółki. W przypadku osoby fizycznej
prowadzącej działalność gospodarczą za kierownika jednostki uważa się tę
osobę; przepis ten stosuje się odpowiednio do osób wykonujących wolne
zawody. Za kierownika jednostki uważa się również likwidatora, a także
syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu upadłościowym,
7) organie zatwierdzającym - rozumie się przez to organ, który zgodnie z obo-
wiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy
prawa własności jest uprawniony do zatwierdzania sprawozdania finanso-
wego jednostki. W przypadku spółki osobowej, z wyjątkiem spółki koman-
dytowo-akcyjnej, oraz spółki cywilnej przez organ zatwierdzający rozumie
się jej wspólników,
8) okresie sprawozdawczym - rozumie się przez to okres, za który sporządza
się sprawozdanie finansowe w trybie przewidzianym ustawą lub inne spra-
wozdania sporządzone na podstawie ksiąg rachunkowych,
9) roku obrotowym - rozumie się przez to rok kalendarzowy lub inny okres
trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany rów-
zmiany w art. 3
wchodzą w życie z
dn. 1.01.2009 r. (z
2008 r. Nr 63, poz.
393)
2009-01-02
©Kancelaria Sejmu
s. 4/132
nież do celów podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut
lub umowa, na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka roz-
poczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to moż-
na księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z
księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W
przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy po-
winien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy,
10) dniu bilansowym - rozumie się przez to dzień, na który jednostka sporządza
sprawozdanie finansowe,
11) przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości - rozumie się przez to wybra-
ne i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą, w tym
także określone w MSR, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finan-
sowych,
12) aktywach - rozumie się przez to kontrolowane przez jednostkę zasoby ma-
jątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych
zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści eko-
nomicznych,
13) aktywach trwałych - rozumie się przez to aktywa jednostki, które nie są za-
liczane do aktywów obrotowych, o których mowa w pkt 18,
[14) wartościach niematerialnych i prawnych - rozumie się przez to, z zastrze-
żeniem pkt 17, nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, pra-
wa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidy-
wanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone
do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:
a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytko-
wych oraz zdobniczych,
c) know - how.
W przypadku wartości niematerialnych i prawnych oddanych do używania
na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym cha-
rakterze, wartości niematerialne i prawne zalicza się do aktywów trwałych
jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4. Do war-
tości niematerialnych i prawnych zalicza się również nabytą wartość firmy
oraz koszty zakończonych prac rozwojowych,]
<14) wartościach niematerialnych i prawnych – rozumie się przez to, z za-
strzeżeniem pkt 17, nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwa-
łych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania,
o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok,
przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:
a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
b)prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów
użytkowych oraz zdobniczych,
c) know-how.
W przypadku wartości niematerialnych i prawnych oddanych do uży-
wania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu, wartości
niematerialne i prawne zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron
umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4. Do wartości niema-
2009-01-02
©Kancelaria Sejmu
s. 5/132
terialnych i prawnych zalicza się również nabytą wartość firmy oraz
koszty zakończonych prac rozwojowych,>
[15) środkach trwałych - rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 17, rzeczowe
aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej
użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone
na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:
a) nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu,
budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spół-
dzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze
prawo do lokalu użytkowego,
b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,
d) inwentarz żywy.
Środki trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy
lub innej umowy o podobnym charakterze zalicza się do aktywów trwałych
jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4,]
<15) środkach trwałych – rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 17, rze-
czowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie eko-
nomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku
i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich
w szczególności:
a) nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego
gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lo-
kale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz
spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,
d) inwentarz żywy.
Środki trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzier-
żawy lub leasingu zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron
umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4,>
16) środkach trwałych w budowie - rozumie się przez to zaliczane do aktywów
trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już
istniejącego środka trwałego,
[17) inwestycjach - rozumie się przez to aktywa nabyte w celu osiągnięcia ko-
rzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzy-
skania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach)
lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególno-
ści aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i
prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w celu
osiągnięcia tych korzyści. W przypadku zakładów ubezpieczeń przez inwe-
stycje rozumie się lokaty,]
<17) inwestycjach – rozumie się przez to aktywa posiadane przez jednostkę
w celu osiągnięcia znich korzyści ekonomicznych wynikających
z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w formie
odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym
również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe
oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są
2009-01-02
[ Pobierz całość w formacie PDF ]