ustawa z dn. 26 I 1984, Politologia UMCS - materiały, IV Semestr letni, Prawne podstawy komunikowania [ Pobierz całość w formacie PDF ]
©Kancelaria Sejmu
s. 1/16
USTAWA
z dnia 26 stycznia 1984 r.
Prawo prasowe
Opracowano na pod-
stawie: Dz.U. z 1984
r. Nr 5, poz. 24, z
1988 r. Nr 41, poz.
324, z 1989 r. Nr 34,
poz. 187, z 1990 r. Nr
29, poz. 173, z 1991 r.
Nr 100, poz. 442, z
1996 r. Nr 114, poz.
542, z 1997 r. Nr 88,
poz. 554, Nr 121, poz.
770, z 1999 r. Nr 90,
poz. 999, z 2001 r. Nr
112, poz. 1198, z 2002
r. Nr 153, poz. 1271,
z 2004 r. Nr 111, poz.
1181, z 2005 r. Nr 39,
poz. 377, z 2007 r. Nr
89, poz. 590.
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Prasa, zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolności wypo-
wiedzi i urzeczywistnia prawo obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności
życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej.
Art. 2.
Organy państwowe zgodnie z Konstytucją Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stwa-
rzają prasie warunki niezbędne do wykonywania jej funkcji i zadań, w tym również
umożliwiające działalność redakcjom dzienników i czasopism zróżnicowanych pod
względem programu, zakresu tematycznego i prezentowanych postaw.
Art. 3.
Pracownik poligrafii oraz kolportażu nie może ograniczać ani w jakikolwiek inny
sposób utrudniać drukowania i nabywania przyjętych przez przedsiębiorstwo do dru-
ku i rozpowszechniania dzienników, czasopism lub innych publikacji prasowych z
powodu ich linii programowej albo treści.
Art. 3a.
W zakresie prawa dostępu prasy do informacji publicznej stosuje się przepisy usta-
wy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz.
1198).
Art. 4.
1. Przedsiębiorcy i podmioty niezaliczone do sektora finansów publicznych oraz
niedziałające w celu osiągnięcia zysku są obowiązane do udzielenia prasie infor-
macji o swojej działalności, o ile na podstawie odrębnych przepisów informacja
nie jest objęta tajemnicą lub nie narusza prawa do prywatności.
2. (skreślony).
2007-06-13
©Kancelaria Sejmu
s. 2/16
3. W przypadku odmowy udzielenia informacji, na żądanie redaktora naczelnego
odmowę doręcza się zainteresowanej redakcji w formie pisemnej, w terminie
trzech dni; odmowa powinna zawierać oznaczenie organu, jednostki organizacyj-
nej lub osoby, od której pochodzi, datę jej udzielenia, redakcję, której dotyczy,
oznaczenie informacji będącej jej przedmiotem oraz powody odmowy.
4. Odmowę, o której mowa w ust. 3, lub niezachowanie wymogów określonych w
tym przepisie, można zaskarżyć do sądu administracyjnego w terminie 30 dni; w
postępowaniu przed sądem stosuje się odpowiednio przepisy o zaskarżaniu do
sądu decyzji administracyjnych.
5. (skreślony).
6. (skreślony).
Art. 5.
1. Każdy obywatel, zgodnie z zasadą wolności słowa i prawem do krytyki, może
udzielać informacji prasie.
2. Nikt nie może być narażony na uszczerbek lub zarzut z powodu udzielenia infor-
macji prasie, jeżeli działał w granicach prawem dozwolonych.
Art. 6.
1. Prasa jest zobowiązana do prawdziwego przedstawiania omawianych zjawisk.
2. Organy państwowe, przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe jednostki or-
ganizacyjne oraz organizacje spółdzielcze są obowiązane do udzielenia odpowie-
dzi na przekazaną im krytykę prasową bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż
w ciągu miesiąca.
3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do związków zawodowych, organizacji
samorządowych i innych organizacji społecznych w zakresie prowadzonej przez
nie działalności publicznej.
4. Nie wolno utrudniać prasie zbierania materiałów krytycznych ani w inny sposób
tłumić krytyki.
Art. 7.
1. Ustawa reguluje prasową działalność wydawniczą i dziennikarską.
2. W rozumieniu ustawy:
1) prasa oznacza publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorod-
nej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytu-
łem albo nazwą, numerem bieżącym i datą, a w szczególności: dzienniki i
czasopisma, serwisy agencyjne, stałe przekazy teleksowe, biuletyny, progra-
my radiowe i telewizyjne oraz kroniki filmowe; prasą są także wszelkie ist-
niejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego prze-
kazywania, w tym także rozgłośnie oraz tele- i radiowęzły zakładowe, upo-
wszechniające publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii lub innej
techniki rozpowszechniania; prasa obejmuje również zespoły ludzi i poszcze-
gólne osoby zajmujące się działalnością dziennikarską,
2) dziennikiem jest ogólnoinformacyjny druk periodyczny lub przekaz za pomo-
cą dźwięku oraz dźwięku i obrazu, ukazujący się częściej niż raz w tygodniu,
2007-06-13
©Kancelaria Sejmu
s. 3/16
3) czasopismem jest druk periodyczny ukazujący się nie częściej niż raz w tygo-
dniu, a nie rzadziej niż raz w roku; przepis ten stosuje się odpowiednio do
przekazu za pomocą dźwięku oraz dźwięku i obrazu innego niż określony w
pkt 2,
4) materiałem prasowym jest każdy opublikowany lub przekazany do opubliko-
wania w prasie tekst albo obraz o charakterze informacyjnym, publicystycz-
nym, dokumentalnym lub innym, niezależnie od środków przekazu, rodzaju,
formy, przeznaczenia czy autorstwa,
5) dziennikarzem jest osoba zajmująca się redagowaniem, tworzeniem lub przy-
gotowywaniem materiałów prasowych, pozostająca w stosunku pracy z re-
dakcją albo zajmująca się taką działalnością na rzecz i z upoważnienia redak-
cji,
6) redaktorem jest dziennikarz decydujący lub współdecydujący o publikacji
materiałów prasowych,
7) redaktorem naczelnym jest osoba posiadająca uprawnienia do decydowania o
całokształcie działalności redakcji,
8) redakcją jest jednostka organizująca proces przygotowywania (zbierania,
oceniania i opracowywania) materiałów do publikacji w prasie.
Art. 8.
1. Wydawcą może być osoba prawna, fizyczna lub inna jednostka organizacyjna,
choćby nie posiadała osobowości prawnej. W szczególności wydawcą może być
organ państwowy, przedsiębiorstwo państwowe, organizacja polityczna, związek
zawodowy, organizacja spółdzielcza, samorządowa i inna organizacja społeczna
oraz kościół i inny związek wyznaniowy.
2. Organizacja polityczna, związek zawodowy, przedsiębiorstwo państwowe, organi-
zacja spółdzielcza, samorządowa i inna organizacja społeczna oraz kościół i inny
związek wyznaniowy może realizować uprawnienia wydawnicze bezpośrednio
lub za pośrednictwem wydawnictw własnych, jak również innych wydawnictw,
działających jako nakładca.
Art. 9.
Przepisów niniejszej ustawy nie stosuje się do:
1) Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Dziennika Urzędowego Rzeczy-
pospolitej Polskiej "Monitor Polski" oraz innych urzędowych organów publi-
kacyjnych,
2) Diariusza Sejmowego i własnych sprawozdań z działalności Sejmu i jego or-
ganów, a także wewnętrznych wydawnictw rad narodowych,
3) orzecznictwa sądów oraz innych urzędowych publikacji o tym charakterze,
4) wydawnictw prasowych obcych przedstawicielstw dyplomatycznych, urzę-
dów konsularnych i organizacji międzynarodowych, które na podstawie
ustaw, umów i zwyczajów międzynarodowych korzystają z prawa prowadze-
nia działalności wydawniczej.
2007-06-13
©Kancelaria Sejmu
s. 4/16
Rozdział 2
Prawa i obowiązki dziennikarzy
Art. 10.
1. Zadaniem dziennikarza jest służba społeczeństwu i państwu. Dziennikarz ma
obowiązek działania zgodnie z etyką zawodową i zasadami współżycia społecz-
nego, w granicach określonych przepisami prawa.
2. Dziennikarz, w ramach stosunku pracy, ma obowiązek realizowania ustalonej w
statucie lub regulaminie redakcji, w której jest zatrudniony, ogólnej linii progra-
mowej tej redakcji.
3. Działalność dziennikarza sprzeczna z ust. 2 stanowi naruszenie obowiązku pra-
cowniczego.
Art. 11.
1. Dziennikarz jest uprawniony do uzyskiwania informacji w zakresie, o którym
mowa w art. 4.
2. Informacji w imieniu jednostek organizacyjnych są obowiązani udzielać kierowni-
cy tych jednostek, ich zastępcy, rzecznicy prasowi lub inne upoważnione osoby,
w granicach obowiązków powierzonych im w tym zakresie.
3. Kierownicy jednostek organizacyjnych są obowiązani umożliwiać dziennikarzom
nawiązanie kontaktu z pracownikami oraz swobodne zbieranie wśród nich infor-
macji i opinii.
4. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa organizację i zadania rzeczni-
ków prasowych w urzędach organów administracji rządowej.
Art. 12.
1. Dziennikarz jest obowiązany:
1) zachować szczególną staranność i rzetelność przy zbieraniu i wykorzystaniu
materiałów prasowych, zwłaszcza sprawdzić zgodność z prawdą uzyskanych
wiadomości lub podać ich źródło,
2) chronić dobra osobiste, a ponadto interesy działających w dobrej wierze in-
formatorów i innych osób, które okazują mu zaufanie,
3) dbać o poprawność języka i unikać używania wulgaryzmów.
2. Dziennikarzowi nie wolno prowadzić ukrytej działalności reklamowej wiążącej
się z uzyskaniem korzyści majątkowej bądź osobistej od osoby lub jednostki or-
ganizacyjnej zainteresowanej reklamą.
Art. 13.
1. Nie wolno wypowiadać w prasie opinii co do rozstrzygnięcia w postępowaniu
sądowym przed wydaniem orzeczenia w I instancji.
2. Nie wolno publikować w prasie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko
którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe, jak również danych
osobowych i wizerunku świadków, pokrzywdzonych i poszkodowanych, chyba że
osoby te wyrażą na to zgodę.
2007-06-13
©Kancelaria Sejmu
s. 5/16
3. Ograniczenie, o którym mowa w ust. 2, nie narusza przepisów innych ustaw. Wła-
ściwy prokurator lub sąd może zezwolić, ze względu na ważny interes społeczny,
na ujawnienie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się
postępowanie przygotowawcze lub sądowe.
Art. 14.
1. Publikowanie lub rozpowszechnianie w inny sposób informacji utrwalonych za
pomocą zapisów fonicznych i wizualnych wymaga zgody osób udzielających in-
formacji.
2. Dziennikarz nie może odmówić osobie udzielającej informacji autoryzacji do-
słownie cytowanej wypowiedzi, o ile nie była uprzednio publikowana.
3. Osoba udzielająca informacji może z ważnych powodów społecznych lub osobi-
stych zastrzec termin i zakres jej opublikowania.
4. Udzielenia informacji nie może uzależniać, z zastrzeżeniem wynikającym z ust. 2,
od sposobu jej skomentowania lub uzgodnienia tekstu wypowiedzi dziennikar-
skiej.
5. Dziennikarz nie może opublikować informacji, jeżeli osoba udzielająca jej za-
strzegła to ze względu na tajemnicę służbową lub zawodową.
6. Nie wolno bez zgody osoby zainteresowanej publikować informacji oraz danych
dotyczących prywatnej sfery życia, chyba że wiąże się to bezpośrednio z działal-
nością publiczną danej osoby.
Art. 15.
1. Autorowi materiału prasowego przysługuje prawo zachowania w tajemnicy swego
nazwiska.
2. Dziennikarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy:
1) danych umożliwiających identyfikację autora materiału prasowego, listu do
redakcji lub innego materiału o tym charakterze, jak również innych osób
udzielających informacji opublikowanych albo przekazanych do opublikowa-
nia, jeżeli osoby te zastrzegły nieujawnianie powyższych danych,
2) wszelkich informacji, których ujawnienie mogłoby naruszać chronione pra-
wem interesy osób trzecich.
3. Obowiązek, o którym mowa w ust. 2, dotyczy również innych osób zatrudnionych
w redakcjach, wydawnictwach prasowych i innych prasowych jednostkach orga-
nizacyjnych.
Art. 16.
1. Dziennikarz jest zwolniony od zachowania tajemnicy zawodowej, o której mowa
w art. 15 ust. 2, w razie gdy informacja, materiał prasowy, list do redakcji lub in-
ny materiał o tym charakterze dotyczy przestępstwa określonego w art. 254 Ko-
deksu karnego albo autor lub osoba przekazująca taki materiał wyłącznie do wia-
domości dziennikarza wyrazi zgodę na ujawnienie jej nazwiska lub tego materia-
łu.
2007-06-13
[ Pobierz całość w formacie PDF ]