ustawa o Straży Miejcskiej, Prawo [ Pobierz całość w formacie PDF ]
Dz.U.97.123.779
2004.01.25 zm. Dz.U.03.130.1190 art. 1
USTAWA
z dnia 29 sierpnia 1997 r.
o strażach gminnych.
(Dz. U. z dnia 9 października 1997 r.)
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
1. Do ochrony porządku publicznego na terenie gminy może być utworzona samorządowa umundurowana
formacja - straż gminna, zwana dalej "strażą".
2. Straż spełnia służebną rolę wobec społeczności lokalnej, wykonując swe zadania z poszanowaniem godności i
praw obywateli.
Art. 2.
1. Rada gminy może utworzyć straż gminną.
2. Rada gminy tworzy straż po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji.
3. W gminach, w których organem wykonawczym jest burmistrz (prezydent miasta), straż nosi nazwę "straż
miejska".
Art. 3.
1. Gminy sąsiadujące na obszarze jednego województwa mogą zawrzeć, po zasięgnięciu opinii właściwego
terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji, porozumienie o utworzeniu wspólnej straży. W porozumieniu ustala
się w szczególności zasięg terytorialny działania straży i sposób jej finansowania przez zainteresowane gminy oraz
wyznacza się radę gminy, która nada regulamin straży i której straż będzie podlegać.
2. W mieście, które jest związkiem komunalnym, utworzonym z mocy ustawy, może działać tylko straż miejska
utworzona przez radę miasta. Przepis art. 2 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
3. (skreślony).
Art. 4.
Rada gminy może rozwiązać straż po powiadomieniu właściwego terytorialnie komendanta
wojewódzkiego Policji.
Art. 5.
Koszty związane z funkcjonowaniem straży pokrywane są z budżetu gminy. Koszty związane z
funkcjonowaniem straży, o której mowa w art. 3 ust. 2, są pokrywane z budżetu miasta.
Rozdział 2
Organizacja, zadania i zakres uprawnień straży
Art. 6.
1. Straż jest jednostką organizacyjną gminy.
2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach rada gminy może postanowić o umiejscowieniu Komendy straży w
strukturze urzędu gminy.
Art. 7.
1. Strażą kieruje Komendant powoływany i odwoływany przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta) po
zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji.
2. Przełożonym Komendanta jest wójt, burmistrz (prezydent miasta).
Art. 8.
1. Komendant straży wykonuje swoje zadania przy pomocy Komendy Straży.
2. Szczegółową strukturę organizacyjną straży określa regulamin straży nadawany przez radę gminy.
Art. 9.
1. Nadzór nad działalnością straży sprawuje wójt, bumistrz (prezydent miasta), a w zakresie fachowym -
Komendant Główny Policji poprzez właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji.
1a. W związku z wykonywaniem swoich zadań straż współpracuje z Policją. W tym celu wójt, burmistrz
(prezydent miasta) może zawierać z właściwym terytorialnie komendantem Policji porozumienie o współpracy straży i
Policji.
2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia:
1) zakres i sposoby współpracy Policji ze strażami, uwzględniając możliwość zawierania porozumień
między właściwym terytorialnie komendantem Policji a wójtem, burmistrzem (prezydentem miasta),
2) zakres sprawowania przez Komendanta Głównego Policji nadzoru w zakresie fachowym nad
działalnością straży, uwzględniając potrzebę zapewnienia stosowania przepisów prawnych dotyczących użycia i
przechowywania broni palnej bojowej, środków przymusu bezpośredniego oraz wykonywania przez strażników
czynności określonych w ustawie.
Art. 9a.
1. Straż prowadzi ewidencję etatów, wyposażenia w środki przymusu bezpośredniego oraz wyników
działań straży.
2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, zakres i sposób prowadzenia
ewidencji, uwzględniając dane podlegające wpisowi oraz możliwość jej prowadzenia w systemie informatycznym.
Art. 9b.
Komendanci straży, za pośrednictwem właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji, do
dnia 15 lutego każdego roku, składają Komendantowi Głównemu Policji informacje o danych zawartych w ewidencji, o
której mowa w art. 9a.
Art. 10.
1. Straż wykonuje zadania w zakresie ochrony porządku publicznego wynikające z ustaw i aktów prawa
miejscowego.
2. Zadania, o których mowa w ust. 1, wykonują pracownicy straży, zwani dalej "strażnikami".
Art. 10a.
Straż w celu realizacji ustawowych zadań może przetwarzać dane osobowe, z wyłączeniem danych
ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne,
przynależność wyznaniową, partyjną lub związkową, jak również danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym,
nałogach lub życiu seksualnym, bez wiedzy i zgody osoby, której dane te dotyczą, uzyskane:
1)
w wyniku wykonywania czynności podejmowanych w postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
2)
z rejestrów, ewidencji i zbiorów, do których straż posiada dostęp na podstawie odrębnych przepisów.
Art. 11.
Do zadań straży należy w szczególności:
1) ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych,
2) czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego - w zakresie określonym w przepisach o ruchu
drogowym,
3) współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w
usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń,
4) zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsc
zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do
momentu przybycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości, świadków zdarzenia,
5) ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej,
6) współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez
publicznych,
7) doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby te
zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach
zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób,
8) informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie i uczestnictwo w
działaniach mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym
i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi,
9)
konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych dla potrzeb gminy.
Art. 12.
1. Strażnik wykonując zadania, o których mowa w art. 10 i 11, ma prawo do:
1) udzielania pouczeń,
2) legitymowania osób w uzasadnionych przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości,
3) ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego,
a także dla mienia i niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej jednostki Policji,
4) nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie przewidzianym
przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
5) dokonywania czynności wyjaśniających, kierowania wniosków o ukaranie do sądu, oskarżania przed
sądem i wnoszenia środków odwoławczych - w trybie i zakresie określonych w Kodeksie postępowania w
sprawach o wykroczenia,
6) usuwania pojazdów i ich unieruchamiania przez blokowanie kół w przypadkach, zakresie i trybie
określonych w przepisach o ruchu drogowym,
7)
wydawania poleceń,
8)
żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych,
9) zwracania się, w nagłych przypadkach, o pomoc do jednostek gospodarczych, prowadzących działalność
w zakresie użyteczności publicznej oraz organizacji społecznych, jak również do każdej osoby o udzielenie
doraźnej pomocy na zasadach określonych w ustawie o Policji,
10) obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach
publicznych.
2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zakres i sposób wykonywania czynności, o których mowa w
ust. 1 pkt 2, 3 i 8-10, uwzględniając potrzebę zapewnienia odpowiedniej skuteczności podejmowanych przez strażnika
czynności, a także potrzebę ochrony dóbr osobistych oraz wolności i praw człowieka i obywatela.
Art. 13.
(uchylony).
Rozdział 3
Uprawnienia i obowiązki strażników
Art. 14.
1. Strażnik może stosować środki przymusu bezpośredniego wobec osób uniemożliwiających
wykonywanie przez niego zadań określonych w ustawie.
2. Środkami przymusu bezpośredniego, o których mowa w ust. 1, są:
1) siła fizyczna w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony,
2) kajdanki,
3) pałki obronne wielofunkcyjne,
4) psy obronne,
5) paralizatory elektryczne, na które jest wymagane pozwolenie na broń w rozumieniu przepisów ustawy z
dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. Nr 53, poz. 549, z 2001 r. Nr 27, poz. 298, z 2002 r. Nr 74, poz.
676 i Nr 117, poz. 1007 oraz z 2003 r. Nr 52, poz. 451 i Nr 80, poz. 718),
6) ręczne miotacze gazu.
3. Strażnik może stosować jedynie środki, o których mowa w ust. 2, odpowiadające potrzebom wynikającym z
istniejącej sytuacji i niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się wydanym poleceniom.
4. Środki, o których mowa w ust. 2, powinny być stosowane w sposób możliwie najmniej naruszający dobra
osobiste osoby, w stosunku do której zostały podjęte.
5. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, przypadki, sposoby i tryb użycia przez strażnika środków
przymusu bezpośredniego w sposób zapewniający minimalne skutki ich użycia, z uwzględnieniem sposobu
dokumentowania faktu ich użycia oraz zakresu udzielania pierwszej pomocy i zapewniania pomocy lekarskiej.
Rozporządzenie powinno określić również sposób przechowywania i rejestrowania tych środków.
Art. 15.
1. Straży może być wydane świadectwo broni, na zasadach określonych w przepisach art. 29 oraz art. 31
ust. 1 ustawy o broni i amunicji, na broń palną bojową do wykonywania zadań określonych w art. 11 pkt 5 i 9 oraz na
paralizatory elektryczne.
2. Straże, po uzyskaniu świadectwa broni mogą nabywać broń i amunicję od podmiotów uprawnionych do obrotu
bronią.
Art. 16.
1. Dopuszczenie strażnika do wykonywania zadań z bronią palną bojową i paralizatorem elektrycznym
następuje na wniosek komendanta straży, w drodze decyzji administracyjnej, wydanej przez właściwy organ Policji.
2. W zakresie zasad dopuszczenia strażnika do posiadania broni palnej bojowej i paralizatora elektrycznego
stosuje się odpowiednio przepisy art. 30 ustawy o broni i amunicji.
Art. 17.
Strażnik, o którym mowa w art. 16, na polecenie właściwego komendanta straży, może być wyposażony
w broń palną bojową na czas wykonywania zadań określonych w art. 11 pkt 5 i 9.
Art. 18.
1. Jeżeli środki przymusu bezpośredniego wymienione w art. 14 ust. 2 okazały się niewystarczające lub
ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, strażnik ma prawo użycia broni palnej
bojowej, przy wykonywaniu zadań określonych w art. 11 pkt 5 i 9:
1) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie strażnika lub innej osoby,
2) przeciwko osobie, która nie zastosowała się do wezwania do natychmiastowego porzucenia broni lub
innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu lub zdrowiu strażnika lub innej osoby,
3) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną bojową strażnikowi,
4) w celu odparcia gwałtownego, bezpośredniego i bezprawnego zamachu na konwój ochraniający
przedmioty wartościowe lub wartości pieniężne.
2. Użycie broni palnej bojowej powinno następować w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę osobie,
przeciwko której użyto broni, i nie może zmierzać do pozbawienia jej życia, a także narażać na niebezpieczeństwo
utraty życia lub zdrowia innych osób.
3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki, tryb i sposób postępowania w
przypadku użycia broni palnej bojowej przez strażników, mając na względzie zapewnienie minimalnych skutków jej
użycia, a także uwzględniając udokumentowanie przypadku użycia broni palnej bojowej oraz sposób udzielenia
pierwszej pomocy i zapewnienia pomocy lekarskiej.
4. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, warunki przydziału broni palnej
bojowej i amunicji do tej broni oraz warunki przechowywania i ewidencjonowania broni i amunicji przez straż, z
uwzględnieniem warunków określonych w przepisach dotyczących broni i amunicji.
Art. 19.
Strażnik, który podjął decyzję o użyciu broni palnej bojowej, powinien postępować ze szczególną
rozwagą, traktując broń jako ostateczny środek działania.
Art. 20.
Na zastosowanie i sposób przeprowadzenia czynności, o których mowa w art. 12, 14 i 18, przysługuje
zażalenie do prokuratora.
Art. 21.
1. Strażnik podczas wykonywania czynności służbowych jest obowiązany nosić umundurowanie,
legitymację służbową, znak identyfikacyjny oraz emblemat gminy.
2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wzór umundurowania, legitymacji, dystynkcji i znaków
identyfikacyjnych strażników, a także warunki i sposób ich noszenia.
Art. 22.
Strażnik przy wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 12, jest obowiązany przedstawić się
imieniem i nazwiskiem, a ponadto na żądanie osoby, której czynności te dotyczą, okazać legitymację służbową w
sposób umożliwiający odczytanie i zanotowanie nazwiska strażnika oraz organu, który wydał legitymację.
Art. 23.
W związku z wykonywaniem czynności służbowych strażnik korzysta z ochrony prawnej przewidzianej
dla funkcjonariuszy publicznych.
Art. 24.
Strażnikiem może być osoba, która:
1)
posiada obywatelstwo polskie,
2)
ukończyła 21 lat,
3)
korzysta z pełni praw publicznych,
4)
posiada co najmniej wykształcenie średnie,
5)
cieszy się nienaganną opinią,
6)
jest sprawna pod względem fizycznym i psychicznym,
7)
nie była karana sądownie,
8)
ma uregulowany stosunek do służby wojskowej.
Art. 24a.
1. Strażnicy oraz osoby ubiegające się o przyjęcie do służby w straży podlegają obowiązkowym
badaniom lekarskim i psychologicznym.
2. Minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych,
określi, w drodze rozporządzenia, zakres, tryb i częstotliwość przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych
osób ubiegających się o przyjęcie do służby oraz pełniących służbę w strażach gminnych, a także jednostki uprawnione
do przeprowadzania badań. Rozporządzenie powinno zapewnić warunki do prawidłowego stwierdzenia przez lekarza
istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania czynności strażnika.
Art. 25.
1. Strażnika zatrudnia się na czas określony nie dłuższy niż 12 miesięcy, w ramach którego odbywa on
szkolenie podstawowe.
2. Zatrudnienie strażnika na czas nieokreślony może nastąpić po ukończeniu przez niego z wynikiem pozytywnym
szkolenia podstawowego.
3. W uzasadnionych przypadkach można odstąpić od zatrudnienia strażnika na czas określony, jeżeli posiada on
odpowiednie przygotowanie do pracy w straży.
4. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, minimalny zakres programu
szkolenia podstawowego strażników gminnych, warunki i zakres udziału Policji w szkoleniu podstawowym, sposób
powoływania, skład i tryb działania komisji egzaminacyjnych, kwalifikacje członków komisji, obowiązki
przewodniczącego komisji, formę egzaminu oraz organ właściwy do wydania świadectwa złożenia egzaminu i wzór
świadectwa. Rozporządzenie powinno uwzględniać potrzebę zapewnienia odpowiedniego poziomu wyszkolenia
strażników i jednolitości minimum programowego, zakres wiedzy teoretycznej i praktyki niezbędnej do wykonywania
obowiązków strażnika oraz poprawność przebiegu i rzetelność oceny egzaminowanych.
Art. 26.
Z dniem zatrudnienia strażnik składa pisemne ślubowanie następującej treści:
"Ślubuję uroczyście służyć Państwu i wspólnocie lokalnej, chronić porządek publiczny i bezpieczeństwo
ludzi, przestrzegać porządku prawnego i dyscypliny służbowej, dbać o etykę i dobre imię służby".
Ślubowanie może być również złożone z dodaniem słów "Tak mi dopomóż Bóg".
Art. 27.
Do obowiązków strażnika należy:
1) przestrzeganie prawa, rzetelne, bezstronne i terminowe wykonywanie poleceń przełożonych,
2) poszanowanie powagi, honoru, godności obywateli i własnej,
3) zachowanie tajemnicy państwowej i służbowej,
4) podejmowanie interwencji w sytuacjach zagrożenia życia, zdrowia lub mienia, a także w przypadku
naruszenia dóbr osobistych ludzi,
5) zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach z obywatelami, przełożonymi, podwładnymi oraz
współpracownikami,
6)
stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych,
7)
zachowanie się z godnością w czasie pracy i poza nią.
Art. 28.
(uchylony).
Art. 29.
1. Strażnik, który wzorowo wykonuje obowiązki, przejawia inicjatywę w działaniach, doskonali swoje
kwalifikacje zawodowe, może uzyskać:
1) pochwałę,
2) nagrodę pieniężną,
3) awans,
4) przedstawienie do odznaczenia.
2. Strażnik, o którym mowa w ust. 1, może również uzyskać usunięcie z akt osobowych zapisu o uprzednio
wymierzonej karze dyscyplinarnej.
Art. 30.
1. Strażnicy mogą się zrzeszać w związkach zawodowych, z tym że nie mają prawa do strajku. Przepisy
ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234, z 1994 r. Nr 43, poz. 163, z 1996 r.
Nr 1, poz. 2, Nr 24, poz. 110, Nr 61, poz. 283, Nr 75, poz. 355 i Nr 152, poz. 723 oraz z 1997 r. Nr 82, poz. 518, Nr 88,
poz. 554, Nr 96, poz. 589 i Nr 121, poz. 769) stosuje się odpowiednio.
2. W trakcie trwania stosunku pracy strażnik nie może być członkiem partii politycznej.
Art. 31.
Strażnik nie może bez zezwolenia komendanta podejmować innego zajęcia zarobkowego.
Art. 32.
W sprawach dotyczących strażników, a nie uregulowanych w ustawie, mają zastosowanie przepisy
ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 21, poz. 124 i Nr 43, poz. 253, z 1991 r. Nr
104, poz. 450, z 1994 r. Nr 98, poz. 471 oraz z 1997 r. Nr 9, poz. 43 i Nr 28, poz. 153).
Art. 33.
Obowiązki i prawa innych pracowników zatrudnionych w straży reguluje ustawa o pracownikach
samorządowych.
Rozdział 4
Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe
Art. 34.
W ustawie z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. Nr 12, poz.
116, z 1972 r. Nr 49, poz. 312, z 1975 r. Nr 16, poz. 91 i Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 16, poz. 125 i Nr 45, poz. 291, z
1983 r. Nr 6, poz. 35 i Nr 44, poz. 203, z 1985 r. Nr 23, poz. 100, z 1986 r. Nr 39, poz. 193, z 1988 r. Nr 20, poz. 135, z
1989 r. Nr 34, poz. 180, z 1990 r. Nr 20, poz. 121, Nr 43, poz. 251 i Nr 72, poz. 422, z 1991 r. Nr 32, poz. 131 i Nr 94,
poz. 419, z 1992 r. Nr 24, poz. 101, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, z 1995 r. Nr 95, poz. 475 oraz z 1997 r. Nr 43, poz. 272 i
Nr 102, poz. 643) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 19 w § 1 po wyrazach "Państwowej Inspekcji Handlowej" wyraz "oraz" zastępuje się przecinkiem,
a po wyrazach "służby ochronnej lasów państwowych" dodaje się wyrazy "oraz straż gminna (miejska)",
2) w art. 27 § 2 otrzymuje brzmienie:
"§ 2. Organom administracji państwowej, właściwym organom gminy oraz strażom gminnym (miejskim),
uprawnienia oskarżyciela publicznego przysługują tylko w sprawach, w których, w zakresie swojego
działania, złożyły wnioski o ukaranie".
Art. 35.
W ustawie z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz. U. Nr 12, poz. 114, z 1981 r. Nr 24, poz. 124,
z 1982 r. Nr 16, poz. 125, z 1983 r. Nr 6, poz. 35 i Nr 44, poz. 203, z 1984 r. Nr 54, poz. 275, z 1985 r. Nr 14, poz. 60 i
Nr 23, poz. 100, z 1986 r. Nr 39, poz. 193, z 1988 r. Nr 20, poz. 135 i Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 34, poz. 180, z 1990
r. Nr 51, poz. 297, Nr 72, poz. 422 i Nr 86, poz. 504, z 1991 r. Nr 75, poz. 332 i Nr 91, poz. 408, z 1992 r. Nr 24, poz.
101, z 1994 r. Nr 123, poz. 600, z 1995 r. Nr 6, poz. 29 i Nr 60, poz. 310 oraz z 1997 r. Nr 54, poz. 349, Nr 60, poz. 369,
Nr 85, poz. 539, Nr 98, poz. 602, Nr 104, poz. 661, Nr 106, poz. 677 i Nr 111, poz. 724) w art. 65:
a) w § 1 po wyrazach "organ państwowy" dodaje się wyrazy "oraz straż gminną (miejską)",
b) w § 2 po wyrazach "organowi państwowemu" dodaje się wyrazy "oraz straży gminnej (miejskiej)".
[ Pobierz całość w formacie PDF ]