ustawa panstwo kosciol katolicki 1989, ustawy [ Pobierz całość w formacie PDF ]
©Kancelaria Sejmu
s. 1/29
USTAWA
z dnia 17 maja 1989 r.
o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej
Opracowano na pod-
stawie: Dz. U. z 1989
r. Nr 29, poz. 154, z
1990 r. Nr 51, poz.
297, Nr 55, poz. 321,
Nr 86, poz. 504, z
1991 r. Nr 95, poz.
425 i Nr 107, poz.
459, z 1993 r. Nr 7,
poz. 34; z 1994 r. Nr
1, poz. 3; z 1997 r. Nr
28, poz. 153, Nr 90,
poz. 557, Nr 96, poz.
590, Nr 141, poz. 943,
z 1998 r. Nr 59, poz.
375, Nr 106, poz. 668,
Nr 117, poz. 757, z
2000 r. Nr 120, poz.
1268, z 2004 r. Nr 68,
poz. 623, z 2009 r. Nr
219, poz. 1710, z 2010
r. Nr 106, poz. 673.
Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej:
– wypełniając zobowiązania określone w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej,
– kierując się zasadami przyjętymi w Karcie Narodów Zjednoczonych, w Po-
wszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Oby-
watelskich i Politycznych, Akcie Końcowym Konferencji Bezpieczeństwa i
Współpracy w Europie oraz Deklaracji o wyeliminowaniu wszelkich form nieto-
lerancji i dyskryminacji z powodów religijnych lub przekonań,
– mając na celu dobro osoby ludzkiej oraz potrzebę współdziałania wszystkich
obywateli dla rozwoju kraju, dla bezpieczeństwa narodu i państwa polskiego
stanowi, co następuje:
wykładnia TK z dnia
24 czerwca 1992 r.
(Dz. U. Nr 52, poz.
250) dot. art. 61.
Dział I
Kościół Katolicki w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Kościół Katolicki, zwany dalej "Kościołem", działa w Rzeczypospolitej Polskiej we
wszystkich swoich obrządkach.
Art. 2.
Kościół rządzi się w swych sprawach własnym prawem, swobodnie wykonuje wła-
dzę duchowną i jurysdykcyjną oraz zarządza swoimi sprawami.
Art. 3.
1. Ustawa niniejsza określa zasady stosunku Państwa do Kościoła, w tym jego sy-
tuację prawną i majątkową.
2010-08-17
©Kancelaria Sejmu
s. 2/29
2. W sprawach odnoszących się do Kościoła, nie uregulowanych niniejszą ustawą,
stosuje się powszechnie obowiązujące przepisy prawa, o ile nie są sprzeczne z
wynikającymi z niej zasadami.
Art. 4.
1. Komisja Wspólna przedstawicieli Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i
Konferencji Episkopatu Polski, składająca się z ich upoważnionych przedstawi-
cieli, w uzgodnionej liczbie na zasadzie parytetu, zwana dalej "Komisją Wspól-
ną", rozpatruje problemy związane z rozwojem stosunku między Państwem i
Kościołem oraz sprawy interpretacji niniejszej ustawy i jej wykonywania.
2. Przepis ust. 1 nie narusza właściwości organów państwowych ani organów Ko-
ścioła, jak również kompetencji Stolicy Apostolskiej.
Rozdział 2
Osoby prawne Kościoła i ich organy
Art. 5.
1. W skład struktury organizacyjnej Kościoła wchodzą osoby prawne wymienione
w art. 6–10.
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o władzy kościelnej, rozumie się przez to organ
właściwej kościelnej osoby prawnej.
Art. 6.
1. Osobą prawną Kościoła o zasięgu ogólnopolskim jest Konferencja Episkopatu
Polski.
2. Organami Konferencji Episkopatu Polski są:
1) Prezydium Konferencji Episkopatu Polski,
2) Rada Główna Konferencji Episkopatu Polski,
3) Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski.
3. W sprawach majątkowych Konferencję Episkopatu Polski reprezentuje jej Pre-
zydium. Do składania oświadczeń woli jest uprawniony każdy z jego członków.
Art. 7.
1. Osobami prawnymi są następujące terytorialne jednostki organizacyjne Kościoła:
1) metropolie,
2) archidiecezje,
3) diecezje,
4) administratury apostolskie,
5) parafie.
2. Osobami prawnymi są również:
1) kościoły rektoralne (rektoraty),
2) Caritas Polska,
2010-08-17
©Kancelaria Sejmu
s. 3/29
3) Caritas diecezji,
4) Papieskie Dzieła Misyjne.
3. Organami osób prawnych wymienionych w ust. 1 i 2 są:
1) dla metropolii gnieźnieńskiej – metropolita gnieźnieński, Prymas Polski, dla
innych metropolii – metropolita,
2) dla archidiecezji – arcybiskup archidiecezjalny lub administrator archidiece-
zji,
3) dla diecezji – biskup diecezjalny lub administrator diecezji,
4) dla administratury apostolskiej – administrator apostolski,
5) dla parafii – proboszcz lub administrator parafii,
6) dla kościoła rektoralnego – rektor,
7) dla Caritas Polskiej – dyrektor,
8) dla Caritas diecezji – dyrektor,
9) dla Papieskich Dzieł Misyjnych – dyrektor krajowy.
4. Ilekroć w ustawie używa się określenia "biskup diecezjalny", rozumie się przez
to organy osób prawnych wymienione w ust. 3 pkt 2–4.
Art. 8.
1. Osobami prawnymi są następujące personalne jednostki organizacyjne Kościoła:
1) Ordynariat Polowy,
2) kapituły,
3) parafie personalne,
4) Konferencja Wyższych Przełożonych Zakonnych Męskich,
5) Konferencja Wyższych Przełożonych Zakonnych Żeńskich,
6) instytuty życia konsekrowanego (instytuty zakonne i instytuty świeckie)
oraz stowarzyszenia życia apostolskiego; te instytuty i stowarzyszenia zwa-
ne są dalej "zakonami",
7) prowincje zakonów,
8) opactwa, klasztory niezależne, domy zakonne,
9) wyższe i niższe seminaria duchowne diecezjalne,
10) wyższe i niższe seminaria duchowne zakonne, jeżeli, w myśl przepisów dane-
go zakonu, mają charakter samoistny.
2. Organami osób prawnych wymienionych w ust. 1 są:
1) dla Ordynariatu Polowego – ordynariusz polowy,
2) dla kapituły – prepozyt albo dziekan,
3) dla parafii personalnej – proboszcz lub administrator parafii,
4) dla Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonnych – przewodniczący
(przewodnicząca) Konsulty Wyższych Przełożonych Zakonnych,
5) dla zakonów – wyższy przełożony (przełożona),
6) dla prowincji zakonnej – przełożony (przełożona) prowincji,
7) dla opactwa – opat (przełożona),
8) dla klasztoru niezależnego i domu zakonnego – przełożony (przełożona),
2010-08-17
©Kancelaria Sejmu
s. 4/29
9) dla wyższego seminarium duchownego – rektor,
10) dla niższego seminarium duchownego – dyrektor.
3. Organy osób prawnych zakonnych mogą używać innych nazw, stosownie do tra-
dycji danej osoby prawnej.
Art. 9.
1. Osobami prawnymi są:
1) Katolicki Uniwersytet Lubelski,
2) Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie,
3) Papieski Wydział Teologiczny w Poznaniu,
4) Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu,
5) Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie oraz jego dwie sekcje:św. Jana
Chrzciciela i św. Andrzeja Boboli "Bobolanum",
6) Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie,
7) kościelne instytuty naukowe i dydaktyczno-naukowe kanonicznie erygowa-
ne.
2. Status prawny Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie określa ustawa o
szkolnictwie wyższym. Statut tej Akademii zatwierdza minister właściwy do
spraw szkolnictwa wyższego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
wyznań religijnych i właściwa władza kościelna.
Art. 10.
Inne jednostki organizacyjne Kościoła mogą uzyskać osobowość prawną w drodze
rozporządzenia Ministra–Kierownika Urzędu do Spraw Wyznań.
Art. 11.
Kościelna osoba prawna nie odpowiada za zobowiązania innej kościelnej osoby
prawnej.
Art. 12.
Kościelne wydawnictwa, zakłady wytwórcze, usługowe i handlowe, zakłady charyta-
tywno-opiekuńcze, szkoły i inne placówki oświatowo-wychowawcze, nie posiadają-
ce osobowości prawnej, działają w ramach kościelnych osób prawnych, które je po-
wołały.
Art. 13.
1. Kościelne jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 7 i 8 oraz art. 9 ust. 1
pkt 7, nabywają osobowość prawną z chwilą powiadomienia właściwego organu
administracji państwowej o ich utworzeniu przez władzę kościelną, jeżeli ratyfi-
kowane umowy nie stanowią inaczej.
2. Jeżeli przepis prawa lub ratyfikowane umowy nie stanowią inaczej, właściwym
organem administracji państwowej jest:
2010-08-17
©Kancelaria Sejmu
s. 5/29
1) odnośnie do osób prawnych wymienionych w art. 7 ust. 1 pkt 1–4, art. 7 ust.
2 pkt 2 i 3, art. 8 ust. 1 pkt 1, 6 i 7 oraz art. 9 ust. 1 pkt 7 – minister właści-
wy do spraw wyznań religijnych,
2) w pozostałych przypadkach – wojewoda.
3. Powiadomienie powinno zawierać:
1) nazwę kościelnej osoby prawnej,
2) jej siedzibę,
3) określenie granic terenu jej działania – w odniesieniu do osób o zasięgu tery-
torialnym.
4. Właściwa władza kościelna powiadamia niezwłocznie organ administracji pań-
stwowej wymieniony w ust. 2 o:
1) zmianach dotyczących nazwy i siedziby kościelnej osoby prawnej oraz o
zmianie jej granic,
2) połączeniu, podziale i zniesieniu kościelnej osoby prawnej.
5. Odpis powiadomienia, o którym mowa w ust. 3 i 4, z umieszczonym na nim po-
twierdzeniem odbioru, jest dowodem uzyskania osobowości prawnej.
6. Utworzenie jednostki organizacyjnej zakonu, który istnieje za granicą, a dotąd
nie działał w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wymaga konsultacji między
Sekretariatem Konferencji Episkopatu Polski a ministrem właściwym do spraw
wyznań religijnych.
Art. 14.
O powołaniu i odwołaniu osoby sprawującej funkcje organu osoby prawnej władza
kościelna powiadamia właściwy organ administracji państwowej, jeżeli ratyfikowane
umowy nie stanowią inaczej. Powiadomienie obejmuje imię i nazwisko, obywatel-
stwo oraz miejsce zamieszkania danej osoby.
Dział II
Działalność Kościoła
Rozdział 1
Kult publiczny
Art. 15.
1. Organizowanie kultu publicznego i jego sprawowanie podlega władzy kościel-
nej.
2. Publiczne sprawowanie kultu nie wymaga zawiadomienia, jeżeli odbywa się:
1) w kościołach, kaplicach, budynkach kościelnych i na gruntach kościelnych
oraz w innych pomieszczeniach służących katechizacji lub organizacjom
kościelnym,
2) w innych miejscach, z wyłączeniem dróg i placów publicznych oraz po-
mieszczeń użyteczności publicznej; publiczne sprawowanie kultu na dro-
gach, placach publicznych oraz w pomieszczeniach użyteczności publicznej
2010-08-17
[ Pobierz całość w formacie PDF ]