ustawa z dnia Kodeks pracy, ADMINISTRACJA, I rok II semestr, Prawo urzędnicze i etyka urzędnicza [ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->©Kancelaria Sejmus. 1/132Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141USTAWAz dnia 26 czerwca 1974 r.Kodeks pracy1)1)Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw WspólnotEuropejskich:1) dyrektywy 83/477/EWG z dnia 19 września 1983 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzy-kiem związanym z narażeniem na działanie azbestu w miejscu pracy (druga dyrektywa szczegó-łowa w rozumieniu art. 8 dyrektywy 80/1107/EWG) (Dz. Urz. WE L 263 z 24.09.1983 z późn.zm.),2) dyrektywy 86/188/EWG z dnia 12 maja 1986 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiemzwiązanym z narażeniem na działanie hałasu w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 137 z24.05.1986),3) dyrektywy 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu po-prawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 183 z29.06.1989),4) dyrektywy 89/654/EWG z dnia 30 listopada 1989 r. dotyczącej minimalnych wymagań w dzie-dzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy (pierwsza dyrektywa szczegółowa wrozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 393 z 30.12.1989),5) dyrektywy 89/655/EWG z dnia 30 listopada 1989 r. dotyczącej minimalnych wymagań w dzie-dzinie bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników podczaspracy (druga dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.Urz. WE L 393 z 30.12.1989 z późn. zm.),6) dyrektywy 89/656/EWG z dnia 30 listopada 1989 r. w sprawie minimalnych wymagań w dzie-dzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników korzystających z wyposażenia ochronyosobistej (trzecia dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG)(Dz. Urz. WE L 393 z 30.12.1989),7) dyrektywy 90/269/EWG z dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczącychochrony zdrowia i bezpieczeństwa podczas ręcznego przemieszczania ciężarów w przypadkumożliwości wystąpienia zagrożenia, zwłaszcza urazów kręgosłupa pracowników (czwarta szcze-gółowa dyrektywa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 156 z21.06.1990),8) dyrektywy 90/270/EWG z dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedziniebezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekra-nowe (piąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.Urz. WE L 156 z 21.06.1990),9) dyrektywy 90/394/EWG z dnia 28 czerwca 1990 r. w sprawie ochrony pracowników przed za-grożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych podczas pracy (szóstadyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L196 z 26.07.1990 z późn. zm.),10) dyrektywy 91/322/EWG z dnia 29 maja 1991 r. w sprawie ustalenia indykatywnych wartościgranicznych w wykonaniu dyrektywy 80/1107/EWG w sprawie ochrony pracowników przed ry-zykiem związanym z narażeniem na działanie czynników chemicznych, fizycznych i biologicz-nych w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 177 z 05.07.1991),11) dyrektywy 91/383/EWG z dnia 25 czerwca 1991 r. uzupełniającej środki mające wspierać po-prawę bezpieczeństwa i zdrowia w pracy pracowników pozostających w stosunku pracy na czasokreślony lub w czasowym stosunku pracy (Dz. Urz. WE L 206 z 29.07.1991),12) dyrektywy 91/533/EWG z dnia 14 października 1991 r. w sprawie obowiązku pracodawcy doty-czącym informowania pracowników o warunkach stosowanych do umowy lub stosunku pracy(Dz. Urz. WE L 288 z 08.07.1992),13) dyrektywy 92/57/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wprowadzenia w życie minimal-nych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscach tymczasowych lubruchomych budów (ósma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 245 z 26.08.1992),2014-06-04Opracowano na pod-stawie: t.j. Dz. U. z1998 r. Nr 21, poz.94, Nr 106, poz. 668,Nr 113, poz. 717, z1999 r. Nr 99, poz.1152, z 2000 r. Nr 19,poz. 239, Nr 43, poz.489, Nr 107, poz.1127, Nr 120, poz.1268, z 2001 r. Nr 11,poz. 84, Nr 28, poz.301, Nr 52, poz. 538,Nr 99, poz. 1075, Nr111, poz. 1194, Nr123, poz. 1354, Nr128, poz. 1405, Nr154, poz. 1805, z 2002r. Nr 74, poz. 676, Nr135, poz. 1146, Nr196, poz. 1660, Nr199, poz. 1673, Nr200, poz. 1679, z 2003r. Nr 166, poz. 1608,Nr 213, poz. 2081, z2004 r. Nr 96, poz.959, Nr 99, poz. 1001,Nr 120, poz. 1252, Nr240, poz. 2407, z 2005r. Nr 10, poz. 71, Nr68, poz. 610, Nr 86,poz. 732, Nr 167, poz.1398, z 2006 r. Nr104, poz. 708 i 711,Nr 133, poz. 935, Nr217, poz. 1587, Nr221, poz. 1615, z 2007r. Nr 64, poz. 426, Nr89, poz. 589, Nr 176,poz. 1239, Nr 181,poz. 1288, Nr 225,poz. 1672, z 2008 r.Nr 93, poz. 586, Nr223, poz. 1460, Nr237, poz. 1654, z 2009r. Nr 6. poz. 33, Nr56, poz. 458, Nr 58,poz. 485, Nr 98, poz.817, Nr 99, poz. 825,Nr 115, poz. 958, Nr157, poz. 1241, Nr219, poz. 1704, z 2010r. Nr 105, poz. 655,Nr 135, poz. 912, Nr182, poz. 1228, Nr224, poz. 1459. Nr249, poz. 1655, Nr254, poz. 1700, z 2011r. Nr 36, poz. 181, Nr63, poz. 322, Nr 80,poz. 432, Nr 144, poz.855, Nr 149, poz. 887,Nr 232, poz. 1378, z2012 r. poz. 908,1110, z 2013 r. poz. 2,675, 896, 1028, z 2014r. poz. 208.©Kancelaria Sejmus. 2/13214) dyrektywy 92/58/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczą-cych znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy (dziewiąta dyrektywa szczegółowaw rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 245 z 26.08.1992),15) dyrektywy 92/85/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służą-cych wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pra-cownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących piersią (dziesiąta dyrektywa szczegóło-wa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 348 z 28.11.1992),16) dyrektywy 93/104/WE z dnia 23 listopada 1993 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacjiczasu pracy (Dz. Urz. WE L 307 z 13.12.1993),17) dyrektywy 94/33/WE z dnia 22 czerwca 1994 r. w sprawie ochrony pracy osób młodych (Dz.Urz. WE L 216 z 20.08.1994),18) dyrektywy 96/34/WE z dnia 3 czerwca 1996 r. w sprawie Porozumienia ramowego dotyczącegourlopu rodzicielskiego zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych i Praco-dawców /UNICE/, Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych /CEEP/ oraz EuropejskąKonfederację Związków Zawodowych /ETUC/ (Dz. Urz. WE L 145 z 19.06.1996),19) dyrektywy 96/71/WE z dnia 16 grudnia 1996 r. dotyczącej delegowania pracowników w ramachświadczenia usług (Dz. Urz. WE L 18 z 21.01.1997),20) dyrektywy 97/80/WE z dnia 15 grudnia 1997 r. dotyczącej ciężaru dowodu w sprawach dys-kryminacji ze względu na płeć (Dz. Urz. WE L 14 z 20.01.1998),21) dyrektywy 98/24/WE z dnia 7 kwietnia 1998 r. w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwapracowników przed ryzykiem związanym z czynnikami chemicznymi w miejscu pracy (czterna-sta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WEL 131 z 05.05.1998),22) dyrektywy 99/70//WE z dnia 28 czerwca 1999 r. dotyczącej Porozumienia ramowego w sprawiepracy na czas określony, zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych i Pra-codawców (UNICE), Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych (CEEP) oraz Europej-ską Konfederację Związków Zawodowych (ETUC) (Dz. Urz. WE L 175 z 10.07.1999),23) dyrektywy 1999/92/WE z dnia 16 grudnia 1999 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczą-cych bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, naktórych może wystąpić atmosfera wybuchowa (piętnasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniuart. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 23 z 28.01.2000),24) dyrektywy 2000/34/WE z dnia 22 czerwca 2000 r. zmieniającej dyrektywę 93/104/WE dotyczą-cą niektórych aspektów organizacji czasu pracy w celu objęcia sektorów i działalności wyłączo-nej z tej dyrektywy (Dz. Urz. WE L 195 z 01.08.2000),25) dyrektywy 2000/39/WE z dnia 8 czerwca 2000 r. ustanawiającej pierwszą listę indykatywnychwartości granicznych narażenia na czynniki zewnętrzne podczas pracy – w związku z wykona-niem dyrektywy Rady 98/24/WE w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracownikówprzed ryzykiem związanym ze środkami chemicznymi w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 142 z16.06.2000),26) dyrektywy 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającej w życie zasadę równegotraktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (Dz. Urz. WE L 180 z19.07.2000),27) dyrektywy 2000/54/WE z dnia 18 września 2000 r. w sprawie ochrony pracowników przed ry-zykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy (siód-ma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WEL 262 z 17.10.2000),28) dyrektywy 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowerównego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. WE L 303 z 02.12.2000),29) dyrektywy 2002/44/WE z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresieochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowa-ne czynnikami fizycznymi (wibracji) (szesnasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 177 z 6.07.2002),30) dyrektywy 2003/10/WE z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresieochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowa-ne czynnikami fizycznymi (hałasem) (siedemnasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 42 z 15.02.2003),31) dyrektywy 2010/18/UE z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie wdrożenia zmienionego porozumieniaramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez BUSINESSEUROPE, UEA-2014-06-04©Kancelaria Sejmus. 3/132Dział pierwszyPrzepisy ogólneRozdział IPrzepisy wstępneArt. 1.Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców.Art. 2.Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wy-boru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.Art. 3.Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej,a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.Art. 31.§ 1. Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z za-kresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką alboinna wyznaczona do tego osoba.§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do pracodawcy będącego osobą fizyczną,jeżeli nie dokonuje on osobiście czynności, o których mowa w tym przepisie.Art. 4.(uchylony).Art. 5.Jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują przepisy szczegól-ne, przepisy kodeksu stosuje się w zakresie nie uregulowanym tymi przepisami.Art. 6.(uchylony).Preambułana.uchylo-PME, CEEP i ETUC oraz uchylającej dyrektywę 96/34/WE (Dz. Urz. UE L 68 z 18.03.2010, str.13).Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie – zdniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej – dotyczą ogłoszeniatych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej – wydanie specjalne.2014-06-04©Kancelaria Sejmus. 4/132Art. 7.(uchylony).Art. 8.Nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego.Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanieprawa i nie korzysta z ochrony.Art. 9.§ 1. Ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to prze-pisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, okre-ślające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowieniaukładów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbioro-wych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunkupracy.§ 2. Postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regu-laminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepi-sy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych.§ 3. Postanowienia regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pra-cowników niż postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbioro-wych.§ 4. Postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie poro-zumień zbiorowych, regulaminów oraz statutów określających prawa i obo-wiązki stron stosunku pracy, naruszające zasadę równego traktowaniaw zatrudnieniu, nie obowiązują.Art. 91.§ 1. Jeżeli jest to uzasadnione sytuacją finansową pracodawcy, może być zawarteporozumienie o zawieszeniu stosowania w całości lub w części przepisów pra-wa pracy, określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy; nie dotyczyto przepisów Kodeksu pracy oraz przepisów innych ustaw i aktów wykonaw-czych.§ 2. Porozumienie, o którym mowa w § 1, zawiera pracodawca i reprezentującapracowników organizacja związkowa, a jeżeli pracodawca nie jest objęty dzia-łaniem takiej organizacji, porozumienie zawiera pracodawca i przedstawiciel-stwo pracowników wyłonione w trybie przyjętym u tego pracodawcy.§ 3. Zawieszenie stosowania przepisów prawa pracy nie może trwać dłużej niżprzez okres 3 lat. Przepis art. 24127§ 3 stosuje się odpowiednio.§ 4. Pracodawca przekazuje porozumienie właściwemu okręgowemu inspektorowipracy.§ 5. Przepisy § 1–4 nie naruszają przepisów art. 24127.2014-06-04©Kancelaria SejmuRozdział IIPodstawowe zasady prawa pracys. 5/132Art. 10.§ 1. Każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem przy-padków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu.§ 2. Państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę.§ 3. Państwo prowadzi politykę zmierzającą do pełnego produktywnego zatrudnie-nia.Art. 11.Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu napodstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy ipracownika.Art. 111.Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika.Art. 112.Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samychobowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet wzatrudnieniu.Art. 113.Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczegól-ności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, prze-konania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie,orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy – jest niedopusz-czalna.Art. 12.(uchylony).Art. 13.Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Warunki realizacji tegoprawa określają przepisy prawa pracy oraz polityka państwa w dziedzinie płac, wszczególności poprzez ustalanie minimalnego wynagrodzenia za pracę.Art. 14.Pracownik ma prawo do wypoczynku, który zapewniają przepisy o czasie pracy,dniach wolnych od pracy oraz o urlopach wypoczynkowych.2014-06-04 [ Pobierz całość w formacie PDF ]