ustawa wypadkowa, PRAWO PRACY [ Pobierz całość w formacie PDF ]
©Kancelaria Sejmu
s. 1/23
Dz.U. 2002 Nr 199 poz. 1673
USTAWA
z dnia 30 października 2002 r.
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy
i chorób zawodowych
Opracowano na pod-
stawie: tj. Dz.U. z
2009 r. Nr 167, poz.
1322, z 2010 r. Nr
257, poz. 1725.
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa określa:
1) rodzaje świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz
warunki nabywania prawa do tych świadczeń;
2) zasady i tryb przyznawania świadczeń, ustalania ich wysokości oraz zasady
ich wypłaty;
3) zasady różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od za-
grożeń zawodowych i ich skutków;
4) zasady finansowania prewencji wypadkowej.
Art. 2.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) „fundusz wypadkowy” – fundusz wyodrębniony w ramach Funduszu Ubez-
pieczeń Społecznych, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 13 paź-
dziernika 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr
11, poz. 74, z późn. zm.
1)
), zwanych dalej „przepisami o systemie ubezpie-
czeń społecznych”;
2) „lekarz orzecznik” – lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;
2a) „komisja lekarska” – komisję lekarską Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;
3) „okres ubezpieczenia wypadkowego” – okres podlegania ubezpieczeniu wy-
padkowemu, a także okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub za-
opatrzeniu emerytalnemu przed dniem 1 stycznia 1999 r.;
1)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 17, poz.
95, Nr 21, poz. 125, Nr 112, poz. 769, Nr 115, poz. 791, 792 i 793 i Nr 176, poz. 1243, z 2008 r. Nr
63, poz. 394, Nr 67, poz. 411, Nr 141, poz. 888, Nr 171, poz. 1056, Nr 209, poz. 1318, Nr 220, poz.
1417 i 1418, Nr 227, poz. 1505, Nr 228, poz. 1507 i Nr 237, poz. 1654 i 1656 oraz z 2009 r. Nr 6,
poz. 33, Nr 8, poz. 38, Nr 14, poz. 75, Nr 18, poz. 97, Nr 22, poz. 120, Nr 68, poz. 574, Nr 71, poz.
609, Nr 111, poz. 918, Nr 131, poz. 1075, Nr 157, poz. 1241 i Nr 161, poz. 1278.
2011-02-17
©Kancelaria Sejmu
s. 2/23
4) „płatnik składek” – płatnika składek na ubezpieczenie wypadkowe w rozu-
mieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
5) „przeciętne wynagrodzenie” – przeciętne miesięczne wynagrodzenie w go-
spodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszane do celów emerytalnych
w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez
Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, stosowane poczynając od dru-
giego kwartału każdego roku przez okres jednego roku;
6) „ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego” –
ustawę z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpie-
czenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2005 r. Nr
31, poz. 267, z późn. zm.
2)
);
7) „ustawa o emeryturach i rentach z FUS” – ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z
2009 r. Nr 153, poz. 1227);
8) „rok składkowy” – okres obowiązywania stopy procentowej składek na
ubezpieczenie wypadkowe należnych za okres od dnia 1 kwietnia danego
roku do dnia 31 marca następnego roku;
9) „rejestr REGON” – krajowy rejestr urzędowy podmiotów gospodarki naro-
dowej;
10) „rodzaj działalności według PKD” – rodzaj przeważającej działalności za-
kodowanej według Polskiej Klasyfikacji Działalności w rejestrze REGON;
11) „ubezpieczony” – osobę fizyczną podlegającą ubezpieczeniu wypadkowe-
mu, a także osobę, która przed dniem 1 stycznia 1999 r. podlegała ubezpie-
czeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyłączeniem osób
podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników;
12) „ubezpieczenie wypadkowe” – ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków
przy pracy i chorób zawodowych w rozumieniu przepisów o systemie ubez-
pieczeń społecznych;
13) „uraz” – uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działa-
nia czynnika zewnętrznego;
14) „Zakład” – Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Art. 3.
1. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną ze-
wnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czyn-
ności lub poleceń przełożonych;
2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na
rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
2)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 221, poz.
1615, z 2007 r.
Nr 47, poz. 318 i Nr 115, poz. 792, z 2008 r. Nr 93, poz. 582, Nr 119, poz. 771, Nr
234, poz. 1570 i Nr 237, poz. 1654 oraz z 2009 r. Nr 22, poz. 120 i Nr 97, poz. 800.
2011-02-17
 ©Kancelaria Sejmu
s. 3/23
3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze mię-
dzy siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikające-
go ze stosunku pracy.
2. Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń okre-
ślonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
1) w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w ust.
1, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, któ-
re nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;
2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organi-
zacje związkowe.
3. Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną
zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpiecze-
nia wypadkowego z danego tytułu podczas:
1) uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą
stypendium sportowe;
2) wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie
odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
3) pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie;
3a) (uchylony);
4) odbywania szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub
przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą sty-
pendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu, przygotowania zawo-
dowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na
podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez
inny podmiot kierujący, pobierania stypendium na podstawie przepisów o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania stu-
diów podyplomowych;
5) wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni
kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem
spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych,
pracy na rzecz tych spółdzielni;
6) wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub
umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym sto-
suje się przepisy dotyczące zlecenia;
7) współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej,
umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Ko-
deksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
8) wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności
pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
9) wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowa-
dzeniu działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubez-
pieczeń społecznych;
10) wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności
związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi;
2011-02-17
©Kancelaria Sejmu
s. 4/23
11) odbywania służby zastępczej;
12) nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy pobiera-
jących stypendium;
13) wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub
umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym sto-
suje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa ta-
ka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pra-
cy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz praco-
dawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy;
14) pełnienia przez funkcjonariusza celnego obowiązków służbowych.
4. Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastą-
piła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.
5. Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło
ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności roz-
rodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podsta-
wowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu,
trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w
zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.
6. Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego
samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.
Art. 4.
Za chorobę zawodową uważa się chorobę określoną w art. 235
1
Kodeksu pracy.
Art. 5.
1. Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, o których mowa w art.
3 ust. 3, dokonuje w karcie wypadku:
1) podmiot wypłacający stypendium sportowe – w stosunku do pobierających
te stypendia;
2) podmiot, na którego rzecz wykonywana jest odpłatnie praca w czasie odby-
wania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania – w sto-
sunku do wykonujących tę pracę na podstawie skierowania do pracy;
3) Kancelaria Sejmu w stosunku do posłów i Kancelaria Senatu w stosunku do
senatorów;
4) pracodawca, u którego osoba pobierająca stypendium odbywa staż, przygo-
towanie zawodowe dorosłych, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy
lub szkolenie, lub jednostka, w której osoba pobierająca stypendium odby-
wa szkolenie – w stosunku do osoby pobierającej stypendium w okresie od-
bywania tego stażu, przygotowania zawodowego dorosłych, przygotowania
zawodowego w miejscu pracy lub szkolenia na podstawie skierowania wy-
danego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący, po-
bierania stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i in-
stytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych;
5) spółdzielnia produkcyjna, spółdzielnia kółek rolniczych – w stosunku do
członków tych spółdzielni oraz innych osób traktowanych na równi z człon-
2011-02-17
©Kancelaria Sejmu
s. 5/23
kiem spółdzielni, w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecz-
nych, wykonujących pracę na rzecz tych spółdzielni;
6) podmiot, na którego rzecz wykonywana jest praca na podstawie umowy
agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której
zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia – w
stosunku do wykonujących te umowy;
7) osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia
lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym
stosuje się przepisy dotyczące zlecenia – w stosunku do współpracujących z
tą osobą;
8) Zakład – w stosunku do prowadzących pozarolniczą działalność oraz współ-
pracujących przy prowadzeniu takiej działalności w rozumieniu przepisów o
systemie ubezpieczeń społecznych;
9) (uchylony);
10) właściwa zwierzchnia instytucja diecezjalna lub zakonna – w stosunku do
duchownych;
11) pracodawca, u którego osoba odbywa służbę zastępczą – w stosunku do od-
bywających tę służbę;
12) Krajowa Szkoła Administracji Publicznej – w stosunku do słuchaczy tej
szkoły pobierających stypendium;
13) pracodawca – w stosunku do osób wykonujących pracę na podstawie umo-
wy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której
zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo
umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym
osoby te pozostają w stosunku pracy;
14) podmiot, z którym została zawarta umowa agencyjna, umowa zlecenia lub
umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym sto-
suje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowa o dzieło – w stosunku do
osób wykonujących umowę, jeżeli w ramach takiej umowy praca jest wy-
konywana na rzecz pracodawcy, z którym osoby te pozostają w stosunku
pracy;
15) podmiot, w którym funkcjonariusz celny pełni służbę – w stosunku do tych
funkcjonariuszy.
2. Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, jakiemu uległ ubezpie-
czony będący pracownikiem, a także stwierdzenie choroby zawodowej u pra-
cownika następuje w trybie określonym przepisami Kodeksu pracy.
3. W sprawach zgłaszania i stwierdzania chorób zawodowych do ubezpieczonych
wymienionych w art. 3 ust. 3 stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu pracy.
4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze roz-
porządzenia, tryb uznawania zdarzenia, o którym mowa w art. 3 ust. 3, za wypa-
dek przy pracy, kwalifikację prawną zdarzenia, wzór karty wypadku i termin jej
sporządzania, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia jednolitości obowią-
zujących rozwiązań dotyczących ustalania okoliczności i przyczyn tych wypad-
ków.
2011-02-17
  [ Pobierz całość w formacie PDF ]