USTAWA o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, POLITYKA JĘZYKOWA [ Pobierz całość w formacie PDF ]
Dz.U.05.17.141
2005-05-03
zm. Dz.U.05.62.550
art.4
USTAWA
z dnia 6 stycznia 2005 r.
o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym
(Dz. U. z dnia 31 stycznia 2005 r.)
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa reguluje sprawy związane z zachowaniem i rozwojem tożsamości kulturowej
mniejszości narodowych i etnicznych oraz zachowaniem i rozwojem języka regionalnego, a także
sposób realizacji zasady równego traktowania osób bez względu na pochodzenie etniczne oraz
określa zadania i kompetencje organów administracji rządowej i jednostek samorządu
terytorialnego w zakresie tych spraw.
Art. 2.
1. Mniejszością narodową, w rozumieniu ustawy, jest grupa obywateli polskich, która
spełnia łącznie następujące warunki:
1) jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;
2) w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;
3) dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;
4) ma świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej i jest ukierunkowana na jej
wyrażanie i ochronę;
5) jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej
100 lat;
6) utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie.
2. Za mniejszości narodowe uznaje się następujące mniejszości:
1) białoruską;
2) czeską;
3) litewską;
4) niemiecką;
5) ormiańską;
6) rosyjską;
7) słowacką;
8) ukraińską;
9) żydowską.
3. Mniejszością etniczną, w rozumieniu ustawy, jest grupa obywateli polskich, która spełnia
łącznie następujące warunki:
1) jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;
2) w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;
3) dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;
4) ma świadomość własnej historycznej wspólnoty etnicznej i jest ukierunkowana na jej
wyrażanie i ochronę;
5) jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej
100 lat;
6) nie utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie.
4. Za mniejszości etniczne uznaje się następujące mniejszości:
1) karaimską;
2) łemkowską;
3) romską;
4) tatarską.
Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) mniejszościach - rozumie się przez to mniejszości narodowe i etniczne, o których mowa w
art. 2;
2) języku mniejszości - rozumie się przez to własny język mniejszości narodowej lub etnicznej,
o których mowa w art. 2.
Art. 4.
1. Każda osoba należąca do mniejszości ma prawo do swobodnej decyzji o
traktowaniu jej jako osoby należącej bądź też nienależącej do mniejszości, a wybór taki lub
korzystanie ze związanych z tym wyborem praw nie pociąga za sobą jakichkolwiek
niekorzystnych skutków.
2. Nikt nie może być obowiązany, inaczej niż na podstawie ustawy, do ujawnienia informacji
o własnej przynależności do mniejszości lub ujawnienia swojego pochodzenia, języka
mniejszości lub religii.
3. Nikt nie może być obowiązany do udowodnienia własnej przynależności do danej
mniejszości.
4. Osoby należące do mniejszości mogą korzystać z praw i wolności wynikających z zasad
zawartych w niniejszej ustawie indywidualnie, jak też wspólnie z innymi członkami swojej
mniejszości.
Art. 5.
1. Zabrania się stosowania środków mających na celu asymilację osób należących do
mniejszości, jeżeli środki te są stosowane wbrew ich woli.
2. Zabrania się stosowania środków mających na celu zmianę proporcji narodowościowych
lub etnicznych na obszarach zamieszkałych przez mniejszości.
Art. 6.
1. Zabrania się dyskryminacji wynikającej z przynależności do mniejszości.
2. Organy władzy publicznej są obowiązane podejmować odpowiednie środki w celu:
1) popierania pełnej i rzeczywistej równości w sferze życia ekonomicznego, społecznego,
politycznego i kulturalnego pomiędzy osobami należącymi do mniejszości a osobami
należącymi do większości;
2) ochrony osób, które są obiektem dyskryminacji, wrogości lub przemocy, będących skutkiem
ich przynależności do mniejszości;
3) umacniania dialogu międzykulturowego.
Rozdział 2
Używanie języka mniejszości
Art. 7.
1. Osoby należące do mniejszości mają prawo do używania i pisowni swoich imion i
nazwisk zgodnie z zasadami pisowni języka mniejszości, w szczególności do rejestracji w aktach
stanu cywilnego i dokumentach tożsamości.
2. Imiona i nazwiska osób należących do mniejszości zapisane w alfabecie innym niż alfabet
łaciński podlegają transliteracji.
3. Minister właściwy do spraw administracji publicznej w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych określi, w
drodze rozporządzenia, sposób transliteracji, o której mowa w ust. 2, uwzględniając zasady
pisowni języka mniejszości.
akty wykonawcze
Art. 8.
Osoby należące do mniejszości mają w szczególności prawo do:
1) swobodnego posługiwania się językiem mniejszości w życiu prywatnym i publicznie;
2) rozpowszechniania i wymiany informacji w języku mniejszości;
3) zamieszczania w języku mniejszości informacji o charakterze prywatnym;
4) nauki języka mniejszości lub w języku mniejszości.
Art. 9.
1. Przed organami gminy, obok języka urzędowego, może być używany, jako język
pomocniczy, język mniejszości.
2. Język pomocniczy może być używany jedynie w gminach, w których liczba mieszkańców
gminy należących do mniejszości, której język ma być używany jako język pomocniczy, jest nie
mniejsza niż 20 % ogólnej liczby mieszkańców gminy i które zostały wpisane do Urzędowego
Rejestru Gmin, w których używany jest język pomocniczy, zwanego dalej "Urzędowym
Rejestrem".
3. Możliwość używania języka pomocniczego oznacza, że osoby należące do mniejszości, z
zastrzeżeniem ust. 5, mają prawo do:
1) zwracania się do organów gminy w języku pomocniczym w formie pisemnej lub ustnej;
2) uzyskiwania, na wyraźny wniosek, odpowiedzi także w języku pomocniczym w formie
pisemnej lub ustnej.
4. Dopuszcza się wniesienie podania w języku pomocniczym. Wniesienie podania w języku
pomocniczym nie stanowi braku powodującego pozostawienie podania bez rozpoznania.
5. Procedura odwoławcza odbywa się wyłącznie w języku urzędowym.
6. Nikt nie może uchylić się od wykonania zgodnego z prawem polecenia lub orzeczenia
wydanego w języku urzędowym, jeżeli okoliczności wymagają niezwłocznego jego wykonania,
aby mogło osiągnąć swój cel.
7. Wątpliwości rozstrzygane są na podstawie dokumentu sporządzonego w języku
urzędowym.
Art. 10.
1. Wpisu do Urzędowego Rejestru dokonuje prowadzący Urzędowy Rejestr minister
właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych, na podstawie
wniosku rady gminy.
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać w szczególności dane urzędowe
dotyczące liczby mieszkańców gminy, w tym liczby mieszkańców należących do mniejszości,
której język ma być używany jako język pomocniczy, oraz uchwałę rady gminy o wyrażeniu
zgody na wprowadzenie języka pomocniczego wraz ze wskazaniem języka mniejszości, który ma
być językiem pomocniczym.
3. Przed dokonaniem wpisu do Urzędowego Rejestru minister właściwy do spraw wyznań
religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych weryfikuje wniosek, o którym mowa w
ust. 1. Minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych
może odmówić dokonania wpisu do Urzędowego Rejestru, jeżeli wniosek nie spełnia wymogów
określonych w ust. 2.
4. Minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i
etnicznych odmawia dokonania wpisu do Urzędowego Rejestru, jeżeli liczba mieszkańców
gminy należących do mniejszości, której język ma być używany jako język pomocniczy, jest
mniejsza niż 20 % ogólnej liczby mieszkańców tej gminy.
5. Na odmowę dokonania wpisu do Urzędowego Rejestru radzie gminy przysługuje skarga
do sądu administracyjnego.
6. Minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i
etnicznych na wniosek rady gminy wykreśla gminę z Urzędowego Rejestru.
7. Minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i
etnicznych określi, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej, w
drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia Urzędowego Rejestru oraz wzór wniosku, o którym
mowa w ust. 1, uwzględniając w szczególności dane pozwalające na jednoznaczną identyfikację
gminy (nazwa województwa, nazwa powiatu, nazwa gminy) oraz informacje, o których mowa w
ust. 2.
akty wykonawcze
Art. 11.
1. W gminie wpisanej do Urzędowego Rejestru pracownikom zatrudnionym w
urzędzie gminy, w jednostkach pomocniczych gminy oraz w gminnych jednostkach i zakładach
budżetowych może być przyznany dodatek z tytułu znajomości języka pomocniczego
obowiązującego na terenie tej gminy. Zasady przyznawania dodatku oraz jego wysokość
określają przepisy dotyczące zasad wynagradzania pracowników samorządowych.
2. Znajomość języka pomocniczego potwierdza dyplom, zaświadczenie lub certyfikat.
3. Minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i
etnicznych określi, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania, w
drodze rozporządzenia, wykaz dyplomów, zaświadczeń lub certyfikatów, o których mowa w ust.
2, uwzględniając wszystkie języki mniejszości.
Art. 12.
1. Dodatkowe tradycyjne nazwy w języku mniejszości mogą być używane obok:
1) urzędowych nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych,
2) nazw ulic
- ustalonych w języku polskim na podstawie odrębnych przepisów.
2. Dodatkowe nazwy, o których mowa w ust. 1, mogą być używane jedynie na obszarze
gmin wpisanych do prowadzonego przez ministra właściwego do spraw wyznań religijnych oraz
mniejszości narodowych i etnicznych Rejestru gmin, na których obszarze używane są nazwy w
języku mniejszości, zwanego dalej "Rejestrem gmin". Wpisu do Rejestru gmin dokonuje minister
właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych na wniosek
rady gminy, na której obszarze nazwy te mają być używane, z zastrzeżeniem ust. 7 i art. 13 ust.
1-7.
3. Dodatkowe nazwy, o których mowa w ust. 1, nie mogą nawiązywać do nazw z okresu
1933-1945, nadanych przez władze Trzeciej Rzeszy Niemieckiej lub Związku Socjalistycznych
Republik Radzieckich.
4. Dodatkowe nazwy, o których mowa w ust. 1, mogą być wprowadzone na terenie całej
gminy lub w poszczególnych miejscowościach.
5. Dodatkowe nazwy, o których mowa w ust. 1, umieszczane są po nazwie w języku polskim
i nie mogą być stosowane samodzielnie.
6. Ustalenie dodatkowej nazwy w języku mniejszości następuje zgodnie z zasadami pisowni
tego języka.
7. Dodatkowa nazwa miejscowości lub obiektu fizjograficznego w języku mniejszości może
być ustalona na wniosek rady gminy, jeżeli:
1) liczba mieszkańców gminy należących do mniejszości jest nie mniejsza niż 20 % ogólnej
liczby mieszkańców tej gminy lub, w przypadku miejscowości zamieszkanej, za ustaleniem
dodatkowej nazwy miejscowości w języku mniejszości opowiedziała się w konsultacjach,
przeprowadzonych w trybie określonym w art. 5a ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o
samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.
1)
), ponad połowa
mieszkańców tej miejscowości biorących udział w konsultacjach;
2) wniosek rady gminy uzyskał pozytywną opinię Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów
Fizjograficznych, utworzonej na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych
nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych (Dz. U. Nr 166, poz. 1612).
8. Do ustalania dodatkowych nazw ulic w języku mniejszości zastosowanie mają przepisy
ustawy, o której mowa w ust. 7 pkt 1.
Art. 13.
1. Rada gminy przedstawia wniosek, o którym mowa w art. 12 ust. 7, na wniosek
mieszkańców gminy należących do mniejszości lub z inicjatywy własnej. W przypadku wniosku
dotyczącego nazwy miejscowości zamieszkanej, rada gminy jest obowiązana uprzednio
przeprowadzić w tej sprawie konsultacje z mieszkańcami tej miejscowości, w trybie określonym
w art. 5a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym.
2. Rada gminy przedstawia wniosek, o którym mowa w art. 12 ust. 7, ministrowi
właściwemu do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych za
pośrednictwem wojewody.
3. Wniosek, o którym mowa w art. 12 ust. 7, powinien zawierać:
1) uchwałę rady gminy w sprawie ustalenia dodatkowej nazwy miejscowości lub obiektu
fizjograficznego;
2) prawidłowe brzmienie urzędowej nazwy miejscowości lub obiektu fizjograficznego w języku
polskim;
3) w przypadku obiektu fizjograficznego - opinie zarządów województw, na których terenie
obiekt się znajduje;
4) proponowane brzmienie nazwy dodatkowej w języku mniejszości;
5) omówienie wyników konsultacji, o których mowa w ust. 1 i w art. 12 ust. 7 pkt 1;
6) informację o kosztach finansowych wprowadzenia proponowanej zmiany.
4. Wymóg zasięgnięcia opinii uznaje się za spełniony w przypadku niewyrażenia opinii, o
których mowa w ust. 3 pkt 3, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wystąpienia o opinię.
5. Wojewoda jest obowiązany przekazać ministrowi właściwemu do spraw wyznań
religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych wniosek, o którym mowa w art. 12 ust. 7,
nie później niż w ciągu 30 dni od dnia jego otrzymania, dołączając swoją opinię. Minister
właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych przekazuje
[ Pobierz całość w formacie PDF ]