ustawa, Higiena i epidemiologia [ Pobierz całość w formacie PDF ]
Dziennik Ustaw z 2008 r. Nr 234 poz. 1570
USTAWA
z dnia 5 grudnia 2008 r.
o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
1)
(Dz. U. z dnia 30 grudnia 2008 r.)
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa określa:
1) zasady i tryb zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, w tym
zasady i tryb rozpoznawania i monitorowania sytuacji epidemiologicznej oraz podejmowania
działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł
zakażenia, przecięcia dróg szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz uodpornienia osób
podatnych na zakażenie;
2) zadania organów administracji publicznej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania
zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
3) uprawnienia i obowiązki świadczeniodawców oraz osób przebywających na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób
zakaźnych u ludzi.
Art. 2.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) badanie sanitarno-epidemiologiczne - badanie, w którego skład wchodzą badanie
lekarskie, badania laboratoryjne oraz dodatkowe badania i konsultacje specjalistyczne,
wykonywane w ramach nadzoru epidemiologicznego w celu wykrycia biologicznych
czynników chorobotwórczych lub potwierdzenia rozpoznania choroby zakaźnej;
2) biologiczny czynnik chorobotwórczy - posiadające zdolność wywoływania objawów
chorobowych drobnoustroje komórkowe lub wytwarzane przez nie produkty, zewnętrzne i
wewnętrzne pasożyty człowieka lub wytwarzane przez nie produkty, cząstki bezkomórkowe
zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego, w tym zmodyfikowane
genetycznie hodowle komórkowe lub wytwarzane przez nie produkty;
3) choroby zakaźne - choroby, które zostały wywołane przez biologiczne czynniki
chorobotwórcze, które ze względu na charakter i sposób szerzenia się stanowią zagrożenie dla
zdrowia publicznego;
4) choroba szczególnie niebezpieczna i wysoce zakaźna - choroba zakaźna łatwo
rozprzestrzeniająca się, o wysokiej śmiertelności, powodująca szczególne zagrożenie dla
zdrowia publicznego i wymagająca specjalnych metod zwalczania, w tym cholera, dżuma,
ospa prawdziwa, wirusowe gorączki krwotoczne;
5) czynnik alarmowy - biologiczny czynnik chorobotwórczy o szczególnej zjadliwości lub
oporności;
6) dekontaminacja - proces niszczenia biologicznych czynników chorobotwórczych przez
mycie, dezynfekcję i sterylizację;
7) dezynfekcja - proces redukcji ilości biologicznych czynników chorobotwórczych przez
zastosowanie metod fizycznych i chemicznych;
8) dochodzenie epidemiologiczne - wykrywanie zachorowań, czynnika etiologicznego oraz
określanie przyczyn, źródeł, rezerwuarów i mechanizmów szerzenia się choroby zakaźnej lub
zakażenia;
9) epidemia - wystąpienie na danym obszarze zakażeń lub zachorowań na chorobę zakaźną
w liczbie wyraźnie większej niż we wcześniejszym okresie albo wystąpienie zakażeń lub
chorób zakaźnych dotychczas niewystępujących;
10) informacje - dane nieobejmujące danych osobowych w rozumieniu przepisów o
ochronie danych osobowych;
11) izolacja - odosobnienie osoby lub grupy osób chorych na chorobę zakaźną albo osoby
lub grupy osób podejrzanych o chorobę zakaźną, w celu uniemożliwienia przeniesienia
biologicznego czynnika chorobotwórczego na inne osoby;
12) kwarantanna - odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu
zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych;
13) łańcuch chłodniczy - środki techniczne i rozwiązania organizacyjne służące utrzymaniu
oraz monitorowaniu, zgodnych z zaleceniami wytwórcy warunków przechowywania,
transportu i dystrybucji produktów immunologicznych w rozumieniu art. 2 pkt 30 ustawy z
dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 i Nr 227,
poz. 1505) w celu zachowania ich trwałości i zapobieżenia zmniejszeniu ich skuteczności;
14) nadzór epidemiologiczny - obserwację osoby zakażonej lub podejrzanej o zakażenie,
bez ograniczenia jej swobody przemieszczania się, wykonywanie badań sanitarno-
epidemiologicznych u tej osoby w celu wykrycia biologicznych czynników
chorobotwórczych lub potwierdzenia rozpoznania choroby zakaźnej oraz zebranie, analizę i
interpretację informacji o okolicznościach i skutkach zakażenia (nadzór indywidualny), jak i
stałe, systematyczne gromadzenie, analizę oraz interpretację informacji o zachorowaniach lub
innych procesach zachodzących w sferze zdrowia publicznego, wykorzystywane w celu
zapobiegania i zwalczania zakażeń lub chorób zakaźnych (nadzór ogólny);
15) nadzór sentinel - wybiórczy nadzór epidemiologiczny, prowadzony przez wybrany
podmiot lub zespół podmiotów w zakresie ich podstawowej działalności;
16) niepożądany odczyn poszczepienny - niepożądany objaw chorobowy pozostający w
związku czasowym z wykonanym szczepieniem ochronnym;
17) nosiciel - osobę bez objawów choroby zakaźnej, w której organizmie bytują biologiczne
czynniki chorobotwórcze, stanowiącą potencjalne źródło zakażenia innych osób;
18) ośrodek referencyjny - podmiot lub wyodrębnioną w jego strukturze jednostkę,
wskazane przez ministra właściwego do spraw zdrowia, które uzyskały akredytację w
zakresie przedmiotu referencyjności na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002
r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087, z późn. zm.
2)
) lub
akredytację Światowej Organizacji Zdrowia lub Europejskiego Centrum do Spraw
Zapobiegania i Kontroli Chorób, realizujące zadania z zakresu diagnostyki mikrobiologicznej
lub klinicznej, obejmujące weryfikację rozpoznań zakażeń i wyników badań laboratoryjnych;
19) ozdrowieniec - osobę, u której ustąpiły objawy choroby zakaźnej;
20) podejrzany o chorobę zakaźną - osobę, u której występują objawy kliniczne lub
odchylenia od stanu prawidłowego w badaniach dodatkowych, mogące wskazywać na
chorobę zakaźną;
21) podejrzany o zakażenie - osobę, u której nie występują objawy zakażenia ani choroby
zakaźnej, która miała styczność ze źródłem zakażenia, a charakter czynnika zakaźnego i
okoliczności styczności uzasadniają podejrzenie zakażenia;
22) stan epidemii - sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z
wystąpieniem epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań
przeciwepidemicznych i zapobiegawczych dla zminimalizowania skutków epidemii;
23) stan zagrożenia epidemicznego - sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w
związku z ryzykiem wystąpienia epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań
zapobiegawczych;
24) sterylizacja - proces zniszczenia zdolnych do namnażania się form biologicznych
czynników chorobotwórczych;
25) styczność - bezpośredni lub pośredni kontakt osoby ze źródłem zakażenia, jeżeli
charakter tego kontaktu zagrażał lub zagraża przeniesieniem na tę osobę biologicznych
czynników chorobotwórczych;
26) szczepienie ochronne - podanie szczepionki przeciw chorobie zakaźnej w celu
sztucznego uodpornienia przeciwko tej chorobie;
27) świadczenie zdrowotne - świadczenie zdrowotne w rozumieniu art. 5 pkt 40 ustawy z
dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, Nr 216, poz. 1367, Nr 225, poz. 1486 i Nr
227, poz. 1505);
28) świadczeniodawca - świadczeniodawcę w rozumieniu art. 5 pkt 41 ustawy z dnia 27
sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;
29) ubezpieczony - ubezpieczonego w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o
świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;
30) zabiegi sanitarne - działania służące poprawie higieny osobistej, w tym mycie i
strzyżenie, higieny odzieży, higieny pomieszczeń, podejmowane w celu zapobiegania oraz
zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych;
31) zagrożenie epidemiczne - zaistnienie na danym obszarze warunków lub przesłanek
wskazujących na ryzyko wystąpienia epidemii;
32) zakażenie - wniknięcie do organizmu i rozwój w nim biologicznego czynnika
chorobotwórczego;
33) zakażenie szpitalne - zakażenie, które wystąpiło w związku z udzieleniem świadczeń
zdrowotnych, w przypadku gdy choroba:
a) nie pozostawała w momencie udzielania świadczeń zdrowotnych w okresie wylęgania albo
b) wystąpiła po udzieleniu świadczeń zdrowotnych, w okresie nie dłuższym niż najdłuższy okres
jej wylęgania;
34) zaraźliwość - zdolność biologicznego czynnika chorobotwórczego do przeżycia i
namnażania oraz do wywołania objawów chorobowych po przeniesieniu go do organizmu
innego człowieka lub zwierzęcia;
35) zdrowie publiczne - stan zdrowotny całego społeczeństwa lub jego części, określany na
podstawie wskaźników epidemiologicznych i demograficznych.
Art. 3.
1. Przepisy ustawy stosuje się do zakażeń i chorób zakaźnych, których wykaz jest
określony w załączniku do ustawy, oraz biologicznych czynników chorobotwórczych
wywołujących te zakażenia i choroby.
2. W razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej innych niż
wymienione w wykazie, o którym mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw zdrowia może
ogłosić, w drodze rozporządzenia, zakażenie lub chorobę zakaźną oraz, o ile jest znany,
wywołujący je biologiczny czynnik chorobotwórczy, a jeżeli to konieczne, szczególny sposób
postępowania świadczeniodawców i osób narażonych na zakażenie lub zachorowanie przez
czas określony w rozporządzeniu.
3. Do zakażenia lub choroby zakaźnej oraz wywołującego je biologicznego czynnika
chorobotwórczego określonych na podstawie ust. 2 stosuje się przepisy ustawy.
4. Minister właściwy do spraw zdrowia może określić, w drodze rozporządzenia:
1) kryteria rozpoznawania, na potrzeby nadzoru epidemiologicznego, zakażenia lub
choroby zakaźnej, w tym choroby szczególnie niebezpiecznej i wysoce zakaźnej,
2) metody zapobiegania zakażeniu lub chorobie zakaźnej oraz lekooporności biologicznych
czynników chorobotwórczych wywołujących te choroby,
3) rodzaje badań laboratoryjnych niezbędnych do rozpoznania oraz identyfikacji
biologicznych czynników chorobotwórczych
- mając na względzie zapewnienie poprawności rozpoznawania zakażeń i chorób zakaźnych,
potrzeby nadzoru epidemiologicznego oraz ochronę zdrowia publicznego.
Art. 4.
1. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, programy zapobiegania i
zwalczania określonych zakażeń lub chorób zakaźnych oraz lekooporności biologicznych
czynników chorobotwórczych, wynikające z sytuacji epidemiologicznej kraju lub z
konieczności dostosowania do programów międzynarodowych, mając na względzie ich
skuteczne wykonywanie oraz zapewnienie objęcia ochroną zdrowotną osób, których
szczególne narażenie na zakażenie wynika z sytuacji epidemiologicznej.
2. Koszty realizacji zadań objętych programami, o których mowa w ust. 1, są finansowane z
budżetu państwa odpowiednio z części, których dysponentami są właściwi ministrowie
realizujący te programy.
3. Zadania objęte programami, o których mowa w ust. 1, są realizowane przez podmioty
wskazane w tych programach, na podstawie umów zawieranych przez ministrów, o których
mowa w ust. 2, z tymi podmiotami, chyba że obowiązek ich realizacji wynika z odrębnych
przepisów.
Rozdział 2
Badania sanitarno-epidemiologiczne
Art. 5.
1. Osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na
zasadach określonych w ustawie do:
1) poddawania się badaniom sanitarno-epidemiologicznym, w tym również postępowaniu
mającemu na celu pobranie lub dostarczenie materiału do tych badań;
2) poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego
Programu Szczepień Ochronnych;
3) poddawania się leczeniu, hospitalizacji, izolacji, kwarantannie lub nadzorowi
epidemiologicznemu;
4) stosowania się do nakazów i zakazów organów administracji publicznej służących
zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych;
5) poddawania się zabiegom sanitarnym;
6) zaniechania wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość
przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby - jeżeli są osobami zakażonymi,
chorymi na chorobę zakaźną lub nosicielami;
7) udzielania informacji oraz niezbędnych danych podmiotom sprawującym nadzór
epidemiologiczny.
2. W przypadku osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych
odpowiedzialność za wypełnienie obowiązków, o których mowa w ust. 1, ponosi osoba, która
sprawuje prawną lub faktyczną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną.
3. Osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres krótszy niż trzy
miesiące są zwolnione z obowiązku poddawania się szczepieniom ochronnym, z wyjątkiem
szczepień przeciw wściekliźnie i przeciw tężcowi u osób ze styczności.
Art. 6.
1. Obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym, określonym na podstawie
art. 10 ust. 2 pkt 2, podlegają:
1) podejrzani o zakażenie lub chorobę zakaźną;
2) noworodki, niemowlęta i kobiety w ciąży, podejrzane o zakażenie lub chorobę zakaźną
mogącą się szerzyć z matki na płód lub dziecko;
3) nosiciele, ozdrowieńcy oraz osoby, które były narażone na zakażenie przez styczność z
osobami zakażonymi, chorymi lub materiałem zakaźnym;
4) uczniowie, studenci i doktoranci kształcący się do wykonywania prac, przy
wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na
inne osoby;
5) osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy wykonywaniu których istnieje
możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby.
2. Na obowiązkowe badania sanitarno-epidemiologiczne, określone na podstawie art. 10 ust. 2
pkt 2, kieruje:
1) osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3 - właściwy dla ich miejsca pobytu państwowy
powiatowy inspektor sanitarny;
2) osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 4 - kierujący szkołą albo rektor uczelni lub osoba
przez nich upoważniona;
3) osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 5 - pracodawca albo zlecający wykonanie prac.
3. Wykonane badania sanitarno-epidemiologiczne oraz ich wyniki są odnotowywane w
dokumentacji medycznej pacjenta, prowadzonej w sposób i w formach, określonych na
podstawie art. 10 ust. 2 pkt 3 i 4.
Art. 7.
1. Badania lekarskie u osób, o których mowa w art. 6 ust. 1, przeprowadzają lekarze
podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarze wykonujący zadania służby medycyny pracy w
rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. z
2004 r. Nr 125, poz. 1317, z 2006 r. Nr 141, poz. 1011 oraz z 2008 r. Nr 220, poz. 1416).
2. Lekarze, o których mowa w ust. 1, wydają oraz przekazują osobie badanej, o której mowa
w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5, oraz pracodawcy albo osobie zlecającej wykonanie prac orzeczenie
lekarskie:
1) o zdolności do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość
przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby;
2) o czasowych lub trwałych przeciwwskazaniach do wykonywania prac, przy
wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na
inne osoby.
3. Lekarze, o których mowa w ust. 1, wpisują treść orzeczenia lekarskiego, o którym mowa w
ust. 2, do karty badań do celów sanitarno-epidemiologicznych.
4. Badania laboratoryjne u osób, o których mowa w art. 6 ust. 1, przeprowadzają,
akredytowane w zakresie przedmiotu badania na podstawie przepisów o systemie oceny
jakości, laboratoria:
1) Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych i Administracji, Wojskowej Inspekcji Sanitarnej lub inne laboratoria, na
podstawie umów zawieranych z tymi organami;
2) jednostek właściwych w zakresie chorób płuc i gruźlicy, w przypadku badań w kierunku
gruźlicy, na podstawie umów zawieranych z właściwymi miejscowo organami, o których
mowa w pkt 1.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]